Tholen – Eén Griek, één Fransman in Nieuw-Zeeland en één Nederlander, zoveel specifiek op plantenkwekers gerichte teeltadviseurs kent Hans van Herk van Propagation Solutions. Sinds drie jaar is hij daarom zelf ook ingestapt in deze specifieke tak van sport. Wereldwijd helpt Hans plantenkwekers met het opschroeven van de kwaliteit én waar nodig met het oplossen van teeltproblemen in de opkweek. “Vanaf het moment dat ik ben begonnen, zijn de vragen blijven komen.”
In Nederland zijn er plantenkwekers die al meer dan honderd jaar bestaan, maar in veel andere landen is dat niet het geval. Het maakt dat Hans inmiddels overal ter wereld plantenkwekers leert kennen, omdat zij tegen uitdagingen aanlopen of flink aan het groeien zijn. “Wist jij bijvoorbeeld dat Armenië tegenwoordig honderd hectare tomaat onder glas telt? Ik niet, maar inmiddels wel. Ze willen daar onder andere om politieke redenen zelf de opkweek gaan doen, maar daar hoort ook enten bij. En daar zijn ze nog niet zo ervaren in.”
‘Simpel’ advies
Het is zomaar een voorbeeld van vragen waarmee plantenkwekers bij Hans aankloppen. Hij ziet dat er veel behoefte is naar specialistische kennis over opkweken. “Er zijn wereldwijd al veel goede teeltadviseurs met óók kennis over opkweken, maar tegelijkertijd zijn er maar weinig die echt alleen op deze toch vrij specialistische markt zijn gericht. Ik werk nu zowel met die ‘algemene’ teeltadviseurs als met mijn direct gespecialiseerde collega’s samen om plantenkwekers en telers te helpen.”
De grote onderwerpen waarmee plantenkwekers soms worstelen zijn in tomaat ‘bijna altijd koploosheid en troskwaliteit’, maar ook het slagingspercentage bij het enten en gelijke scheuten bij getopte planten, ziet Hans. In komkommer gaat verder veel aandacht uit naar de wortels net als in paprika, waar ook bladoppervlak de nodige specialistische aandacht krijgt.
Als voorbeeld geeft hij een Mexicaanse plantenkweker die problemen had met het gelijkmatig houden van de scheuten. “Daar kon ik ze helpen met het wegnemen van een stukje blad bij de op twee bladeren getopte tomatenplanten. Beide bladeren moeten een gelijk bladoppervlak hebben. Als dat lukt, dan blijven de scheuten ook gelijkmatiger. Voor mij eigenlijk iets relatief eenvoudigs, maar voor hun bleek het echt een trucje waarmee de kwaliteit en uniformiteit van de scheuten met sprongen vooruitgingen.”
Speciale vraagstukken
Ook meer specifieke vraagstukken komen voorbij. Hans deelt ze regelmatig op LinkedIn. “Daar werf ik echt nieuwe klanten mee.” Hans geeft als voorbeeld van bijzonderheden de typische groei van een komkommerras met veel ranken die echt de lucht in groeien, een geënt getopte tomatenplant met drie of vier koppen én de in Nederland maar weinig gangbare opkweek van in grote getalen geënte watermeloenenplanten. “In watermeloen heb je veel seedless rassen waarbij enten en kiemen moeilijk zijn. Als dat toch lukt samen met de plantenkweker, dan is dat mooi om te laten zien.”
Groeispurt
In de nodige landen zijn plantenkwekers, in het kielzog van productietelers, aan een groeispurt bezig. Hans noemt ‘enorme’ plantenkwekerijen in Argentinië (ja, echt!), Mexico en Canada. “In die landen zie je dat ze soms in drie jaar tijd het toch al niet kleine areaal willen verdubbelen. Soms word ik daarbij ook gevraagd advies te geven over de te bouwen kas. Op die manier trek ik mijn advieswerk ook breder en kan het bijvoorbeeld ook gaan over de keuze voor beton of teelttafels gaan; of over logistiek in het bedrijf. Net zo goed essentieel voor de plantkwaliteit, die volgens mij voor veertig procent verantwoordelijk is van het uiteindelijke succes van een teelt.”
Anders dan in Nederland is de toeleveringsketen voor plantenkwekers in het buitenland veel minder gespecialiseerd. “Hier kunnen plantenkwekers producten afnemen bij tientallen bedrijven, allemaal voor een specifiek onderdeel van de teelt. In het buitenland is dat anders en zie je een meer generalistische toelevering. Dat brengt uitdagingen met zich mee en kan de risico’s op fouten verhogen.”
Een getopte tomaat met vier scheuten, een zogenaamde vierpitter.
Koploosheid
Teelthistorie en/of -ervaring helpt dan. Hans brengt die, ook vanuit zijn eerdere werkzaamheden bij een plantenkweker en substraatproducent, mee. Bijvoorbeeld over koploosheid, een veelvoorkomend probleem waarmee plantenkwekers te maken hebben. “Tegenwoordig zie je in tomaat, vrijwel altijd geënt getopt op het tweede blad, het probleem optreden na de eerste tros. Bij planten die getopt zijn op de lobben kan het ook daar nog eens voorkomen. Voor een deel is het een genetische aanleg van een ras, maar je kunt het zowel voorkomen als verergeren.”
Hans herinnert zich wanneer het over koploosheid gaat ook een Canadese plantenkweker die alweer enkele jaren geleden last had van koploosheid in paprika. “Net als zijn Nederlandse collegeplantenkwekers wilde hij de planten sorteren. Alleen kregen de nog maar tien dagen oude planten zo’n enorme schok door dit sorteren dat ca een kwart van de planten koploos werd. In tomaat is dat vaak wel op te lossen omdat er een nieuwe scheut komt, maar in paprika is dat veel lastiger. Door te stoppen met zo vroeg sorteren en dat pas bij het verspenen te doen bleef het probleem weg. Het zorgde voor een stukje extra arbeid, maar bleek in dit geval wel de oplossing.”
Een getopte tomaat op de lobben die 'erg sterk staat'
Seminar
Hoewel veel opkweek ’s winters plaatsvindt, is Hans jaarrond bezig. Net als opkwekers overigens, die soms zelfs al jaarrond opkweken, met name door de belichte teelten in tomaat en komkommer. Hans heeft ook zo’n klant in Noord-Europa. Momenteel is het echter vooral meloenen waarom het draait. “Van maart tot juli zijn veel plantenkwekers hiermee bezig voor teelt in Zuid-Europa. En daarna komt al snel het belichte seizoen er weer aan.”
En in het najaar van 2021 volgt er ook nog een seminar, mede-georganiseerd door Hans. Samen met Flier Systems en Grodan komen eind september, zoals het er nu uitziet, specialisten uit de internationale opkweekwereld bijeen om zich te buigen over de actuele uitdagingen. “Daar kijk ik echt naar uit. Hygiëne zal hoog op het lijstje staan, maar ook andere onderwerpen zullen worden besproken. Uiteindelijk wil iedereen immers de beste planten opkweken. Dat blijft een mooi wedstrijdje.”
Voor meer informatie:
Propagation Solutions
Hans van Herk
hans@propagationsolutions.nl
+ 31 6 20 91 81 00