Gezien de huidige situatie van hoge energieprijzen en een nog aanhoudende onzekerheid rondom de coronacrisis is het begrijpelijk dat tuinbouwondernemers zich zorgen maken over de risico’s die hiermee verbonden zijn en dat ze zich richten op wat ze direct kunnen beïnvloeden. Er zijn echter ook kansen en trends en die bespreekt Flynth in onderstaand artikel.
Onze tuinbouwsector zit in een grote transitie en zal moeten blijven innoveren. De nieuwe economie wordt (meer) duurzaam, circulair, digitaal en gerobotiseerd. Dit zijn allemaal trends die het bestaande verdienmodel van de tuinbouw onder druk zetten. We hebben veel geoptimaliseerd in de afgelopen decennia om tot de hoogste rendementen te komen, maar dit wordt nu verstoord door deze modernisering. Voor de lange termijn bieden die trends echter ook kansen. Dit zal gepaard gaan met het verlaten van de bestaande zekerheden en het ontwikkelen van nieuwe mogelijkheden.
- Op de langere termijn zal de glastuinbouw het gebruik van gas moeten reduceren vanuit duurzaamheids- en kosten overwegingen.
- De arbeidsomstandigheden zullen moeten worden verbeterd.
- Vanuit Integrated Reporting wordt duurzaam en milieubewust produceren de norm voor de retailketens.
Veranderen is moeilijk. Ondernemers zullen moeten samenwerken in de keten om tot oplossingen te komen. De mogelijkheden lijken er te zijn, zoals blijkt uit de Kas als Energiebron en aardwarmteprojecten en het omzetten van een surplus aan elektra in warmte (WKK).
Beschikbaarheid van arbeid
De coronacrisis heeft aangetoond dat de beschikbaarheid van arbeid niet vanzelfsprekend is. De sector is (te) afhankelijk van buitenlandse medewerkers die indirect steeds betere werkomstandigheden wensen (en eisen). Op korte termijn zal de sector hier meer aan moeten voldoen. Voor de langere termijn is de sector bezig met de ontwikkeling van robots voor teelthandelingen en oogst. Binnen nu en vijf jaar zijn er (naar verwachting) robots voor diverse teelthandelingen beschikbaar.
Herkomst en duurzaam produceren
Het nieuwe kabinet kent dadelijk een minister van Natuur en Stikstof. Herkomst en duurzaam produceren worden steeds meer de norm van de grote retailketens. Dit zijn de eerste stappen in de richting van Integrated Reporting: het op een goede manier samenvoegen en verbinden van financiële, duurzaamheids- en niet-financiële informatie.
Grote ondernemingen zijn vanaf 2023 zelfs verplicht om aan richtlijnen voor duurzaamheidsrapportages te voldoen, het zogenoemde Corporate Social Responsibility Directive (CSRD). Dit geldt voor bedrijven die voldoen aan 2 van deze 3 criteria:
- ze hebben meer dan 250 medewerkers;
- ze zetten meer dan € 40 miljoen om;
- ze hebben een balanstotaal groter dan € 20 miljoen.
Naast directe effecten worden ook indirecte effecten als CO2-uitstoot in de keten meegenomen. Dit betekent dat dit niet alleen op individueel niveau als producent belangrijk wordt, maar voor de totale keten. Duurzaamheid wordt dus ook belangrijk voor u als ondernemer of coöperatie als u bijvoorbeeld aan een grotere afzetpartij wilt verkopen. Je ziet al ontwikkelingen bij Rabobank die rentekorting geeft op het moment dat er sprake is van behaalde duurzaamheidsresultaten.
Maar ook binnen de keten wordt verwacht dat deze ontwikkelingen gaan spelen. De levering dient in lijn met hun eigen duurzaamheidsdoelstellingen te vallen, omdat de grote afzetpartij mede verantwoordelijk is voor een verantwoorde en duurzame toeleveringsketen.
Hiermee zal de dynamiek binnen de keten ook verschuiven. Duurzaamheid wordt de maatstaf voor de manier, waarop een onderneming met risico’s omgaat. Technisch gezien komt er een focus op een dubbele materialiteit; voor zowel uzelf als het effect voor de gehele keten. Het belang van een hechte en transparante relatie in de afzetketen wordt daarmee belangrijker. Dit vraagt om investeringen van zowel de ondernemer als van de afnemer.
Data in de keten
Het gebruik van data in de keten neemt eveneens toe. Grote afnemers gaan steeds meer data verzamelen en analyseren om hun duurzaamheid aan te tonen; hoe kun je financiële informatie combineren met niet-financiële informatie combineren om te onderzoeken welke duurzame investeringsbeslissingen goed zijn. Sommige afnemers zijn al gestart met Artificial Intelligence om verspilling tegen te gaan. Ook u als toeleverancier dient aan te tonen hoe duurzaam u bent: wat is bijvoorbeeld uw CO2 -voetafdruk? Dit begint met inzicht.
Een goed voornemen: Kijk samen met Flynth vooruit en zorg voor goede stuurinformatie
Ook in 2022 zal de invloed van de coronacrisis op de tuinbouw niet voorbij zijn. Om hier goed op in te spelen, is de juiste stuurinformatie van uw bedrijf belangrijk!
Het eerste dat u nodig heeft, is een actueel inzicht van de geldstromen binnen uw bedrijf, zowel voor de korte als de lange(re) termijn. Om dit goed in beeld te brengen, is het volgende nodig:
- de huidige liquiditeitspositie;
- de realisatie en verwachtingen over 2022;
- de rentabiliteits- liquiditeitspositie in 2022 en 2023.
Dit alles maakt Flynth inzichtelijk en beheersbaar door het maken van een scenario-analyse en gebruik te maken van voorspellende modellen. Hiermee kunnen wij toekomstscenario’s doorrekenen om de betekenis daarvan voor uw bedrijf te duiden. Hiermee kunt u tijdig bij sturen als de situatie daar om vraagt.
Daarnaast is een visie rondom duurzaamheid belangrijk. Heeft u al een duurzaamheidsbeleid? U kunt bijvoorbeeld vanuit de interne bedrijfsvoering een positieve impact hebben op de wereld om u heen door een aantal duurzame ontwikkelingsdoelen te kiezen uit de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties en dit te vertalen naar uw praktijk. Wie zijn wij en wat is onze “license to operate” (waartoe zijn we op aarde). U kunt zelf bepalen welke doelen uw onderneming gaat nastreven. Bijvoorbeeld: SDG 8 eerlijk werk en economische groei of SDG 12: verantwoorde productie en consumptie of SDG 13 Klimaatactie. Dit vertaalt u vervolgens vanuit strategie richting operationele meters.
Een voorbeeld is het monitoren van de CO2-behoefte per maand om daarmee voorbereid te zijn voor de periode van fosielvrij produceren.
