Netbeheerder Liander en GIGA Storage, ontwikkelaar van grootschalige batterijsystemen, starten in Amsterdam, Alkmaar en Lelystad pilots met grote batterijen om het elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken en meer partijen toegang te geven tot het elektriciteitsnet. Hiermee lopen zij naar eigen zeggen vooruit op de nieuwe Energiewet die momenteel in de maak is. Dankzij deze slimme oplossing kan de onbenutte ruimte op het elektriciteitsnet tijdens de dalmomenten ingezet worden om meer ondernemers aan te sluiten, ook op plaatsen waar het net zijn maximale capaciteit heeft bereikt.
Het elektriciteitsnet vormt de basis voor de verduurzaming en economische ontwikkeling van Nederland. Maar door de explosief toegenomen vraag naar elektriciteit en de snelle opkomst van zonneparken en zonnedaken bereikt het net op steeds meer plaatsen zijn maximale capaciteit. Echter, die maximale capaciteit wordt meestal maar op enkele momenten daadwerkelijk gevraagd door de aangesloten ondernemers. De rest van de tijd wordt de capaciteit van het net maar ten dele gebruikt (zie de afbeelding).
Netbeheerders zijn wettelijk verplicht bij de toekenning van capaciteit op het net 24/7 rekening te houden met de maximale capaciteit die alle aangesloten ondernemers gelijktijdig kunnen vragen. Wordt die grens bereikt, dan zijn de netbeheerders verplicht nieuwe aanvragen op een wachtlijst te plaatsen totdat het net is uitgebreid. Ondertussen blijft op veel momenten een deel van de capaciteit van het elektriciteitsnet onbenut.
Onbenutte ruimte van het elektriciteitsnet
Ook ondernemers met grote batterijen zoals GIGA Storage zijn volgens de huidige wet- en regelgeving verplicht om capaciteit op het elektriciteitsnet 24/7 te contracteren, voor zowel verbruik (opladen) als teruglevering aan het net (ontladen). Omdat er steeds meer grootschalige batterijen geplaatst worden, dragen zij nu vaak bij aan het bereiken van de maximale capaciteit van het net. Terwijl zij juist een van de oplossingen kunnen zijn om het net efficiënter te gebruiken. In de nieuwe Energiewet ontstaan mogelijkheden om dit anders te regelen.
Liander gaat nu met GIGA Storage onderzoeken hoe tijdsgebonden contracten voor klanten met grootschalige batterijopslag kunnen bijdragen aan een efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet. Liander biedt GIGA Storage binnen de pilots de mogelijkheid om de restruimte van het net te benutten om hun batterijen op te laden en te ontladen. Dat betekent dat GIGA Storage alleen toegang krijgt tot het elektriciteitsnet op de momenten dat onbenutte ruimte beschikbaar is.
Amsterdam, Alkmaar en Lelystad
Liander start met GIGA Storage drie pilots in zijn verzorgingsgebied. Het gaat om de inzet van batterijen in Amsterdam, Alkmaar en Lelystad. In delen van Amsterdam en Alkmaar heeft het elektriciteitsnet de maximale capaciteit bereikt voor de levering van elektriciteit. Hier willen de partijen met de inzet van batterijen extra capaciteit voor de levering van elektriciteit creëren. De batterijen krijgen hier toegang tot de onbenutte ruimte van het elektriciteitsnet, waardoor de batterij niet op de wachtlijst geplaatst hoeft te worden. Hierdoor ontstaat extra flexibel vermogen dat Liander kan inzetten binnen congestiemanagement. Zo verkleint Liander de wachtlijst en kan de netbeheerder meer klanten aansluiten. In Amsterdam en Alkmaar gaat het om een batterij tussen 10 en 20 megawatt, in Lelystad om een batterij van 25 megawatt.
In Lelystad heeft het net de maximale capaciteit bereikt voor de teruglevering van wind- en zonnestroom. GIGA Storage en Liander wil de batterij hier gebruiken om meer ruimte voor de invoeding van groene stroom te creëren. Met de batterij kan de teruglevering beperkt worden, waardoor Liander meer klanten kan aansluiten.
Huibert Baud, directeur Klant & Ontwerp bij Liander: “Zo leren we hoe we per tijdsvak de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnet aan onze klanten kenbaar kunnen maken, welke nettarief dan van toepassing zou moeten zijn en of de business case van ontwikkelaars uit kan in combinatie met mogelijkheden voor andere inkomsten zoals congestiediensten. De eerste resultaten worden in 2023 verwacht.”
Ruud Nijs, CEO van GIGA Storage: “Wij zijn met de netbeheerders in gesprek om grootschalige energieopslag te kunnen realiseren. Hierdoor ontstaat een partnership tussen alle partijen in de energieketen die zal bijdragen aan een snelle energietransitie en een substantiële verlichting van de aansluitproblematiek.”
Uitbreidingen en innovaties
De netbeheerders breiden overal in het land het elektriciteitsnet fors uit met nieuwe kabels, extra transformatorhuisjes en elektriciteitsverdeelstations. Tot 2030 gaat het om een investering van maar liefst 30 miljard euro.
De uitbreiding van het elektriciteitsnet gaat echter niet snel genoeg om alle ontwikkelingen bij te houden en aan de nieuwe vraag te kunnen blijven voldoen. Daarom zetten netbeheerders ook in op diverse innovaties en slimme oplossingen om het elektriciteitsnet beter te gebruiken, zoals de inzet van de vluchtstrook van het net om wind- en zonnestroom te vervoeren en meerdere producenten combineren op 1 aansluiting (cable pooling). Niet alleen Liander start pilots met tijdsgebonden contracten voor ondernemers met grote batterijen, ook andere regionale netbeheerders doen dit. Zoals Enexis Netbeheer in Drenthe. In het persbericht dat Netbeheer Nederland heeft gepubliceerd leest u er meer over.
Het energiesysteem van de toekomst zal met meer duurzame en lokale bronnen zoals wind en zon als basis, veel meer decentraal en sterker weersafhankelijk zijn. Zowel consumenten en ondernemers zullen in de toekomst daarom op een heel andere manier toegang hebben tot energie en hun energiegebruik moeten aanpassen aan momenten waarop energie beschikbaar is en getransporteerd kan worden.
Bron: Liander