Tholen - Op 4 juni ontdekte de Douane tijdens een controle 700 kilo cocaïne in een container in de Rotterdamse haven. De drugs zaten verborgen tussen bananen en de straatwaarde van deze partij bedroeg ruim 52 miljoen euro. Het is eigenlijk een cliché geworden, berichten over onderschepte drugsvangsten in containers met fruit zijn schering en inslag.
De Nederlandse Douane en opsporingsdiensten onderschepten in 2018 bijna 19.000 kilo cocaïne in de Rotterdamse haven. In 2019 was dat ruim 34.000 kilo en in 2020 werd dat record verbroken met 40.000 kilo cocaïne.
Gezien deze cijfers nam de hoeveelheid onderschepte drugs de afgelopen 3 jaar toe. Komt dit door de strengere controles in de haven of doordat er meer drugs Nederland in wordt gesmokkeld? Volgens een woordvoerder van de Douane is de totale omvang van de gesmokkelde drugs een dark number. “We hebben alleen cijfers van de drugs die we daadwerkelijk ontdekken en in beslag nemen. Hoeveel er door de controle heengaan is niet bekend. We hebben echter het afgelopen jaar meer gecontroleerd dan in de jaren daarvoor, en ook slimmer. Naast de inzet van speurhonden en innovatieve scan- en detectietechnologieën, zoals geurdetectiecontainers, wordt ook gebruik gemaakt van slimme software en algoritmes in het scanproces van containers.”
Intensivering aanpak
Het controleren van containers gaat informatiegestuurd en risicogericht. Dit betekent dat door middel van risicoanalyse op binnenkomende containers bepaald wordt welke zendingen daadwerkelijk een risico vormen. Op die manier controleert de Douane gericht op risicovolle zendingen. “We heroverwegen onze aanpak voortdurend. Dit zou kunnen leiden tot meer toezicht op containerterminals en bijvoorbeeld meer scancontroles. Bij een toenemend risico passen wij de aantallen controles aan. We hebben de afgelopen jaren onze aanpak geïntensiveerd, vooral in de samenwerking met andere diensten (nationaal en internationaal) en private partijen en dat heeft ook bijgedragen aan de stijging van de hoeveelheid in beslag genomen verdovende middelen.”
Fruit als deklading
Fruit is een populaire deklading voor cocaïne. Maar waarom kiezen drugsbendes er steeds opnieuw voor om de drugs in containers met fruit te stoppen? De oorsprong van het fruit en de cocaïne is de belangrijkste reden. Colombia, Peru en Bolivia zijn de drie grootste cocaïneproducenten ter wereld, maar ook belangrijke producenten van groenten en fruit. Daarnaast zijn groenten en fruit versproducten. Containers met versproducten kunnen niet een week in de haven blijven staan om te inspecteren. Hierdoor kan de Douane niet alle containers met groenten en fruit controleren. Volgens de cijfers van de Douane had in 2020 een kleine 40% van de drugsvangsten fruit, groente of fruitpulp als deklading. Volgens cijfers van de Douane ligt in 2021 dat percentage tot nu toe rond de 40%. Echter, in 2019 had 60% van de onderschepte drugs AGF als deklading, waardoor het lijkt dat het verstoppen van drugs in groenten of fruit in het laatste anderhalf jaar enigszins is afgenomen.
Odor Extraction Device
Begin juni heeft de Douane een nieuw wapen in gebruik genomen in de strijd tegen drugssmokkel: het Odor Extraction Device (OED). Het OED kan via een pijpje, dat door het rubber van de containerdeur wordt gedrukt, een luchtmonster uit de container nemen. Via een vacuümpomp komt de lucht in een potje met watten terecht, waaraan een speurhond kan ruiken. Wanneer de hond naar het potje blijft staren, weet de Douane dat er drugs in de container zit. Op deze manier hoeft de Douane enkel de container open te maken waar drugs in zit. De Douane verwacht door het inzetten van de OED het aantal controles significant te kunnen verhogen, maar ook tijd en menskracht te besparen.
Werkwijze smokkelaars
Niet alleen de Douane wordt steeds inventiever in het opsporen van drugs, maar ook de drugssmokkelaars wisselen regelmatig van werkwijze. “Eén van de werkwijzen die wij geregeld zien, is de zogenoemde rip-off,” aldus de woordvoerder. “Bij een rip-off worden de drugs doorgaans niet in het teeltland, maar op een later moment in het logistieke proces aan een reguliere lading toegevoegd. Meestal gebeurt dit in de vorm van (sport)tassen die direct achter de containerdeur gezet worden en bijvoorbeeld door insluipers op het haventerrein eruit worden gehaald. Ook andere werkwijzen, zoals het verstoppen van drugs onder het schip of in de lading zelf, blijven werkwijzen.”
“Samenwerking met bedrijven en rederijen is essentieel”
Diverse importbedrijven van groenten en fruit zijn in de afgelopen jaren het slachtoffer geweest van drugssmokkelaars. Kunnen de bedrijven zich wapenen tegen deze smokkelaars en de kans op drugssmokkel in hun lading verkleinen? Volgens de Douane is de publiekprivate samenwerking essentieel bij het verder versterken van de aanpak van drugssmokkel en ondermijnende criminaliteit. “Wij zijn als Douane daarom continu in gesprek met onze partners, zoals importbedrijven, rederijen en andere bedrijven om zoveel mogelijk drempels tegen smokkel op te werpen. Denk hierbij onder andere aan de vergunning AEO-veiligheid (Authorised Economic Operator). Deze vergunning draagt mede bij aan de beveiliging van de logistieke keten en kan bedrijven helpen haar beveiligings- en veiligheidssystemen te verbeteren. Bij de beoordeling van de vergunningaanvraag kijken we daarbij ook naar veiligheidscertificaten afgegeven door andere instanties zoals de Koninklijke Marechaussee of Havendiensten.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
In het vakblad ook een tijdslijn over de ontwikkelingen bij De Groot Fresh Group. Dat bedrijf heeft te maken met waar veel andere bedrijven voor vrezen: bedreigingen en afpersing door drugscriminelen. Bekijk de tijdslijn over de weerzinwekkende tarefelen uit de afgelopen vijf jaar hier.