Een van de lastigste dingen voor een teler is het bepalen van de juiste 24-uurstemperatuur voor zijn gewas. Hoeveel licht krijgen de planten vandaag en welke temperatuur moet ik aanhouden? In dit artikel geeft Godfrey Dol van Glasshouse Consulting, meer duidelijkheid over het op elkaar afstemmen van deze drie parameters zodat de plantkracht behouden blijft en de opbrengst maximaal is.
In Nederland hebben de meeste telers de plantdichtheid in een tomatengewas gestandaardiseerd. Meer licht betekent een hogere plantdichtheid. Het Nederlandse klimaat is qua zonlicht aanzienlijk beperkt in de winter en daarom beginnen de telers met een lage plantdichtheid in de winter. De dichtheid wordt hoger naarmate de hoeveelheid licht toeneemt. Maar hoe zit het met klimaten waar er veel licht is in de winter? Welke plantdichtheid kan dan worden aangehouden bij welke temperatuur? Hoe kan de plantdichtheid worden aangepast zodat de opbrengst maximaal is? En wat als de markt producten wil in periodes van het jaar met weinig licht?
Een jaarlijks gewasplan
Bovenstaande tabel heb ik gemaakt op basis van mijn praktische ervaring om zonlicht, dichtheid en temperatuur op elkaar af te stemmen voor de teelt van tros- en vleestomaten. Het biedt een handig overzicht voor de verschillende beslissingen die een teler moet maken. De tabel toont een balans tussen de temperatuur, het zonlicht en de dichtheid om een zo sterk mogelijke plant te behouden. Op basis van oude lichtniveaus kan er worden bepaald welke plantdichtheid moet worden aangehouden. Als een gewas ook 's winters wordt geteeld en het lichtniveau rond de kortste dag op de 800 Joules ligt, dan is een optimaal gemiddelde 24-uurstemperatuur 18 graden Celsius, met een plantdichtheid van 3.0. In sommige klimaten is de temperatuur in de zomer zo hoog dat gedurende langere periodes de gemiddelde 24-uurstemperatuur boven de 22 graden uitkomt. Uit de tabel blijkt dat zelfs als het licht 2000 Joules bereikt, de dichtheid teruggebracht kan worden tot 3,1 planten per vierkante meter. Met deze tabel kun je dus een jaarlijks gewasplan maken.
De tabel kan ook worden gebruikt om te bepalen welke 24-uurstemperatuur moet worden behouden op basis van hoeveel Joules de plant gedurende de dag krijgt. Als de totale hoeveelheid licht op een gedeeltelijk zonnige dag in de lente bijvoorbeeld 1300 Joules was en de plantdichtheid 3,8, dan moet de 24-uurstemperatuur voor die dag 18 graden Celsius zijn. Als de temperatuur hoger lag, loopt de teler het risico dat de plant minder kracht overhoudt en de kropgrootte kleiner wordt. Uiteraard is de tabel slechts een richtlijn, in dit geval voor tros- en vleestomaten. Voor snacktomaten kan dezelfde tabel worden gebruikt, maar dan moet er 2 graden worden opgeteld bij de temperatuur. Uiteindelijk vertelt de dikte van de stengel je of de temperatuur te hoog is geweest of niet, maar de tabel is een goede richtlijn.
Het is ook belangrijk om op te merken dat bij 24-uurstemperaturen van meer dan 19 graden Celsius de plant overtollige assimilaten gebruikt voor de verdamping, ten koste van de opbrengst. Als het klimaat buiten of de kastechnologie de teler in staat stelt een gemiddelde 24-uurstemperatuur te behouden van 18-19 graden Celsius kunnen de hoogste opbrengsten worden behaald. De paarse kleur van de temperatuur in de tabel geeft deze balans mooi weer. De plantdichtheid zou zich in dit bereik moeten bevinden.
Jonge planten
Jonge planten hebben minder licht nodig. In warmere klimaten kan de teler gebruikmaken van dit feit door minder licht door te laten, zodat er ook minder warmte binnenkomt. In conventionele kassen wordt de voorkeur gegeven aan whitewash, omdat dit de warmte buiten de kas houdt. In semi-gesloten kassen werkt het Par-Perfect-systeem beter.
Hoeveel licht kunnen we blokkeren met schermen? De vuistregel is dat planten 200 Joules nodig hebben, plus 200 Joules voor elke tros. Omdat een plant meestal 8 trossen bevat, betekent dit 8 x 200 + 200 = 1800 Joules maximaal. De tabel hieronder integreert de plantdichtheid met dit gegeven.
Als een plant bijvoorbeeld vier trossen heeft en de plantdichtheid 3,0 is, dan heeft de plant 750 Joules nodig. Als de totale hoeveelheid licht die dag 1800 Joules is, kan het licht met schermen worden gereduceerd tot 750 Joules, zonder dat dit nadelen oplevert voor de opbrengst.
Samenvatting
Een goed inzicht in de relatie tussen licht, temperatuur en plantdichtheid is een vitaal onderdeel van het optimaliseren van de opbrengst. In een jaarlijks gewasplan moet de plantdichtheid opgenomen worden. De tabellen in dit artikel vormen een indicatie van hoe de plantdichtheid, temperatuur en licht met elkaar te maken hebben.
Als je dit artikel interessant vond, kun je meer lezen in het komende boek: "How to Grow in a ModulAir Glasshouse". Dit boek is gesponsord door Van Der Hoeven Glasshouse Builders en staat vol met tips over het optimaliseren van de opbrengst in een semi-gesloten kas.
Voor meer informatie:
Godfrey Dol
Glasshouse Consultancy
+81 80 700 94 006
godfrey@glasshouse-consultancy.com
www.glasshouse-consultancy.com