De Nederlandse rijksoverheid laat kansen liggen als het gaat om een gezonde voedselomgeving: een omgeving die het mensen makkelijk maakt om gezonde voedselkeuzes te maken. Dat stellen onderzoekers van de Universiteit Utrecht en Wageningen University & Research. Ze roepen de overheid op om in actie te komen.
Onderzoekers van de Universiteit Utrecht en Wageningen University & Research bogen zich over het rijksoverheidsbeleid met betrekking tot de voedselomgeving. Dat deden ze in samenwerking met Europese partners binnen het JPI Policy Evaluation Network.
De onderzoekers lieten 28 onafhankelijke Nederlandse experts van universiteiten, gemeenten, gezondheids- en maatschappelijke organisaties een beoordeling maken van 22 punten die refereren naar de ideale richting van overheidsbeleid voor het creëren van een gezonde voedselomgeving, verdeeld over voedselsamenstelling, etikettering, aanbod, prijzen, marketing en retail.
Daarnaast keken de experts naar 24 andere punten die refereren naar beleidsondersteunende domeinen verdeeld over de categorieën leiderschap, bestuur, monitoring, financiering, platformen voor interactie en integraal gezondheidsbeleid. De onderzoekers gebruikten hiervoor de Healthy Food Environment Policy Index, een internationaal gestandaardiseerde beoordelingsmethode van voedselbeleid.
Voor 41% van de 22 punten bleek er geen of zeer beperkt beleid te zijn gemaakt en 50% van de beleidsmaatregelen werd beoordeeld als zwak. Er wordt bijvoorbeeld weinig gedaan om gezonde voedingsmiddelen goedkoper te maken of om reclames voor ongezond eten gericht op kinderen te beperken. Ook is er geen wetgeving die bijvoorbeeld fastfoodrestaurants verbiedt in de buurt van scholen. Alleen beleid om binnen publieke en private sectoren trainingen en ondersteuning te bieden voor het aanbieden van gezonde voedingsmiddelen reikte in de expertbeoordeling tot het niveau 'matig'.
Op het gebied van de 24 punten voor beleidsondersteuning voor gezond voedselbeleid scoorde 42% van de beleidsondersteunende indicatoren 'acceptabel'. Dat geldt bijvoorbeeld voor financiering van onderzoek naar voedingsgerelateerde ziektes en het bestaan van voedingsrichtlijnen. Dat Nederland beschikt over een nationaal instituut voor gezondheidsbevordering zorgde voor een hoge score. Maar de overheid doet te weinig om de commerciële invloeden op beleid te beperken stellen de experts. Ook worden te weinig prioriteiten gesteld om sociaaleconomische gezondheidsverschillen tussen groepen mensen te verkleinen.
De onderzoekers stellen dat de rijksoverheid ambitieuzere maatregelen moet treffen om de gezonde keuze de gemakkelijke keuze voor consumenten te laten zijn. Zo zou het budget voor preventie in de rijksbegroting vergroot moeten worden. Ook zouden alle vormen van kindermarketing tot 18 jaar verboden moeten worden voor producten die buiten de Schijf van Vijf vallen. Daarnaast kunnen de prijzen voor ongezonde voedingsmiddelen zoals suikerhoudende dranken omhoog via een Btw-verhoging of accijnsheffing. De prijs van groenten en fruit zou juist omlaag moeten.
Meer informatie is te vinden het een rapport The Healthy Food Environment Policy Index (Food-EPI): Nederland.
Bron: Universiteit Utrecht