Deze week spraken experts bij Nieuwsuur de verwachting uit dat levering van gas aan gasintensieve sectoren in Nederland in gevaar kan komen deze winter. Glastuinbouw Nederland reageert hier nu op en stelt dat het nog te vroeg en nog te onzeker is om hierover iets te zeggen. Wel sluit ook de belangenbehartiger zich aan bij de stellingname dat de Nederlandse overheid een groot risico heeft genomen met haar beleidskeuzes.
Dat er een kans is op een te kort aan gas wil niet zeggen dat dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren en al helemaal niet wanneer precies, stelt Alexander Formsma namens Glastuinbouw Nederland in een bericht op de website van de belangenbehartiger. Onder andere de strengheid van de winter en de geopolitieke ontwikkelingen spelen hierbij een rol. Daarnaast is onbekend wie of welke sector bij een gastekort als eerste wordt afgeschakeld of moet afschakelen, of hoe het in een dergelijke situatie überhaupt in zijn werk gaat.
Gasunie geeft op haar website aan waarnaar wordt gekeken bij het eventueel afschakelen van partijen. Die parameters zijn: de omvang van de partij, de geografische locatie, de snelheid waarmee partijen kunnen worden afgeschakeld (en weer bijgeschakeld) en de gevolgen van de afschakeling. Die informatie is te vinden op de website van Gasunie.
Nog geen scenario overheid
De overheid werkt momenteel aan een plan, dat begin volgend jaar af moet zijn. Dat betekent dus dat er op dit moment nog geen scenario ligt. De combinatie van het stoppen met de eigen productie van gas in 2018 vanuit Groningen, de gasvoorziening volledig overlaten aan de commerciële partijen en het niet hebben van een stok achter de deur of noodplan, vindt Glastuinbouw Nederland een bijzonder gevaarlijke zet van Kabinet en overheid.
Glastuinbouw Nederland roept de overheid daarom op om dat plan zo snel mogelijk klaar te hebben, uiteraard in overleg met sectoren én experts. Glastuinbouw Nederland werkt momenteel samen met de overheid verschillende denkbare scenario’s uit om de effecten daarvan te kunnen bepalen en mogelijke oplossingsrichtingen te vinden.
Alle mogelijke gevolgen van een gastekort in de glastuinbouw hebben een negatief effect op de financiële gezondheid en investeringscapaciteit van de bedrijven in de glastuinbouw en daarmee op de energietransitie. Glastuinbouw Nederland vindt het belangrijk te benadrukken dat er een rechtstreeks nadelig effect is van de huidige energieprijzen, gedreven door een mogelijke gastekort, op de energietransitie van de glastuinbouw.
Bij RTV Drenthe reageert Cees Ruhé, voorzitter van de regio's Drenthe en Groningen bij Glastuinbouw Nederland. Hij is duidelijk over wat er gebeurt mocht het worstcasescenario werkelijkheid worden: "Zonder gas is er geen warmte. Alle planten in de kas gaan dan dood. Die kun je weggooien."
Ook duurzame ondernemers worden geraakt
In het bericht van Glastuinbouw Nederland wijst men erop dat ook duurzame ondernemers worden geraakt. De hoeveelheid SDE-subsidie die ondernemers ontvangen voor bijvoorbeeld geothermieprojecten wordt bepaald op basis van een referentieprijs die is gebaseerd op de gasprijs. Om precies te zijn is die referentie voor 2022, afhankelijk van de beschikking, 70% of 90% van het gemiddelde van alles CAL22’s.
Hoe hoger deze referentieprijs, hoe lager de subsidie, want in theorie nemen de meerkosten van het duurzame alternatief ten opzichte van de referentie, gas, dan af. Dit resulteert in een hogere prijs voor warmte.
Glastuinbouw Nederland probeert al een aantal jaren deze referentie om te zetten naar een referentie op basis van de WKK spark-spread, omdat dit een stabielere factor is en een referentie waar ondernemers mee rekenen. Alexander: "In het licht van de huidige energieprijzen proberen we dit opnieuw voor elkaar te krijgen. Dit alles in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Duurzame Energie (NVDE)." Momenteel zijn er plannen gepresenteerd aan het ministerie van EZK, het ministerie dat verantwoordelijk is voor de systematiek van de SDE++.
Of er nu wel of geen worstcasescenario komt, zorgen zijn er en de vinger wijst naar Den Haag. Zo ook op sociale media.
Ik denk dat het prijsniveau voor meerdere teelten al onhoudbaar is. Leveringstop en financiële compensatie door Den Haag wordt misschien wel de enige optie voor de sector om een golf aan faillissementen te voorkomen. En dat met zoveel gas in de grond. #regerenisnietvooruitzien https://t.co/QoZjcjhKGf
— Sjors van der Helm (@sjorsvanderhelm) December 14, 2021