Tholen - Ok, GasTerra wil niet in roebels betalen. De Haagse perikelen en directe financieel-economische gevolgen hebben we in onze inmiddels vertrouwde Crisisupdate vandaag bij elkaar gezet. Maar wat betekent het voor de tuinder? Hoe groot zijn de directe gevolgen? Voelt de helft van de tuinders het vandaag al, zoals Glastuinbouw Nederland aangaf? We vroegen het aan enkele insiders en kwekers.
Geen drama, wel haast
“Er zijn ideeën genoeg. Oplossingen liggen op de plank, maar het is een race tegen de klok”, weet Robert-Jan Post van DLVge. De opening van de dagtarieven leek vanochtend mee te vallen. Het was 1% gestegen. “Je zou misschien een hogere stijging verwachten na het dichtdraaien van de gaskraan, maar dit scenario was min of meer al ingecalculeerd. De actuele energieprijzen zijn opgedreven door de opeenstapeling van nieuwsberichten het afgelopen half jaar. Dat begon al met het uitstellen (en later afstellen) van Nordstream 2 en het onderhoud aan de gaspijp in Noorwegen. Al dit soort nieuwsberichten worden doorberekend in de prijzen. En dit is er ook een van.”
Tuinbouw Nederland krijgt maar weinig tijd om hierop te anticiperen. Hij verwacht niet dat de tuinbouw over vijf jaar van de Nederlandse bodem is verdwenen, maar haast is geboden. “Oplossingen liggen in de hoek van de energietechniek én in de teelttechnische hoek. Er ligt een strategisch plan klaar waar geothermie, restwarmte en elektrificatie (warmtepompen), wind- en zonne-energie de hoofdrollen zullen gaan spelen. Het zal een mix worden van die energievormen. En als dat gecombineerd kan worden met bijvoorbeeld led-licht en meerdere schermdoeken en andere teelttechnieken op bijvoorbeeld het gebied van ontvochtiging, wordt er energie bespaard en kunnen er slagen gemaakt worden.”
Geen positie, geen bloemen
Waar de grote groentenkwekers inmiddels zover zijn dat zij simpelweg geen planten meer opzetten als daar niet een enigszins redelijk kostenplaatje voor is uit te tekenen, is dat in de bloemen onzekerder. Die zijn minder collectief, om niet te zeggen autonoom. Dat geldt bijvoorbeeld voor de rozen, die, zoals voor veel teelten zal gelden, donkere wolken ziet samenpakken. “Als je geen positie hebt, wordt het de komende winter heel moeilijk”, weet Hans van den Ende, Van den Ende Roses. Het is natuurlijk onmogelijk te zeggen wat er precies zal gebeuren, maar onder min of meer gelijkblijvende omstandigheden is het ‘koud gaan’ van een substantieel deel van de productie niet ondenkbaar. Of dat dan weer zo dramatisch is als dat het lijkt is maar de vraag. “Ik heb er een gesproken die zei, ‘dat ga ik vanaf nu elk jaar doen’, maar daar denkt natuurlijk niet iedereen zo over.”
Sentiment
Ook bij tuinbouwadviesbureau bQurius volgen ze dit nieuws natuurlijk nauwgezet. Het is de zoveelste gebeurtenis in een bewogen jaar – maar in wezen valt dit nieuws wel mee, ziet Bart Setz, gespecialiseerd in energie-advies. “Er is al zoveel gebeurd waardoor de prijs al stabiel hoog is en in theorie vervalt er met dit nieuws geen gas. De 2 miljard kuub die minder deze kant opkomt, is al ingedekt via een andere route, dus fysiek maakt het niet veel. We zien wel dat telkens als er nieuwsberichten naar buiten komen, het sentiment heerst en er inkoopgedrag getoond wordt. Dat drijft de prijs omhoog en de markt opende vandaag ook 2 a 3 procent hoger.”
Het aanvullen van de gasvoorraden voor de winter lijkt door deze beperkte reactie nog niet in gevaar te komen. Maar de oorlog in Oekraïne is nog niet voorbij en kan telkens voor onzekerheid zorgen op het gebied van gasleveringen aan Europa. Wat telers dit najaar gaan doen, is sterk afhankelijk van hun eigen energieprofiel. “Veel kijken de zomer aan. Als het niet beter wordt, zullen een aantal dunner planten of zelfs niet planten, maar als het meevalt gaan ze volle bak door.”
Doorberekenen
Aan de andere kant van de kas zijn de afzetorganisaties in de groentensector druk bezig met het maken van de verkoopafspraken voor de winter. Wat niet betaald wordt, wordt ook niet gezet, vertelden handelaren al eerder. In de contracten komt de gasprijs ook vaak terug: blijft die hoog, dan zal de verkoopprijs ook hoger zijn. “Maar als de gasprijs zo hoog blijft staan, zal het niet oneindig houdbaar zijn voor telers. Een jaar als dit is echt heel vervelend, maar hoe langer het aanhoudt hoe meer telers er noodgedwongen afvallen”, verwacht Bart. Dat geldt ook voor de sierteelt, een sector die tegenwoordig zo’n 50 procent van het klantenbestand van bQurius uitmaakt. “De groente bedrijven kunnen wat makkelijker overstappen naar onbelichte teelt en kunnen dan zelfs wat profiteren van hogere elektraprijzen. In de sierteelt gaat dat niet.” Die spelen qua gasinkoop betreft ook wel iets meer op safe. “En we zien overal wel dat de energiebesparende maatregelen sneller gaan: Telers stappen sneller over naar LED dan ze vooraf gedacht hadden. Dan kunnen ze tegen iets minder hoge kosten wel de hele winter doorbelichten en als je het uitrekent, is het ook bizar hoe snel je de omschakeling van HPS naar LED nu terugverdient. De energiekosten zijn dan nog steeds flink hoger dan een aantal jaar geleden, maar als je de overstap niet maakt zijn ze nog veel hoger. LED kan echt een redmiddel zijn op dit moment.”
Voor meer informatie:
Bart Setz
bQurius
+316 10 93 23 45
bart.setz@bqurius.nl
DLVge
Horti House
Violierenweg 3
2665 MV Bleiswijk
www.dlvge.eu
T +31(0)10 462 30 30
Fa. van den Ende Rozen
Waellandweg 5A
2681 LV Monster
info@vandenenderozen.nl
www.vandenenderozen.nl