2022 was enerverend voor de glastuinbouw. De energieprijzen stegen tot ongekende hoogte, arbeid werd schaarser en de stijgende kosten zetten samenwerking in de keten onder druk. Te midden van al deze onzekerheden stond één ding als een paal boven water: de glastuinbouwsector is veerkrachtig, innovatief en dynamisch. Cor de Fijter, sectorleider Tuinbouw bij Flynth, kijkt terug op 2022 en analyseert de trends voor 2023.
“Door de hoge energieprijzen kwam de bedrijfsvoering van veel telers in 2022 flink onder druk te staan”, blikt De Fijter terug. “Zij moesten ineens rigoureuze beslissingen nemen. Aanpassingen in het teeltplan, het inkorten van de teeltperiode of versneld investeren in alternatieve energievoorzieningen. Sommigen maakten grote stappen en bleven de concurrentie daardoor voor, anderen kwamen in zwaar weer terecht, stopten of vroegen faillissement aan. Markten moesten weer een nieuw evenwicht in vraag en aanbod vinden; een proces dat nog steeds doorloopt. Er zal meer met het seizoenspatroon worden mee geteeld. Dit zal leiden tot minder productie in het winterseizoen en vooral bij groenten, meer productie in het voorjaar. Het investeren in alternatieven of besparingen kwam duidelijk op de telersradar.”
Daarbij komt ook nog dat “De koopkracht van consumenten onder druk staat. Het is spannend wat dat doet met hun uitgaven. Blijven ze bereid om de producten van de sierteelt te kopen? Kunnen ze zich biologische groenten en fruit permitteren? Of nemen ze hun toevlucht tot vooral de allergoedkoopste voedingsmiddelen?”
Oplossingen voor de korte termijn
Veel telers pasten in 2022 noodgedwongen hun teeltplan aan om zo besparingen op de korte termijn te realiseren of verliezen te beperken. De Fijter: “Ze konden ervoor kiezen om tijdelijk energie te besparen of te verkopen en daarmee hun positie en resultaat positief te beïnvloeden. Veel ondernemers zetten een teelt op met minder groeilicht of stopten zelfs helemaal met belichten. Sommigen investeerden in verdere verduurzaming door onder andere ledverlichting. De focus op kostenbeheersing zal ook in 2023 nog zeer relevant zijn.”
Oplossingen voor de langere termijn
Om ook op de lange termijn een rendabel bedrijf te hebben en te houden, hadden telers volgens De Fijter in 2022 een aantal opties:
- Optimalisatie van de samenwerkingsrelatie in de keten, door aanpassing in de afzetafspraken, aanpassingen in het product of het marksegment. Of samenwerkingen met partijen in het buitenland te zoeken.
- Aanpassingen in het teeltplan en teeltmethode om de kostprijs te beperken.
Dit kan door meer met het klimatologische seizoenpatroon mee te telen, meer product te telen per vierkante meter of een ander ras te telen. Andere opties zijn extra schermdoek gebruiken, ontvochtiging en ledgroeilicht in plaats van SON-T groeilicht toe te passen.
“Het belang van een goede strategie om toekomstproof te worden of te blijven kwam in 2022 duidelijk naar voren. Lag de focus in 2022 wat meer op de korte termijn, voor 2023 wordt het nog belangrijker om de focus ook op de lange termijn te leggen.”
Nu de nieuwe realiteit enigszins is ingedaald, is het in 2023 zaak om duurzaam te blijven produceren of daar snel mee te beginnen, vindt De Fijter. “Duurzaamheid moet een vaste plek krijgen in de strategie van elk tuinbouwbedrijf. Niet alleen omdat telers hiermee kosten kunnen besparen, maar ook omdat consumenten dat steeds belangrijker vinden. Verder komt er steeds meer wetgeving hierover en fossielvrij produceren wordt steeds belangrijker.”
Het thema duurzaamheid wordt belangrijk
Consumenten vinden efficiënt gebruik van schaarse grondstoffen, de arbeidsomstandigheden waarin een product is gemaakt en het milieu steeds belangrijker. Herkomst en duurzaam produceren worden daardoor steeds meer de norm van de grote retailketens. "Dit roept om Integrated Reporting: het op een goede manier samenvoegen en verbinden van financiële, duurzaamheids- en niet-financiële informatie. Dit betreft informatie over afval, verontreiniging, broeikasgassen, ontbossing en klimaatverandering. Het kan ook gaan over beheer van het menselijk kapitaal, diversiteit en gelijke kansen, werkomstandigheden, gezondheid, veiligheid en misleidende verkoop. Of de besturing van een bedrijf, bijvoorbeeld beloning van leidinggevenden, belastingstrategie en organisatiestructuur. Naast directe effecten worden ook indirecte effecten als CO2-uitstoot in de keten meegenomen."
Als tuinbouw moeten we onze toekomst borgen, meent de man van Flynth. "De tuinbouw zal duurzaamheid in haar waardepropositie moeten opnemen en haar bedrijfsvoering daar op aan moeten passen. Dit betekent dat dit niet alleen op individueel niveau als producent belangrijk wordt, maar voor de totale keten. Duurzaamheid wordt dus ook belangrijk voor u als ondernemer of coöperatie als u bijvoorbeeld aan een grotere afzetpartij wilt verkopen. Vanaf 2025 zijn dat vanuit ketenpartners verplicht om duurzaamheidsinformatie te rapporteren, inclusief informatie over hun toeleveranciers."
Data in de keten
Met de komst van duurzaamheidsverslaglegging neemt het belang van informatie toe. Elke ondernemer dient over de beste data te beschikken. De Fijter: “De keten waarin de ondernemer zit, vraagt steeds meer een geïntegreerde sturing. De producten in de keten moeten identificeerbaar zijn. Daarnaast willen consumenten steeds meer de werkelijke prijs en de milieu-impact van producten weten. Hiermee worden ook de marketing en de afzetstrategie verder geoptimaliseerd. Dit zorgt voor complexere processen en meer samenwerking en afstemming in de keten.”
Flynth helpt
In het nieuwe jaar werkt Flynth graag met telers samen aan het verder groeien van de het bedrijf op het gebied van financieel management, duurzaamheid en het vastleggen van ESG-data. Flynth biedt ondersteuning en expertise aan ondernemers op bovenstaande onderwerpen over hoe ze de uitdagingen die ongetwijfeld ook in 2023 op ze afkomen, het hoofd kunnen bieden.
Voor meer informatie:
Flynth
info@flynth.nl
www.flynth.nl