Voedingsstoffen kunnen een verrassend vergelijkbare werking hebben als geneesmiddelen. Dat concluderen farmacologen van de Universiteit Utrecht nadat ze ruim tweehonderd onderzoeken naar voedingsmiddelen inventariseerden. Meer aandacht voor de medicinale werking van voeding kan volgens de onderzoekers helpen om veel gerichter diëten te ontwikkelen die bepaalde aandoeningen tegengaan of voorkomen.
Een mediterraan dieet, vezelrijke voeding, vers fruit en groente vormen inmiddels een vertrouwd recept bij voedingsadviezen. Maar in lang niet alle gevallen is precies duidelijk waarom ze gezond zijn. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht brengen daar nu verandering in. Ze stellen vast dat verrassend veel voedingsstoffen een vergelijkbare werking hebben als medicijnen.
De wetenschappers inventariseerden ruim tweehonderd onderzoeken waaruit bleek hoe voedingsstoffen inwerken op cellen in ons lichaam. Daarbij keken ze vooral naar de manier waarop voedingsstoffen kunnen binden aan cellen en vervolgens reacties van het immuunsysteem beïnvloeden.
Veel medicijnen werken volgens dezelfde route, en binden aan zogeheten receptoren van cellen. De cellen reageren daarop door bijvoorbeeld een ontstekingsreactie of allergische reactie te remmen.
De focus op ontstekingsreacties is niet voor niets. In het overgrote deel van de aandoeningen die niet besmettelijk zijn, zoals kanker, diabetes en hart- en longziekten, spelen ontstekingsreacties een belangrijke rol. Deze groep aandoeningen is verantwoordelijk voor ongeveer 70 procent van de sterfgevallen wereldwijd.
Voedingsstoffen hechten net als medicijnen
“We weten natuurlijk al heel lang dat ons voedingspatroon samenhangt met onze gezondheid”, zegt onderzoeksleider Saskia Braber (op foto), verbonden aan het departement Farmaceutische wetenschappen van de Universiteit Utrecht. “Maar die kennis is heel breed. Het omvat het gehele voedingspatroon, met daarin allerlei soorten voeding. Wij zien nu dat sommige voedingsstoffen heel gericht kunnen hechten aan specifieke receptoren van specifieke cellen, net zoals geneesmiddelen. Dat voedingsstoffen zo gericht de processen in cellen een positieve kant kunnen opduwen is heel verrassend.”
Om daar meer inzicht te krijgen, inventariseerden de onderzoekers vijftien soorten celreceptoren en de voedingsstoffen die daarop aangrijpen. Dat resulteerde in een zeer uitvoerig overzicht van tientallen voedingsstoffen, de receptoren waarop zij aangrijpen en de immuunreacties die ze daardoor teweegbrengen.
Betere diëten tegen ziekten
Volgens Braber en collega’s kan dit inzicht leiden tot specifieke diëten die op maat zijn gemaakt om bepaalde aandoeningen tegen te gaan. Braber: “Je kunt bijvoorbeeld bij een bepaalde ziekte nagaan welke immuunreactie daarbij is betrokken. Vervolgens zoek je uit welke celreceptoren daarvoor verantwoordelijk zijn. En als je die receptor weet, kun je ook nagaan welke voedingsstoffen daarop aangrijpen.”
Bruggen bouwen
Met dit onderzoek hopen Braber en collega’s een brug te bouwen tussen farmacologen en voedingsonderzoekers. Braber: “Farmacologen accepteerden lange tijd de inzichten uit voedingsonderzoek niet. Ze beschouwden voeding als een soort onoverzichtelijke brij van stoffen en substanties die allemaal een verschillende werking hebben. De laatste tijd is die visie gaan kantelen, en zien farmacologen in dat voeding wel degelijk heel specifieke medicinale effecten kan hebben.”
Met hun nieuwe publicatie is volgens Braber en collega’s een belangrijke stap in de onderbouwing en bewustwording van de medicinale werking die voeding kan hebben. “Ons onderzoek gaat over voeding en is gepubliceerd in een farmacologisch vakblad. Dat had vijf of tien jaar geleden niet gekund. Met dit artikel is het echt gelukt om met voeding door te dringen in het farmacologische onderzoek.”
Bron Universiteit Utrecht