De TTF-gasprijs ligt na het nieuws over lekkages in pijpleidingen uit Rusland en over en weer beschuldigingen over wie de veroorzaker is (Rusland of het Westen) weer boven de 200 €/MWh. Sinds de crisisupdate van gisteren is er weer het nodige gebeurd. In deze update proberen we alles weer op een rijtje te zetten.
De gasprijs voor oktober 2022 vanochtend, 29 september, op de Title Transfer Facility. Bekijk hier de actuele cijfers.
Te beginnen met nieuws over een vierde lekkage in een Nord Stream-gaspijpleiding uit Rusland. Nu.nl schrijft erover en stelt dat 'het niet duidelijk is waarom de informatie nu pas naar buiten wordt gebracht'. Zowel in Nord Stream 1 (afgesloten door Rusland) als in Nord Stream 2 (nooit in gebruik genomen, maar er zat wel gas in de leidingen) zitten lekkages.
Door het nieuws over de beschadigingen van de pijpleidingen lijkt het wel meer dan ooit duidelijk dat er ook in de toekomst geen gas meer uit Rusland zal komen, stelt energieleverancier Vattenfall in een update over de energiemarkt. Men schrijft: "Dit vergroot de onzekerheid over het vullen van de gasopslagen na deze winter: als er geen Russisch gas richting Europa stroomt, is het de vraag of er nog voldoende LNG deze kant op komt om de opslagen voldoende gevuld te krijgen voor het stookseizoen in de winter van 2023-2024."
Bij Vattenfall ook aandacht voor de elektriciteitsprijzen. In de grafiek: Elektriciteit Peak (8-20) in €/MWh
Het Nederlandse Gasunie laat bij BNR weten dat de opslagen met 90% zijn gevuld. Daarmee is volgens het bedrijf een gastekort deze winter, zelfs bij lager dan gemiddelde temperaturen, 'uitgesloten'. Europees gezien is het doel om op 1 november de opslagen met 80% gevuld te hebben. Als de winter wel kouder uitvalt dan gehoopt (lees: een gemiddelde temperatuur lager dan 3,6 graden Celsius) dan moet Nederland de gasvoorraden aanspreken en wordt vulling voor de winter van 2023-2024 moeilijk.
Dat komt onder meer omdat Europa momenteel maximaal gebruik maakt van de LNG-vulcapaciteit en ook maximaal gas uit Noorwegen ontvangt. Veel meer capaciteit is er, gelet op de huidige infrastructuur, niet. Reden voor een energiespecialist Davis Smulders om daarom toch weer op het oppompen van gas uit Groningen te wijzen, zoals vanochtend rond 7.15 te horen was in NPO Radio 1 Journaal. Volgens hem is Gronings gas de enige manier om extra gas in het Nederlandse gasnetwerk te krijgen en een meer stabiele gasprijs te krijgen, die niet meer zo hevig reageert op verstoringen.
Ook voor de komende jaren geldt er een Europese vulverplichting voor gasopslagen. Het kabinet zet daarbij in op tenminste een 90% vulgraad per 1 oktober 2023. Dat schrijft minister Jetten aan de Tweede Kamer voorafgaand aan een nieuwe, informationele Europese Energieraad op 11 en 12 oktober.
De Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW), kenniscentrum en belangenbehartiger voor de zakelijke energie- en watergebruiker, wijst erop dat de hoge gasprijzen het gevolg zijn van geopolitiek en niet van marktdynamiek.
Algemeen directeur Hans Grünfeld van VEMW zegt op de eigen website: “De gebeurtenissen van dinsdag zijn een verdere escalatie in een geopolitiek conflict. De gascrisis begon december 2021 met een minimale gaslevering door het Russische staatsbedrijf Gazprom, waarbij louter langetermijncontracten werden nagekomen en niet werd ingespeeld op prijsprikkels van de gasmarkt om meer gas te leveren. Daarna hebben we gezien dat de levering verder is afgeknepen en zelfs gestopt vanwege onderhoud van compressoren. Met de – waarschijnlijke – sabotage van NS1 en NS2 is nu geweld ingezet en gaan we een nieuwe fase van het geopolitieke conflict in. Een fase met fysieke bedreiging van de energievoorziening in Europa als inzet. Gas en de gasprijs zijn momenteel veel meer geopolitiek dan markt. En het is dan ook glashelder dat de consequenties hiervan niet als ‘normaal bedrijfsrisico’ voor individuele bedrijven kan worden beschouwd.”
Nu.nl stelt de vraag hoe het kan dat de gasprijs toch stijgt, terwijl Nord Stream al geen gas meer leverde. "Dat de prijs is gestegen, komt vooral doordat gashandelaren nu zien hoe kwetsbaar de infrastructuur is", zegt Hans van Cleef, energie-econoom bij ABN AMRO in het bericht. Jilles van den Beukel, gasspecialist bij The Hague Centre for Strategic Studies wijst er in hetzelfde bericht op dat de gasprijs veel verder omhoog zal schieten als wel een werkende gaspijpleiding wordt geraakt, bijvoorbeeld de verbinding tussen Noorwegen en Duitsland. Lees hier het hele bericht.
Stef Proost, bedrijfseconoom bij de KU Leuven, legt uit hoe de gascrisis volgens hem snel voorbij kan zijn. Hij voorspelt onder meer dat Rusland 'met deze invoeronderbreking veel krediet verspeeld heeft en daardoor slechts aan discountprijzen aardgas kan verkopen op de langere termijn'. In de conclusie van zijn stuk schrijft hij dat 'we' ons niet blind mogen staren op de huidige hoge prijzen.
"Op langere termijn zorgen deze hoge prijzen voor vraagvermindering
en aanbodverhoging door andere leveranciers voor slechts een kleine prijsverhoging van aardgas t.o.v. de prijzen van voor de Covid-crisis. Dit is op zich goed nieuws voor de aardgasmarkt en de elektriciteitsmarkt en laat toe om de bevolking nu tijdelijk te helpen met toelagen onder de voorwaarde dat het sterke prijssignaal behouden blijft."
Mocht de oorlog stoppen, dan verwacht hij dat Rusland de aanvoer van gas op Europa wil herstellen 'omdat het geen andere klanten heeft die even veel willen betalen.' Resultaat: levering voor discountprijzen, denkt Proost. "De Europese aardgasprijzen zouden dan een onderscheid kunnen maken tussen betrouwbaar en duurder gas en minder betrouwbaar en goedkoper gas uit Rusland. Uiteindelijk kunnen aardgasprijzen lager liggen dan voor de Covid-crisis."
Proost vindt dat er nog eens nagedacht moet worden over de zware energie-investeringen die op tafel liggen. "We zijn nog maar 6 maanden ver in de Oekraïne crisis en een lang termijnperspectief is
hier nuttig." Lees hier het hele stuk.