Diverse Italiaanse telers zetten in op het aanbieden van nikkelvrije groenten.
Maar hoe slaagt een teler erin om nikkelvrije groenten aan te bieden? Mario Cugno van de Italiaanse certificatie-instelling Bureau Veritas vertelt erover. Hij legt het belang uit van een certificering voor nikkelvrije producten in de huidige consumentenmarkt voor verse en verwerkte groenten en fruit.
Mario Cugno
"Allereerst betekent dit dat de teler, verwerker en verkoper de consument kunnen aantonen dat ze zich inzetten voor een duurzamere en veiligere teelt, met aandacht voor de meest kwetsbare mensen", antwoordt de Business Development Manager voor Sicilië. "Alleen door middel van een productcertificering, uitgegeven door een onafhankelijke organisatie, kan de teler de waarde van zijn product op het gebied van duurzaamheid en voedselveiligheid communiceren en garanderen."
Maar hoe verloopt de procedure voor het verkrijgen van het nikkelvrije keurmerk voor substraatteelt en kun je de bodem nikkelvrij maken?
"Om de certificering te verkrijgen moet een teeltbedrijf of een verwerkingsbedrijf (in dit geval moet de toeleveringsketen worden betrokken) een draaiboek opstellen waarin de verantwoordelijkheden, procedures en controlemechanismen om nikkelvrije producten te garanderen beschreven worden. Om de certificering te verkrijgen, moet het controlesysteem worden geëvalueerd door een onafhankelijke partij die er ook op toeziet dat alle fasen en controlemaatregelen voorzien in het dossier worden uitgevoerd én doeltreffend zijn. Een analytisch controleplan voor de detectie van nikkel in de op de markt gebrachte producten is onontbeerlijk. Met name de substraatteelt vermijdt de opname van in de bodem aanwezige nikkel. Maar met de nodige voorzorgsmaatregelen en onderzoek kan ook zandgrond zich lenen voor nikkelvrije teelt."
Tomatenteelt op substraat
Is het mogelijk om de bodem vrij te maken van zware metalen? "Het is niet mogelijk om een bodem vrij te maken van zware metalen", daarover is de expert heel duidelijk. "Bodems bevatten van nature zware metalen in verschillende hoeveelheden naargelang het gesteente waarop ze zijn gevormd. Naast de metalen die van nature in de bodem aanwezig zijn, zorgen ook neerslag en land- en tuinbouwactiviteiten via onder meer de aanvoer van kunstmest voor een toename van zware metalen in de bodem. De metalen in de oppervlaktelaag kunnen opgenomen worden door de wortels van de planten of verder de bodem binnendringen met het doorsijpelen van het regenwater. Enkel de accumulatie van zware metalen via externe inputs kan dus worden beheerd. Om de problemen van accumulatie van nikkel in groenten tegen te gaan kan men uitwijken naar alternatieve teeltsystemen zoals de onderdompeling van de wortels in een voedingsoplossing (hydrocultuur), substraatteelt (bijvoorbeeld natuurlijke vezels, perliet en/of zand) of teelt op zandgronden.
In de bovenstaande gevallen en door het gebruik van meststoffen die weinig of geen zware metalen bevatten is het mogelijk om groenten of fruit te telen zonder of met een zeer laag nikkelgehalte, om bijvoorbeeld geen problemen met voedselintolerantie te veroorzaken."
EU-verordening 1009/2019
Ook op het niveau van de productie van kunstmest heeft de wetgever, die het gevaar van zware metalen erkent, specifieke limieten vastgesteld. Zo definieert de nieuwe EU-verordening 1009/2019 in tegenstelling tot de geldende wetgeving (Reg. CE 2003/2003) de limieten voor de verschillende meststoffen. Het gebruik van nieuwe meststoffen met een laag gehalte aan zware metalen zal de accumulatie in de bodem en bijgevolg de opname ervan door de planten beperken.
Voor meer informatie: 
Mario Cugno
Bureau Veritas Italia
Via Epicarmio Corbino 59
96001 Augusta (Italië)
+39 3420746548
mario.cugno@bureauveritas.com
www.bureauveritas.it