Tholen - In januari dit jaar nam Piet Pannekeet afscheid van JASA Packaging Solutions. Tijd om zich bezig te gaan houden met het verbouwen van zijn huis, het reviseren van oude auto’s en – het bloed kruipt waar het niet gaan kan – wat aan te rommelen met tweedehands machines. “Ik kan het bedrijf met een gerust hart achterlaten. De laatste vier jaar is er, dankzij mijn opvolgers, veel meer structuur binnen het bedrijf gekomen. De omzet is in deze vier jaar verdubbeld.”
Hoe verliep de start van je bedrijf?
In 1984 ben ik voor mezelf begonnen onder de naam Pannekeet Machine Techniek (PMT). Daarvoor werkte ik in het groentesnijbedrijf waar mijn vader één van de eigenaren was en daar bouwde en verbouwde ik allerlei machines. Daar heb ik een jaar of tien gewerkt.
Bedrijven wisten me na de start van PMT eigenlijk vrij snel te vinden. Via verpakkings- en machineverkopers werd ik overal gevraagd. Zo kwam ik in het Westland terecht, maar ook bij bedrijven als De Boer Delft, Tuinderij Vers en Heemskerk. Het blad Primeur was toen ook nog maar net gestart en daar heb ik veel in geadverteerd en daar heb ik mijn eerste klanten in België aan overgehouden.
Al vrij snel kwamen er mensen bij en gingen we ook gebruikte machines, die ik opkocht, reviseren. Vanaf 1987/88 gingen we zelf meer machines bouwen. Als ik terugkijk was het echt pionieren. We werkten dag en nacht, maar het was wel een prachtige tijd. In de beginjaren waren het veelal simpele machines met kleinere capaciteiten.
Toen maakten we ook nog wasmachines en centrifuges, maar daar zijn we op een gegeven moment mee gestopt. We zijn ons echt gaan onderscheiden op het gebied van wegen en verpakken. Dat ontwikkelde zich steeds meer tot complete verpakkingslijnen, tegenwoordig tot de complete toe- en afvoer en robotisering toe.
Volgde de stap naar het buitenland al snel?
In eerste instantie richtte ik me vooral op de groentesnijbedrijven. Toen we met Newtec gingen werken, is de focus meer AGF-breed gegaan. Ik verkocht de eerste Newtec in België en dat breidde zich gestaag uit en dat is tot op de dag van vandaag goed door blijven lopen. Newtec is nog altijd één van de grotere leveranciers van JASA.
Dankzij het wereldwijde dealernetwerk van Newtec kwam ik vrij snel in contact met alle Newtec-dealers over de hele wereld en die hadden ook verticale verpakkingsmachines nodig. Zo werden we al snel heel internationaal.
Vanaf 2005 opereert PMT onder de naam JASA Packaging Solutions en heeft JASA zich ontwikkeld tot een internationale specialist op het gebied van wegen en verpakken. De JASA verpakkingsmachines en sleevers worden wereldwijd gebruikt: van Denemarken tot Zuid-Afrika en van Italië tot aan Nieuw-Zeeland.
Verwacht je dat de groei in convenience in Duitsland eindelijk door gaat zetten?
Dat roep ik al jaren, maar ik verwacht ook echt dat dit door gaat zetten. Niet voor niets vestigen Nederlandse groenteverwerkers zich in de grensregio, maar ook van Duitse bedrijven krijgen we veel interesse. Daarom hebben we het afgelopen jaar ook een bedrijf in Kleve in Duitsland opgericht en medewerkers specifiek voor de Duitse markt aangenomen. Naast de convenience-markt hebben we al goede contacten bij Duitse verwerkers van bijvoorbeeld tomaten, appelen en aardappelen, dus we zien onze afzet in Duitsland breder dan alleen de convenience-markt.
Welke anekdote uit de afgelopen 35 jaar zul je nooit vergeten?
Ik heb ooit een enorme order gehad bij een groenteverwerker in Tsjechië, samen met Frans Schepers van Eillert. Destijds was dat mijn grootste order ooit, goed voor ongeveer 1 miljoen gulden. De beste man was enorm gefixeerd op het behalen van de maximale capaciteit, terwijl hij niet eens producten had om die capaciteit te draaien en nog geen enkele omzet gerealiseerd had. We hebben er alles aan gedaan om hem te helpen, maar hij wilde alleen maar meer dan we beloofd hadden. Er viel niet met hem te praten en hij was ook binnen de kortste tijd failliet.
