Nieuwe ronde, nieuwe kansen, nieuw jaar, nieuwe kansen? Of viel het eigenlijk nog wel mee en bleef crisis in het vastgoed uit? Twee makelaars blikken terug op 2022 en vooruit op 2023.
Westmaas Makelaardij werp vooral de blik vooruit, terwijl Vellekoop Makelaardij- en Onteigeningszaken traditiegetrouw elk half jaar vooral ook terugblikt op de ontwikkelingen.
Dun ijs
Bij dat laatste makelaarsbedrijf uit Bleiswijk trekken ze de vergelijking met dun ijs. "Zomer 2022 was alom de gedachte dat de onroerend goedmarkt zou wegzakken als gevolg van de oorlog in Oekraïne, stijging energieprijzen, hogere rente, etc. Nu blijkt echter dat weliswaar prijsniveaus iets lager liggen, maar vraag en aanbod redelijk in evenwicht zijn."
'Het ijs is nog wel dun, kan niet veel hebben', zo laat de markt zich omschrijven deze winter volgens de makelaars. Het aanbod is niet groot, het koperspubliek is ook gering, de bemiddelde bedrijven variëren van klein tot gemiddelde oppervlakte en voornamelijk in de glasgroenteteelt.
Sierteeltbedrijven zijn nu iets minder in trek met daardoor ook lagere prijzen voor de daarin aanwezige specifieke voorzieningen. Grondprijzen liggen aan de onderkant van de bandbreedte van 2021, de kasprijzen idem.
Kopende partijen zijn onder andere huidige huurders, buren en ondernemers met veel liquide middelen. Het koperspubliek beoordeelt aankoopmogelijkheden onder andere op ligging, efficiënte opzet, moderniteit en duurzame energiemogelijkheden.
Verder worden de marktomstandigheden voornamelijk bepaald door de energiekosten (gasprijs/stroomprijs, SDE-subsidie, etc.) en uiteraard de afzet van producten (met name in de sierteelt is daarover onzekerheid). "Al met al, zeker gezien de eerdere verwachtingen, valt de markt van onroerend goed niet tegen."
In de markt voor warme gronden en gebieden met bestemmingsplanwijziging blijven partijen, ondanks grote vraag, aanlopen tegen langdurige processen als gevolg van bouwbelemmeringen.
Debacle bleef uit
Ook Westmaas Makelaardij constateert dat de vastgoedmarkt in de glastuinbouw in 2022 eigenlijk, ondanks de negatieve verwachtingen, best nog goed uitviel. Er heerst gematigd positivisme. "Waar medio 2022 een waar debacle werd verwacht bleef deze geheel uit."
Veel bedrijven bleken nog genoeg spek op de botten te hebben en in tegenstelling tot de crisisjaren is de gemiddelde solvabiliteit fors beter dan circa tien jaar geleden, constateert men. "Ook konden tuinders met een WKK-installatie profiteren van de hoge elektra opbrengsten. Daarbij blijkt dat de glasgroentebedrijven gemiddeld genomen makkelijker kunnen schakelen dan in de sierteelt. Zij kunnen teelten verschuiven, wisselen van ketel- of WKK warmte of de keuze maken om wel of niet te belichten."
Voor de markt uit verkocht
Keuzes die er in belichte sierteelt simpelweg niet gemaakt kunnen worden. "Sierteeltbedrijven, zeker die met meerjarige gewassen, zijn rijdende treinen die bij excessieve kostenstijgingen niet zomaar kunnen schakelen. De verkoop van hun gaspositie was dan in een aantal gevallen het financiële vangnet dat erger voorkwam. De bedrijven die genoodzaakt waren die keuze te maken hebben door slagvaardig handelen ook vaak al het vastgoed verkocht. Een aantal van deze vaak mooie bedrijven werden, voor de markt uit, door ons kantoor onderhands aangekocht voor klanten die graag wilden uitbreiden."
Solitaire kas maakt plaats voor woonkavels
Bedrijven die buiten de concentratiegebieden liggen maakten 'opvallend vaak' de keuze om ruimte voor ruimte aan te vragen bij de gemeente. Deze solitair gelegen bedrijven maken de komende jaren plaats voor enkele woonkavels. In de zomer van 2023 zal Westmaas Makelaardij een tiental van die kavels gaan aanbieden.
Bij aankoopbeslissingen is de energiehuishouding in een gebied allesbepalend. Gebieden met aardwarmte en/of voldoende capaciteit op het elektriciteitsnetwerk genieten de voorkeur van ondernemers bij aankoop van een ander bedrijf. Zeker met de extreme verhoging van de energiebelasting op ketelgas kan een bedrijf met een warme teelt niet zonder duurzame alternatieven.
Westmaas Makelaardij verwacht dat er ook komend jaar een steeds groter verschil in waarde zal ontstaan tussen bedrijven/gebieden die wel of niet een toekomstbestendige energiehuishouding hebben. "De energieprijzen zullen het aanbod van glastuinbouwbedrijven wellicht wat laten stijgen, maar de vraag naar courante bedrijven blijft zeker nog aanwezig. Het totale areaal zal wel krimpen nu meer ondernemers gekozen hebben voor ruimte voor ruimte of moeten wijken voor woningbouwontwikkelingen."
Voor meer informatie:
Vellekoop Makelaardij
Hoekeindseweg 37
2665 KA Bleiswijk
010 521 76 66
makelaar@vellekoop.nl
www.vellekoop.nl
Westmaas Makelaardij
Laakweg 4
2631 PJ Nootdorp
015 310 8873
info@westmaasmakelaardij.nl
www.westmaasmakelaardij.nl