Voor Ton van Kessel van Horti-Consult is het absolute vochtgehalte (AV) een vanzelfsprekendheid in de klimaatsturing. Als senior voorlichter heeft hij in de loop van jaren veel op het gebied van klimaatsturing in de kas zien veranderen. De technieken voor het optimaal sturen van het klimaat in de kas zijn enorm toegenomen. Meer schermdoeken, belichting, ontvochtigingssystemen en tal van sensoren om de groei van planten te kunnen controleren. Om al deze nieuwe energietechnieken in de kas goed in het groeiklimaat toe te passen is sturing op AV onmisbaar, stelt hij. AV wordt niet beïnvloed door temperatuur, maar alleen door verdamping en vochtafvoer.
"Ongeacht waar men ter de wereld vruchtgroenten teelt, zijn licht, vocht en planttemperatuur de bepalende factoren in het succes van de teelt en dit komt tot uiting in de AV-waarde. Als de kengetallen van de ideale AV-waarden van een gewas bekend zijn is een registratie en sturing hierop mogelijk en geeft dat veel rust in de aansturing van het kasklimaat", zegt Ton.
Andere sturing
“De meeste tuinders regelen hun klimaat nog op relatieve luchtvochtigheid (RV) en/of op vochtdeficiet (VD). Dit is heel begrijpelijk omdat in het verleden alle onderzoeken voor klimaatsturing voor optimale productie zijn ontwikkeld op basis van een verhouding van temperatuur en licht. Het VD en de RV kunnen bij verandering van temperatuur snel van waarde veranderen. Sturen op deze waarden is dus geen van vanzelfsprekendheid meer.
Omdat er steeds vaker geteeld wordt volgens het 'gesloten kas-principe', vraagt dit om een andere sturing, een meer hightech benadering. Optimale groei en productie wordt uiteindelijk gerealiseerd op basis van planttemperatuur. In het verleden hebben we altijd gekeken naar de ideale etmaaltemperatuur om hiermee productieverhoging te realiseren, maar inmiddels weten we dat het gaat om het optimaliseren van de 'planttemperatuur'.
"Een stukje meer zelfsturend"
Peet Withagen van tomatenkwekerij Zonnekreek uit Moerstraten is vijf jaar geleden gestart met het telen volgens AV-waardes. Peet: “ Vijf jaar geleden hadden wij een lastig tomatenras staan wat een moeilijke zetting had. Dat was voor ons het moment om anders te gaan telen. Ton van Kessel is daarbij baanbrekend geweest door volgens het absolute vochtgehalte te gaan telen. Door te sturen op de juiste AV-waardes in de kas is het klimaat in de kas op orde. Dan voelt de plant zich het beste, ik kijk nu helemaal niet meer naar RV of VD alleen nog naar AV. Het heeft mij ook veel rust gebracht. Waar ik voorheen bij een weersverandering weer aan de slag moest om de instellingen van mijn klimaatcomputer aan te passen vertrouw ik nu volledig op de AV- waardes die ik heb ingesteld. Het is een stukje meer zelfsturend geworden.”
Ideale AV-waardes
Don Heijligers van BioVerbeek in Velden is in 2018 gestart met het telen op AV-waardes. BioVerbeek teelt tomaten, paprika en komkommers en zij passen dit principe voor alle teelten toe. Don: "Op deze manier telen geeft ons heel veel rust. Wij zijn met meerder teeltverantwoordelijken op het bedrijf. Nu we op deze manier telen is het veel eenvoudiger om elkaars werk over te nemen. Iedereen weet wat de ideale AV-waardes zijn in het betreffende gewas, als je dit aanhoudt dan komt het goed. Hierdoor is er in het weekend maar één persoon die bezig om het klimaat in de gewassen in de gaten te houden terwijl wij hiervoor allemaal aan het werk waren. Uiteraard heeft het wel even geduurd voordat ik er feeling mee had en voordat we de juiste verhoudingen hadden ontdekt. Maar ik wil absoluut niet meer op een andere manier telen.”
Klimaatcomputers
In een enthalpiegrafiek kan de teler de AV-waarde vinden, afhankelijk van de temperatuur en vocht (RV) verhouding. De waarde van AV kan uitgedrukt worden in gr/m3 of in gr/kg. Nog niet alle klimaatcomputers beschikken over instellingen om het kasklimaat volgens AV aan te sturen. Telers die hun klimaatsturing willen regelen volgens de AV- waardes pleiten voor het vergroten van de mogelijkheden in de software van klimaatcomputers.
Peet: “De huidige software is nog niet altijd toereikend om volgens AV te telen. Daarnaast werkt het niet altijd gebruiksvriendelijk. Ik hoop dat er snel een nieuwe generatie klimaatcomputers komt die het telen volgens dit principe omarmen en het dus ook makkelijker maakt voor telers om op deze wijze te telen.” Inmiddels is een aantal producenten van klimaatcomputers hiermee aan de slag gegaan.
Dichte kas
Ton van Kessel: “Vanuit het oogpunt van energie gaan telers steeds vaker telen in een 'dichte kas. Van één scherm zijn we naar twee of zelfs drie schermen gegaan en verlaagt men de buistemperaturen. Om de ziektedruk te verlagen worden luchtramen uitgerust met insectengaas. Bij belichten met LED wordt gesproken van 'koud licht'. Met ventilatoren streven naar meer ventilatievoud. We plaatsen ontvochtigingssystemen voor een droger klimaat en vernevelingssystemen om juist weer vocht toe te voegen. Al deze maatregelen hebben invloed op de AV-waardes in de kas. Het is dus noodzakelijk om deze goed te meten en vervolgens hierop het kasklimaat te kunnen aan sturen."
Voor meer informatie:
Ton van Kessel
Horti-Consult International
vankessel@horti-consult.nl
www.horti-consult.nl