Begin jaren ’90 toen de grens tussen West- en Oost-Duitsland openging, waren er ook veel ‘cowboys’ die met Oost-Duitsers fabrieken gingen opstarten. Vaak hadden ze snel nieuwe installaties nodig, maar ik heb er ook wel voor weinig geld terug kunnen kopen, terwijl ze in sommige gevallen niet eens geïnstalleerd waren.
Wat is de mooiste machine die je gebouwd hebt?
Oei, dat is een gewetensvraag, we hebben zoveel mooie machines gebouwd. De eerste die me te binnen schiet is de Quick-Pack die we in samenwerking met onze Italiaanse dealer en NNZ hebben ontwikkeld. Ik weet niet of het de mooiste machine is, maar het was wel een heel succesvol model dat al meer dan twintig jaar wordt gebouwd. Ook onze Bag-2-paper was een revolutionaire technologie voor verticale verpakkingsmachines. Hierbij maken we gebruik van 100% papier, zonder plastic coating. De verpakking wordt gesloten zonder te sealen en is daarmee 100% geschikt voor recycling. Dankzij het verticale verpakkingssysteem worden de producten razendsnel verpakt. Maar we hebben zoveel mooie dingen gedaan, naast alle verticale vorm-, vul- en sluitmachines en complete lijnen zijn de laatste jaren ook de kartonsleeve machines erg gewild. Deze worden onder meer gebruikt om appelen, kiwi’s en tomaten te verpakken.
Welke machine die je graag had willen maken, is niet gelukt?
Dan denk ik direct aan de verticale verpakkingsmachine die we hebben gemaakt voor stoplichtpaprika’s. Alhoewel, een mislukking is het ook niet, want hij draait nog steeds naar volle tevredenheid bij een klant die levert aan de grootste supermarkten van het land. Maar uiteindelijk zaten er bij de ontwikkeling zoveel haken en ogen aan, dat we het een te gecompliceerde machine vonden om er een standaard-machinelijn van te maken.
Is de AGF-sector jullie belangrijkste markt of wil je graag meer sectoren bedienen?
De AGF-sector is nog altijd verreweg onze grootste markt. Wel willen we graag een bredere range aan sectoren bedienen. De laatste jaren leveren we dan ook steeds meer machines en verpakkingen aan fabrikanten van tapas, vlees, vleesvervangers en noten. Door de wens naar plasticreductie hebben we nieuwe markten kunnen openen. Die verpakkingen zijn makkelijk te scheiden van kunststof.
Hoe heb je die hele duurzaamheidsdiscussie ervaren? No-plastic, composteerbaar, recyclebaar…
Het zijn inderdaad kreten die door iedereen worden omarmd, maar wel te pas en te onpas worden benoemd. Plastic wordt in onze optiek wel heel vaak in de verkeerde hoek gedrukt, maar zeker op korte termijn kunnen we helemaal niet zonder plastic. Het is in wezen heel duurzaam materiaal, mits het op de juiste manier verwerkt en gerecycled wordt. Dat zou veel meer onder de aandacht gebracht moeten worden, maar dat is vooral aan de betreffende industrie en niet aan ons. Wij faciliteren de bedrijven in de vraag die ze hebben en waar we oplossingen kunnen bedenken, doen we dat. De eerder genoemde Bag-2-paper-oplossing is daar een voorbeeld van.
Had corona veel impact op JASA?
Zoals elk bedrijf hebben wij ook best wat aanpassingen moeten doen aan de bedrijfsvoering. Het heeft ons ook geleerd dat er positieve dingen zitten aan thuiswerken. Met slechts een paar medewerkers met corona zijn we in 2020 gelukkig redelijk gevrijwaard gebleven van het virus. Tot begin van dit jaar, toen kreeg ik het zelf en heb ik ook een paar collega’s aangestoken. Gelukkig zijn we inmiddels weer coronavrij, maar het heeft me wel geleerd dat je niet voorzichtig genoeg kunt zijn. De omzet heeft er niet onder geleden. We hebben veel bedrijven in onze klantenkring die supermarkten beleveren en die hadden alleen maar snel meer machines nodig.
Piet met de 60-graden JASA in 1994
Je lijkt me een eigenzinnig ondernemer… Vond je het lastig om de zaak los te laten?
