Tholen - In de Limburgse gemeente Horst aan de Maas staan heel wat kassen. Bekend is het hard groeiende glastuinbouwgebied Californië, maar ook elders zijn de nodige telers gevestigd.
Om die glastuinbouwgebieden nieuw leven in te blazen zet de gemeente onder andere in op koppelkansen, waarbij duurzame warmte en elektriciteit cruciaal zijn. Dat bleek eind juli tijdens een bijeenkomst met telers en namens LTO Nederland ook Sjaak van der Tak.
Namens de gemeente geven wethouder Rudy Tegels, Michael Bouwmans als projectleider o.a. betrokken bij glastuinbouwprojecten, Twan Heuijerjans als accountmanager agrarische bedrijven en Peter Smulders als glastuinbouwspecialist hieronder een toelichting op de plannen, waarbij nadrukkelijk samen met agrarische ondernemers wordt opgetrokken.
De gemeente ziet de zogenaamde koppelkansen op het gebied van economie, water en energie. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten als het aan de gemeente ligt: Bedrijven behouden toekomstperspectief én helpen mee aan het behalen van gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen.
De gemeente heeft met name gekeken naar de glastuinbouwgebieden Reindonk in Hegelsom en Veld Oostenrijk in Horst.
Warmtenet
Op Veld Oostenrijk in Horst ligt ongeveer 30 hectare aan glas. Er is hier nog 5 tot 10 hectare uitbreiding mogelijk. Een voorbeeld van een ontwikkeling voor dit gebied noemt de gemeente de realisatie van een warmtenet tussen veredelingsbedrijf Limgroup en varkensbedrijf Ashorst. Momenteel zijn beide bedrijven al verbonden en wordt er warmte vanuit een mestvergister geleverd aan de kassen van Limgroup.
Een ander voorbeeld is een biomassa-installatie, VuurSaam, waar op initiatief van telers met (grof)tuinafval van de gemeente meerdere tuinbouwkassen worden verwarmd. Teler Geert Bouten vertelde er vorig jaar in Kiempunt Limburg nog uitgebreid over. Daar stipte hij ook de mogelijkheid van een in de toekomst nog groter warmtenet met duurzame warmte om o.a. ook andere tuinders, een scholengemeenschap, een sportcomplex en mogelijk een woonwijk te verwarmen.
Biomassa
Deze zomer maakte de gemeente in collegebesluiten van 19 juli bekend dat uit onderzoek in opdracht van de gemeente is gebleken dat er te weinig regionale houtresten zijn voor de bestaande houtstookbedrijven.
De gemeente wil niet meer meewerken aan nieuwe initiatieven. Bestaande vergunde installaties worden wel gerespecteerd. Heuijerjans: "Daarbij gaat het om één initiatief op een gemeentewerf van de gemeente zelf én om een plan van een omschakelende pluimveehouderij waar een biomassa-installatie tot de mogelijkheden behoort. De ondernemer stopt met de veehouderij en gaat andere agrarische activiteiten uitvoeren, waarbij ook biomassaverbranding mogelijk is."
Als belangrijke voorwaarde geldt hier, naast enkele andere voorwaarden, dat gebruik moet worden gemaakt van lokale biomassa. Overigens geldt het houtvezeltekort niet alleen voor de gemeente, maar voor heel Noord- en Midden-Limburg. Heuijerjans: "De initiatiefnemer heeft SDE-subsidie verkregen en is momenteel bezig om te komen tot een sluitende businesscase, die vervolgens ter goedkeuring aan het college wordt voorgelegd. De emissie stijgt bij deze omschakeling niet."
Rendabel
Met de mogelijke komst van de extra biomassa-installatie in het glastuinbouwgebied ontstaan er drie duurzame warmtebronnen om het warmtenet in het gebied mee te voeden. Smulders: "Hierdoor maken ook de overige in het gebied gelegen glastuinbouw-ondernemers kans op duurzame warmte, terwijl ook een nabijgelegen school, sportcomplex en eventueel ook woningen in beeld zijn. Voor die laatste zijn in de leiding tussen Limgroup en Ashorst bij de aanleg ook al aansluitingen gemaakt. Op die manier is voorgesorteerd op deze stap."
