Een grote uitdaging in de frambozenteelt is het bepalen van de watergift. Het bepalen van de juiste momenten van watergift is belangrijk, maar gebeurt vaak op gevoel. Tegenwoordig kan de irrigatie gemonitord en geoptimaliseerd worden met substraatsensoren van Growficient. Teler Bart Mensen van Verpaalen Soft Fruit en voorlichter Ad Hurks vertellen hier meer over.
Ad Hurks (Hurks Horti Consult) en Bart Mensen (Verpaalen Soft Fruit)
Uitdagingen in de frambozenteelt
Een goede frambozenteelt begint volgens Ad Hurks onder andere met een goed irrigatiesysteem en uitgangswater, evenals een goed gebufferd substraat, potten met voldoende draincapaciteit en kwalitatief hoogwaardige planten. Ad is adviseur in alle typen zachtfruit in de zachtfruitsector en is daarin wereldwijd actief.
In de frambozenteelt is watergift volgens hem erg belangrijk. Een voorbeeld hiervan is het creëren van generativiteit in het gewas. Het creëren van waterstress is één van de manieren om dit te doen. "Maar dat gebeurt allemaal op gevoel. En als dat niet lukt blijven de planten vegetatief en oogst je later. Het hebben van een tool om dit te monitoren helpt dan zeker", aldus Ad. "Zo zijn er in de teelt een aantal dingen die met watergift te maken hebben.’"
Tevens is een goed bemestingsschema essentieel volgens Ad. Hij benadrukt verder dat irrigatie een belangrijk onderdeel van het ‘totale spel’ vormt, en dat er veel factoren zijn die invloed hebben op de manier waarop water moet worden gegeven.
Het juiste moment
Een goede tool om te monitoren is dus belangrijk volgens Ad, maar hij geeft aan dat normaal gesproken veel op gevoel gebeurt: "Vóór de nacht moet de pot interen, en ’s morgens moet je weer starten op het moment dat de plant water op begint te nemen."
Dat moment wordt dus nog op gevoel bepaald. Ad vult aan: "Hiermee controleer je meteen of je het de vorige dag goed hebt gedaan. Als je te nat uit de nacht komt, moet je weer later opstarten."
De controle vindt op die manier dus pas achteraf plaats. Dit wordt bevestigd door Bart Mensen, teeltmanager frambozen bij Verpaalen Soft Fruit. Ze telen longcanes en wortelblokken op 26 hectare.
Hij is het met Ad eens dat het belangrijk is om op de juiste momenten te starten en stoppen met watergift: "En dat je ’s nachts niet te nat zit, daar houd je de wortels het beste van."
Bart geeft aan dat hij vooral in de ochtend kijkt. "Als ik dan zie dat ze te nat zijn, ben ik de dag ervoor te laat gestopt en andersom ben ik te vroeg gestopt. Dan had ik dus langer door moeten gaan of eerder moeten beginnen."
Dit vindt dan dus op gevoel en pas achteraf plaats. Hij geeft daarnaast aan: "In het verleden ben ik ook weleens verrast door wind, vooral in de nacht. Daar schrik je dan ’s morgens van", aldus Bart. "Maar je leert er wel op inspelen."
Monitoren
Growficient ondersteunt telers met inzichten in het substraat, waardoor telers meer controle en zekerheden hebben over wat zich in het substraat afspeelt. Dirk Jan Mulder: "Growficient helpt telers om hun irrigatiestrategie en daarmee ook hun teelt te optimaliseren. Door middel van substraatsensoren die geschikt zijn voor een verschillende typen substraat in het zachtfruit en de glasgroenten, wordt continu gemonitord wat het watergehalte, EC en temperatuur in het substraat is. Growficient is simpel in gebruik en creëert een betrouwbaar inzicht door middel van het gebruik van meerdere sensoren per kraanvak. Door middel van het online dashboard is het mogelijk om dit altijd – ook op afstand – actueel te kunnen monitoren."
Inzicht in frambozensubstraat
Bij Verpaalen Soft Fruit gebruikt Bart Mensen nu voor het tweede jaar Growficient sensoren in zijn frambozenteelt. Ad Hurks was hier vanaf het begin actief bij betrokken. Bart geeft aan dat het met het dashboard mogelijk is om nauwkeurig de momenten te bepalen wanneer de plant actief wordt en er dus moet worden gestart met watergeven. "Ik heb afgelopen jaar de sensoren gebruikt en we hebben gezien dat er best een groot tijdverschil zat (soms tot wel een uur) tussen wat we dachten en wat het werkelijk was."
De ochtendactiviteit is in het dashboard vooral te herkennen aan een plotselinge daling in watergehalte in het substraat, wat erop duidt dat de plant begint op te nemen. Bart voegt toe: "Als je dan al begint met water geven, ga ik ervan uit dat de plant altijd wat wint. Als je te laat begint, gaat de plant het nooit meer inhalen."
