Tholen - “Pasgeleden is er voor een Chileense teler doorgerekend wat zijn potentiele winst zou zijn als hij CO2 zou gaan doseren. De kosten gaan flink omhoog, maar de productie en de potentiele winst stijgen nog veel harder, mits het allemaal goed gestuurd wordt. Het leuke daarvan is dat het een relatief lage investering is. Maar omdat je er makkelijk de mist mee ingaat, zijn mensen er terughoudend mee.” Aan het woord is Bram Vanthoor van Vanthoor Greenhouse Consultancy. Hij helpt telers en investeerders met het modelmatig benaderen van hun tuinbouwproject of onderneming.
Tomatenkas model
Het is alweer meer dan tien jaar geleden dat Bram voor zijn PHD bij Wageningen University and Research een model ontwikkelde om de potentiële opbrengst en kosten van tomatenkassen inzichtelijk te maken. Op basis van de omstandigheden in de kwekerij en de markt, toont dit gevalideerde model de potentiele opbrengst en wat dit voor financieel resultaat kan bieden. “Het voordeel van modellen in de tuinbouw is dat je op basis van cijfers kan kijken wat er goed en wat er niet goed gaat. We bekijken de potentiele opbrengst van een kas, leggen die naast de gerealiseerde opbrengst en kijken van daaruit wat er gebeurt”, vertelt Bram.
Onderlinge relaties
“In het model zitten ook de onderlinge relaties”, vervolgt hij. “Het lastige aan tuinbouw is immers dat alles onderling verbonden is: als je de scherminstallatie aanpast, verandert niet alleen het licht, maar ook de warmtehuishouding van de kas. Bij de installatie van lampen kun je meer verdienen, maar je hebt ook meer CO2 nodig en je warmtevraag verandert. Dat alles moet je meenemen.” Daarbij kijkt hij dus niet naar de status van de planten in de kas – dat is werk voor de telers en teeltadviseurs – maar naar de potentie op papier. Hierdoor kun je ook berekenen wat er gebeurt als je bepaalde investeringen doet, zoals in het bovengenoemde voorbeeld.
Inmiddels past Bram deze kennis in de praktijk toe.Na nog ervaring op te hebben gedaan in diverse andere teelten en landen, is hij ook voor andere gewassen groeimodellen aan het ontwikkelen. “Voor paprika, komkommer, aardbei en sla is dezelfde aanpak mogelijk. Op basis van de data kun je uitvinden wat er mogelijk is in een kas.” In tomaten heeft hij dit model al gevalideerd met data, voor de andere gewassen staat dit voor de komende jaren op de agenda. “In de tussentijd is er op basis van een aantal berekeningen al goed mogelijk een inschatting te maken van wat een kas kan.”
Op voorhand doorrekenen
Op voorhand de teelt doorrekenen wordt de afgelopen jaren steeds vaker gedaan. Kassenbouwers, consultancy bedrijven, telers komen langs. “En ook doordat investeerders steeds meer zekerheid willen”, vertelt Bram. “Het levert handvaten op, richtlijnen waarmee rekening te houden.” De resultaten kunnen uiteindelijk zelfs zodanig zijn dat hij adviseert beter op een andere locatie te telen: het klimaat, licht of de temperatuursomstandigheden kunnen immers tegenvallen met hoe het er in eerste instantie uitziet. “Als je zware koeling nodig hebt bijvoorbeeld, kunnen zowel je initiële investering als je operationele kosten zo hoog zijn, dat je misschien beter kunt zoeken naar een koelere plek om daar efficiënter en goedkoper te telen. Door dat goed te doen, kun je al honderdduizenden euro’s besparen.”
Ook als een project gerealiseerd is, komen de modellen nog zeker van pas. “Een project is zo sterk als de zwakste schakel. Een sensor die even niet werkt, een waterunit die niet werkt, een verkeerd setpoint of kalibreren van de sensoren. Zeker in extremere klimaten is het nodig om 24 uur per dag iemand op stand-by te hebben staan die die tijdig geïnformeerd wordt en eventuele problemen op kan lossen.”
Overzicht
Zeker als beginnend bedrijf is het makkelijk iets over het hoofd te zien, aangezien je alle ballen in de lucht moet houden. Watergeven, ontsmetten, arbeid”, somt hij op. “Maar ook de verbruiksfactoren: gasverbruik, elektra, CO2. Is dat in lijn met wat mogelijk en nodig is? Dan is het fijn als er een overzicht is waar te zien is waar het goed gaat en wat er niet goed gaat.”
Voor meer informatie:
Bram Vanthoor, PhD
Vanthoor Greenhouse Consultancy
bram@vanthoorconsultancy.com