Het Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) is afgelopen maanden voor het eerst gevonden in Estland, Slovenië en Zwitserland. Over de besmetting in Zwitserland kwam eerder al een melding naar buiten.
In alle gevallen gaat het om een vondst productieteelt tomaat. Maatregelen tegen verdere verspreiding van het virus worden genomen. Over de verkoop van de vruchten uit de besmette teeltlocaties nemen de landen elk net weer een ander besluit, zo blijkt uit een augustus-update van de European & Mediterranean Plant Protection Organization (EPPO).
Estland
In Estland werden tijdens een officiële controle symptomen van het virus waargenomen in mei 2021 in een kas in de gemeente Saue vald. Na het nemen van monsters werd in juli het virus officieel vastgesteld. Alle planten in de kas worden vernietigd en de kas en alle materialen in de kas worden aan het eind van het teeltseizoen gedesinfecteerd. De vruchten uit de kas mogen worden verkocht.
Slovenië
In Slovenië werd het virus eind juli 2021 gevonden in een kas in de gemeente Grosuplje. Om het virus uit te roeien worden alle waardplanten in het besmette gebied aan het eind van de oogst vernietigd. Alle materialen in de kas, de verpakkingsruimte en die bij transport komen kijken worden gedesinfecteerd. Vruchten die geen symptomen vertonen mogen worden verkocht.
Zwitserland
In Zwitserland werd het virus gevonden in een kas van 7,1 hectare in de regio Ostschweiz. De vondst werd gedaan in juli 2021. Alle planten die symptomen vertonen worden vernietigd en op de teeltlocatie worden strikte hygiënemaatregelen ingesteld. Vruchten mogen worden verkocht mits ze op de besmette locatie zelf verpakt worden. De teeltlocatie wordt door de lokale plantgezondheidsautoriteiten gemonitord dit seizoen en de komende twee seizoenen.
Deze zomer werd er ook al melding gemaakt van een eerste vondst in Oostenrijk en een nieuwe besmettingen in Duitsland en Frankrijk.
Nederland en België
Volgens de laatste, in eind juni bekend geworden officiële gegevens, telt Nederland 26 ToBRV-besmettingen en België 6.
Nog steeds geldt voor telers in Europa een meldingsplicht bij vermoeden van virusbesmetting. Ook de quarantainestatus van het virus is nog steeds actief. Overigens wordt die status in ieder geval in Nederland ook ter discussie gesteld. Met de steeds grotere verspreiding van het virus zijn Nederlandse specialisten van mening dat daarmee de quarantainestatus niet meer werkt. In plaats daarvan zou, naast strenge hygiënemaatregelen, het stellen van strenge eisen aan plantmateriaal en zaden verspreiding van het virus tegen moeten gaan. Viroloog Marleen Botermans van de NVWA en Ton van Arnhem van de National Plant Protection Organisation (NPPO) gaven hier in het jaarverslag van de NVWA al uitleg over.
Strengere importregels zaden
Vanaf 15 juli zijn de Europese eisen voor import van zaden aangescherpt ter bestrijding van ToBRFV. Er wordt vanaf die datum uitvoeriger getest en grotere partijen paprika- en tomatenzaad zullen in afwachting daarvan niet mogen bewegen.
Een concreet gevolg van de aangescherpte regels is dat als een partij tomatenzaad bemonsterd en getoetst wordt, alle andere partijen tomatenzaad die vallen onder hetzelfde fytosanitair certificaat niet worden vrijgegeven voor invoer in afwachting van de toetsuitslag. Datzelfde geldt bij bemonstering van een partij paprikazaad. Zodra de toets uitwijst dat de bemonsterde partij vrij is van ToBRFV, kan er invoer plaatsvinden.
De doorlooptijd van toetsing zal ongeveer 3 weken bedragen en dit kan nog oplopen wanneer er pieken in het aanbod zijn. De monstername en het laboratoriumonderzoek komen voor rekening van de importeur. Bij een positieve toetsuitslag zal de doorlooptijd van de toetsing langer zijn, omdat de NVWA ter bevestiging een tweede toets dient uit te voeren.
Indien de bevestigingstoets op bijvoorbeeld een partij tomatenzaad uitwijst dat die partij positief is voor ToBRFV, heeft dat gevolgen voor alle partijen tomatenzaad die onder hetzelfde fytosanitair certificaat vallen. De toets geeft immers aan dat dit certificaat ten onrechte is afgegeven. Het gevolg hiervan is dat met ingang van 15 juli 2021 alle partijen tomatenzaad die vallen onder het bemonsterde fytosanitair certificaat geretourneerd, vernietigd of afzonderlijk getoetst moeten worden.