In de 35 jaar dat we werkzaam zijn, is onze omzet jarenlang op en neer gegaan. Dat had veelal met mijn managementstijl te maken. Ik ben vrij direct en ook weleens impulsief. Wanneer het drukker werd of de druk wat groter werd, vond ik al vrij snel dat er teveel mensen op de loonlijst stonden. Ik vond het lastig daarmee om te gaan. Mijn blik was altijd naar buiten gericht en mijn gedachten waren vooral bij de klanten. Daardoor werkten we vaak ad hoc. Ik had moeite om intern de boel mee te laten groeien met wat er buiten gebeurde.
Daar is in 2016 duidelijk een kentering in gekomen toen Eduard de Haan het bedrijf is gaan aansturen en een groter managementteam heeft opgezet. Hij is iemand van de lange termijn strategie en een duidelijke koers. De laatste vier, vijf jaar hebben we intern mensen aangetrokken om zaken van mij over te nemen en dat heeft voor veel meer rust en stabiliteit gezorgd. Niet voor niets zijn we erin geslaagd in die periode de omzet ruim te verdubbelen. We hebben nieuwe verkopers aangenomen, die goed ingewerkt zijn en dat geeft een stabiele basis voor de toekomst. Mijn aandelen had ik overigens in 2007 al verkocht aan mijn dochter Sandra en Hendrik van den Berg. Eduard heeft een deel van de aandelen van Sandra gekocht en zij zijn dus met z’n drieën aandeelhouder van JASA.
Sandra vertrok 2,5 jaar terug naar de States. Kwam dat uit jouw koker?
Haha, nee hoor, daar kwam ze zelf mee. Ze wilde helemaal zelf wat opzetten en zag kansen op de Noord-Amerikaanse markt. Samen met haar man Joost, die ook voor het bedrijf werkt, en twee kinderen, is ze in 2018 vertrokken. Dat is echt een succesverhaal geworden. De eerste periode hebben ze zich goed georiënteerd wat de meest geschikte locatie is om zich te vestigen en uiteindelijk zijn ze in Richmond (Virginia) neergestreken.
In het eerste jaar verkochten ze een paar sleevers, maar in het tweede jaar hebben ze een enorme omzetgroei gerealiseerd met sla-projecten en daar ben ik natuurlijk ongelofelijk trots op. Het einde is nog niet in zicht. Nederlandse machinebouwers hebben in de VS een goede naam en er worden veel groenten en fruit geteeld en verwerkt. Of ze ooit terugkomen naar Nederland weet ik niet, maar dat is nu nog niet aan de orde, want ze hebben het ongelofelijk goed naar hun zin.
Hoe zie je de toekomst van JASA?
Die zie ik zeer positief in. De groei zet zich door op verschillende fronten, zowel in omzet als met nieuwe ontwikkelingen. Zo hebben we onlangs bij een grote klant een compleet roboticaproject afgeleverd. Er is vraag naar veel meer van dat soort installaties en dat is een tak die nu wordt toegevoegd naast onze verticale machines, complete lijnen en kartonsleeves. En dan zijn we nog een nieuwe activiteit aan het opstarten rond karton. Al met al, ik laat JASA op een moment achter dat er veel nieuwe ontwikkelingen gaan komen. We investeren volop in R&D en IT. Traceerbaarheid, maar ook de algehele effectiviteit van apparatuur, ofwel Overall Equipment Effectiveness (OEE), is daarin een belangrijk speerpunt. Daar gaan wij en onze klanten de komende jaren zeker de vruchten van plukken.
Kan Piet Pannekeet JASA loslaten?
Dat moet blijken, maar daar maak ik me niet zo’n zorgen over. Via Sandra blijf ik zijdelings natuurlijk wel bij het bedrijf betrokken en ook spreek ik de ontwikkelaars en verkopers regelmatig. Ik blijf met regelmaat binnenlopen om een kop koffie te drinken en klanten waar ik een nauwe band mee heb, kunnen me altijd bellen. Maar ik wil vooral iedereen de ruimte gunnen om het werk zonder Piet te doen. Ik probeer niet in de weg te lopen, maar sta graag iedereen met raad en daad bij!
Dit artikel verscheen eerder in editie 3, 35e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
JASA
Piet Pannekeet
p.pannekeet@jasa.nl