Ad is het hiermee eens. "Op tijd water geven scheelt erg veel in groei." Hij vult aan: "Ook als je kleinere beurten kan geven in longcanes, dan scheelt dat veel in groei, omdat de planten dan meer water en meststoffen opnemen."
De inzichten die het systeem biedt zijn dus van groot belang. "Met dit systeem gaan telers gewoon vooruit, dat is verder geen twijfel", aldus Ad.
Voordelen
Bart geeft dus aan dat ze veel kunnen winnen door op basis van de inzichten ’s ochtends op het juiste tijdstip te starten. Een ander voordeel voor hem is het hebben van zekerheid. "Het geeft vooral een stukje rust."
Ad is het hiermee eens: "Bijvoorbeeld op zondag hebben mensen weleens wat anders. Het creëert rust."
Ook bespaart het Bart soms tijd: "Je gaat natuurlijk altijd nog rond, maar op een zondag of als het druk is, kijk ik op het dashboard en als ik niks geks zie kan ik het nog even uitstellen. In de toekomst als daar een vaste lijn in te trekken is, dan zou dat kunnen betekenen dat ik minder hoef te rijden in de week."
Dashboard
Het hebben van een dashboard biedt daarnaast ook andere voordelen. "Het grote voordeel van een dashboard is dat meerdere mensen erop mee kunnen kijken, ook op afstand", aldus Ad. "Dat was in het begin ook met Bart, dan konden we samen kijken en als ik wat zag, belde ik hem op."
Ook de begeleiding van buitenlandse telers gaat volgens Ad makkelijker. Hij kan ze veel beter helpen zonder dat hij er naartoe hoeft. "Met een aantal sensoren van Growficient, een goed bemestingsschema en tijdige irrigatie-, drain- en bladanalyses met foto’s erbij, kan ik via online meetings telers over de hele wereld goed ondersteunen."
Voor bedrijven met meerdere telers vindt hij Growficient ook erg handig: "Op het moment dat je via het dashboard kunt visualiseren wat je bedoelt, kun je er makkelijk over praten, terugkijken en elkaars kwaliteiten inzetten. Zo kun je bijvoorbeeld een week terugkijken om te zien wat er gedaan is in relatie tot het weer, en hoe dit in de toekomst beter kan."
Het leren van de data is dan ook een belangrijk aspect, onderkent ook Bart. Hij geeft aan: "Als je een keer te laat was met watergeven, kun je achteraf terugkijken wat er gebeurde, want blijkbaar was er iets waardoor de plant actief bleef."
De inzichten uit het dashboard vormen dus een basis om van te kunnen leren. Ook geloven Ad en Bart erin dat het kan helpen de ziektedruk te verminderen, met name wortelziekten zoals pythium, phytopthora en verticillium. "Op het moment dat je te veel water geeft, kom je in de problemen", zegt Ad. "Om dat te voorkomen, daar helpt de sensor zeker bij", onderkent ook Bart.
Koppeling klimaatcomputer
Growficient is momenteel bezig om het systeem ook te koppelen aan de klimaatcomputer. Op die manier worden de eerste stappen gezet richting de uiteindelijke stip op de horizon: autonoom watergeven. Ad is van mening dat autonoom telen en ook watergeven steeds actueler wordt. "Maar dat kan volgens mij alleen met een directe meting in de pot", zegt hij over het autonoom watergeven. Hij geeft aan dat je bijvoorbeeld ook kunt sturen op onder andere instraling, maar dat dat nog geen rekening houdt met de directe situatie in het substraat.
"Alles wat we kunnen automatiseren op een goede manier waarop processen beter en makkelijker gaan, dat wil toch iedereen", aldus Ad. Wel vindt hij dat de menselijke controle en groene vingers onmisbaar blijven.
Bart geeft ook aan dat het koppelen aan de klimaatcomputer een mooi scenario zou zijn en hij gelooft dat er toekomst in zit. "Het zou heel mooi zijn als dat werkt. Maar daarvoor is vertrouwen in het systeem belangrijk."
Op dit moment werkt Growficient aan de realisatie van deze koppelingen bij onder andere Van den Elzen Plants en Thwan van Gennip, om samen de eerste stappen op weg naar autonoom watergeven te zetten.
V
oor meer informatie:
Dirk Jan Mulder
Growficient
dirkjan@growficient.com
www.growficient.com
Ad Hurks
Hurks Horti Consult
06-11779983
info@hurkshorticonsult.nl
Stephan Verpaalen
Verpaalen Soft Fruit
info@verpaalen.eu
www.verpaalen.eu