Zo creëer je veerkracht op het gebied van energie

De afgelopen periode is de glastuinbouw getroffen door de energiecrisis. Terwijl de planeet vraagt om duurzamere voedselproductie, geopolitieke omstandigheden de gasprijs omhoog stuwen, is het noodzakelijk dat ondernemers in onze sector veerkracht tonen. Het is fijn als je niet omvalt tijdens een heftige crisis, maar het is nog beter als je er sterker uitkomt. Wat komt daarbij kijken in de glastuinbouw? In Yeald Neaws geven telers antwoord.

“Voor ons draait het om slim samenwerken”, aldus Barry Helderman van Kwekerij Helderman. Sinds 2007 telen zij paprika’s in Middenmeer. “Op energiegebied werken we samen met ECW Energy. Dat collectief opereert aardwarmte- en biomassacentrales. Wij maken daarbij gebruik van hoogwaardige warmte, dat we in de zomer in de grond stoppen en in de winter weer gebruiken om de kas te verwarmen. Daardoor heb je meer balans.”

Ook Porta Nova in Waddinxveen maakt gebruik van duurzame energievoorzieningen. “Je energiehuishouden is niet beperkt tot je eigen bedrijf”, aldus Stefan van Vuuren, algemeen directeur bij de rozenkweker. “Dat betreft het gebied en de gemeenschap waarbinnen je bedrijf staat. Dan kun je het energiegebruik optimaliseren, bijvoorbeeld door het doorzetten van restwarmte. Ook werken we met een warmtewisselaar, waardoor we de warmte van de zomer op kunnen slaan voor de winter. Zo maak je energie circulair.”

Investeren tijdens crisis
“Het is belangrijk om als bedrijf flexibel te zijn in je energievoorziening”, vult Ad van Adrichem aan. Hij is algemeen directeur bij Duijvestijn Tomaten, waar al in 2009 geïnvesteerd en gepionierd werd in een aardwarmtesysteem. “We hebben de aardwarmte als centraal verwarmingssysteem met de WKK’s, die op Europees niveau gezien worden als duurzame energievoorziening, als back-up. Op het dak van onze verpakkingshal liggen een paar duizend zonnepanelen, waardoor we in staat zijn een deel van onze energiebehoefte zelf op te wekken. Daarnaast worden er voor onze belichte kas alleen nog LED lampen gebruikt, waarmee we aanzienlijk besparen. Ook zijn we aangesloten op het CO2-net van OCAP. We kozen er bewust voor zelf te investeren in aardwarmte, om zo minder afhankelijk te worden van politieke omstandigheden en de stijgende gasprijs.”

Deze ondernemers zijn niet bang om ook tijdens een crisis te blijven investeren in de energiehuishouding. “De vierde put is in de maak”, aldus Barry Helderman. “Dat is een strategische keuze. De afgelopen periode bewijst maar weer dat we zo veel mogelijk van het gas af moeten. Het collectief ECW Energy, waarin we samenwerken met andere bedrijven in de omgeving, zorgt voor meer rust. We schroeven in tijden van crisis het overleg op en dat overleg krijgt ook een andere inhoud, maar het is fijn om met meerdere mensen naar de situatie te kunnen kijken. Het is een vorm van schaalvergroting, zonder direct je eigen hectares te vergroten.”

Combinatie van technologieën
Investeren doet ook Porta Nova, in hun geval in energiereductie. “Deze zomer hangen er in al onze kassen armaturen voor LED-verlichting. Samen met een toonaangevende partij hebben we onderzoek gedaan naar het ideale lichtspectrum voor rozen. Die wetenschap gebruiken we nu om LED in alle onze kassen uit te rollen. Daarmee reduceren we het energieverbruik met 25%. LED is de toekomst, de komende jaren zullen we van hybride overgaan op full LED. En ik zie in de verre toekomst ook een rol voor alternatieve, duurzame energiebronnen, zoals waterstof.”

“Voor de middellange termijn zie ik het nut van WKK’s”, gaat Ad van Adrichem verder. “Zeker tot 2030 blijft dat rendabel. Ook geothermie past goed in de mix en daarvan zal de efficiëntie alleen maar toenemen. Ik zie op termijn ook waterstof als interessante energiebron, net als elektrische boilers. Met de groei van duurzame energiebronnen, zoals de zon en wind, zullen er momenten in 2030 zijn dat stroom vrijwel gratis is. Dan is het omzetten van stroom in warmte natuurlijk enorm rendabel. Als bedrijf moet je aangesloten blijven op al die opties om je veerkracht te bewaren.”

Samen kom je verder
Door op deze manier veerkracht te creëren, zijn crises beter te bezweren. Dat zag ook Jelle Strijbis van potplantenkwekerij SV.CO. “Corona legde ons echt even twee weken lam”, legt hij uit. “Maar zo’n crisis is ook een kans. We zochten elkaar snel op, haalden expertise van buitenaf en bestudeerden de diverse scenario’s die we voor ons zagen. Dat gaf een startpunt om de voors- en tegens met elkaar af te wegen en keuzes te maken. En dan merk je toch dat de mentaliteit in de tuinbouw altijd werkt in crisistijd: schouders eronder en gaan.”

Ook bij Duijvestijn Tomaten zien ze een toekomst waarbij de tuinbouw meer verbonden raakt, ook met andere sectoren. “Restwarmte kunnen we delen met elkaar”, aldus Ad van Adrichem. “Industrie, huishoudens, tuinbouwbedrijven, het zal allemaal nog meer verbonden moeten worden. Dat geldt ook voor CO2, bijvoorbeeld. Daarnaast blijven we investeren in een betrouwbare en flexibele energiemix, zodat je als bedrijf elke situatie aan kunt.”

Veerkracht betekent het lef hebben om door te investeren in strategische innovaties. Mogelijkheden zien, in plaats van onmogelijkheden. Het betekent ook schaalvergroting zoeken, bijvoorbeeld door fusies of samenwerkingsverbanden. “Alles zelf doen is niet altijd de oplossing”, zegt Barry Helderman dan ook terecht. Ook Stefan van Vuuren ziet daar de oplossing. “Samenwerking is essentieel, bijvoorbeeld tussen wetenschap en commercie. Je haalt experts van buitenaf en met die lessen ga je aan de slag. Dat is de basis: altijd blijven leren van elkaar.”

Bovenstaande artikel is overgenomen uit Yeald Neaws, een uitgave van Yeald. Het hele magazine leest u hier.