Wethouder Tegels roemt de ontwikkelingen, die door ondernemers zelf zijn ingegeven en waarin de gemeente een faciliterend en stimulerende rol aanneemt. "Het is mooi om te zien hoe bedrijven elkaar zelf ook opzoeken om verbindingen te maken. Ashorst en Limgroup zijn hier een goed voorbeeld van. Door steeds meer bedrijven te koppelen en koppelkansen te benutten wordt het realiseren van duurzame warmte ook rendabel."
Koppelen
In een ander glastuinbouwgebied, Reindonk, ligt zo’n 55 hectare glas. Hier kan nog ongeveer 20 hectare uitgebreid worden. In de plannen is nog een extra zoekgebied voorzien en wel ten zuiden van de Spoorweg. Dit is voor middelgrote bedrijven die zich willen vestigen in de gemeente.
De gemeente ziet hier een kans en ontwikkeling in het afstemmen van de warmtebehoefte van glastuinbouwbedrijven met warmte-overschotten bij bijvoorbeeld een mestverwerkingsbedrijf. Smulders: "De eerste gesprekken met zowel potentiële warmteproducerende bedrijven als warmteafnemers zijn inmiddels gehouden."
Foto: gemeente Horst aan de Maas. Meer foto's op LinkedIn
Aardwarmte
De gemeente kijkt ook naar aardwarmte als duurzame warmtebron. Daarover is veel te doen in de regio, nu het aardwarmteproject Californië Lipzig Gielen Geothermie in Horst failliet is gegaan en vanuit Den Haag (voorlopig) niet mag doorgaan, terwijl ook het andere project in de gemeente met eveneens telers als trekkers, Californië Wijnen Geothermie, gedwongen stilligt.
De gemeente beloofde in collegebesluiten van 19 juli een brief te gaan sturen naar het ministerie en daarin aandringen op extra onderzoek naar het veilig oppompen van heet water uit de volgens de gemeente 'ingewikkelde' Limburgse bodem Smulders: "Wij willen de mogelijkheid van geothermie, zowel diep als ondiep, behouden en voor de ondernemers vooral duidelijkheid verkrijgen. Op dit vlak trekken we samen op met de provincie, andere gemeenten, Glastuinbouw Nederland en ondernemers. Er staat druk op duurzame energieontwikkeling, nu nog extra met de hoge gasprijzen momenteel, en dan is aardwarmte volgens ons een belangrijke optie."
Op meerdere momenten is inmiddels met de Rijksoverheid over de situatie gecommuniceerd. Smulders: "Recent is nog een zienswijze ingediend op het voorgenomen besluit van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat om de aanvraag voor een winningsvergunning voor CLG af te wijzen."
Zonnepanelen
Naast warmte is de gemeente ook bezig op het gebied van elektriciteit. Het college heeft zich in collegebesluiten van 26 juli bereid getoond mee te werken aan uitbreiding van zonneparken in Californië, het hard groeiende glastuinbouwgebied. Bouwmans: "Het gaat hier om reststroken in het glastuinbouwgebied die niet geschikt zijn voor kassen vanwege incourante vormen."
Momenteel telt het gebied al circa 15 hectare zonnepanelen. Als de gemeenteraad deze maand akkoord gaat (dinsdagavond 21 september is dat gebeurd), kunnen daar enkele hectares bijkomen. Smulders: "De elektriciteit die beide parken, die als het bovenstaande doorgaat opwekken, gaat naar het net."
Logistiek
Naast de energieontwikkelingen is ook door de gemeente samen met ondernemers gekeken naar logistiek. Om de verkeersafwikkeling te verbeteren wordt met instructies en borden het verkeer geregeld om overlast te beperken en te voorkomen.
Tegels: "Het zijn allemaal stappen om zowel de glastuinbouwbedrijven in onze gemeente als ook andere bedrijven te helpen toekomstbestendig te ondernemen. Wij vertellen er ook graag over, zoals deze zomer aan Sjaak van der Tak. Wij zijn namelijk trots op de sector, zoals ook andere gemeentes dat in Nederland zijn. Zij kunnen misschien van ons leren, en wij ook weer van hen."