Niet komende winter, maar nu al worden iedere dag de gevolgen van de energieprijzen steeds pijnlijker duidelijk. Huishoudens en bedrijven doen er alles aan om het hoofd boven water te houden. Door de aanhoudend hoge energieprijzen dreigt ook een groot aantal land- en tuinbouwbedrijven op korte termijn in continuïteitsproblemen te komen. De hoge energieprijzen zetten de Nederlandse land- en tuinbouwproductie op het spel.
Glastuinbouw Nederland en LTO Nederland maken zich daarom ernstige zorgen over de economische en sociale gevolgen van deze energiecrisis voor heel Nederland. Snelle actie nodig is om de (agrarische) gasvraag te reduceren en energielasten draagbaar te maken. Die noodklok luiden Glastuinbouw Nederland en LTO Nederland bij de Tweede Kamer in aanloop naar een op 15 september gehouden debat over de gasmarkt en leveringszekerheid. Bekijk hun inbreng voor het debat hier.
Meer en duurder eten uit het buitenland
De gestegen energie- en grondstofkosten raken de volledige Nederlandse land- en tuinbouwproductie. Inmiddels begint het nieuwe teeltseizoen en staan telers voor een ingrijpende keuze: ze stoppen tijdelijk met het telen van hun gewassen. Ook de oogst van open teelten, zoals aardappelen, wortelen en uien, staat onder druk. Deze gewassen worden geoogst en gekoeld opgeslagen voor consumptie in de winter en het voorjaar. Door de huidige energieprijzen stijgen deze opslagkosten aanzienlijk. Deze hoge kosten zijn niet door te berekenen in de verkoopprijzen. De Nederlandse prijzen worden op een Europese of wereldmarkt bepaald. De consument zal voor het schap geconfronteerd worden met duurdere producten die niet van Nederlandse bodem komen, maar worden geïmporteerd.
Nieuwe energie voor de land- en tuinbouw
In Nederland hebben is de afgelopen jaren fors ingezet op de energietransitie, maar daarbij leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie uit het oog verloren. Diversificatie van energiebronnen in Europa is daarom nu noodzakelijk om het energieaanbod te vergroten. De land- en tuinbouw kan een grote rol spelen om de opwek van duurzame energie nationaal een sterke impuls te vervullen. En daarmee de afhankelijkheid van (Russisch) aardgas versneld verminderen. Zo wil bijvoorbeeld de glastuinbouwsector op korte termijn samen met het Rijk en andere betrokkenen inzetten op een investeringsimpuls voor de energietransitie. Daarnaast kan aanpassing van de SDE++ er voor zorgen dat productie en gebruik van duurzame energie op het boerenerf financieel weer rendabel wordt. Dit kan op korte termijn al tot grote gasbesparingen leiden.
Zonder liquiditeit geen vergroening
Veel ondernemers zitten in liquiditeitsproblemen door de extreem hoge energieprijzen. In maart 2022 heeft de Europese Commissie een pakket aangekondigd om de sector in deze noodsituatie te ondersteunen. Dit pakket wordt in oktober nogmaals uitgebreid, zodat lidstaten beter maatregelen kunnen treffen om de stijgende energieprijzen te kunnen compenseren. De boeren en tuinders zouden daardoor tijdelijk steun, via de Borgstellingskrediet voor de Landbouw, kunnen ontvangen om de verduurzamingsslag te maken. Momenteel maakt Nederland nog geen gebruik van dit EU-pakket. Dit leidt tot oneerlijke concurrentie doordat de kostprijzen voor de Nederlandse boeren tuinders fors hoger zijn dan die voor hun Europese concurrent. Glastuinbouw Nederland en LTO Nederland vragen het kabinet op oneerlijke concurrentie te voorkomen en het steunpakket open te stellen voor snellere verduurzaming van de Nederlandse land- en tuinbouw.
Bron: Glastuinbouw Nederland