De Nederlandse foodservice groothandels zagen vorig jaar zo’n EUR 2,5 miljard omzet verdampen. De vooruitzichten voor 2021 zijn iets beter, maar de start is lastig genoeg. Het wegvallen van omzet en de noodzakelijke afwaarderingen op de voorraad zetten de winstgevendheid onder druk. De gaten die Covid-19 slaat in de financiële weerbaarheid van veel grossiers kunnen bijdragen aan een verdere shake-out in de sector.
De horeca is ongeëvenaard hard geraakt door de Covid-19 crisis en bijbehorende maatregelen. De ruim 30.000 eetgelegenheden en 10.000 cafés hebben sinds maart vorig jaar het grootste deel van de tijd hun deuren gedwongen dicht of grotendeels dicht moeten houden. De foodservice-omzet is in 2020 met ruwweg 40 procent gedaald.
In het kielzog van de duizenden horeca-ondernemers hebben ook hun belangrijkste toeleveranciers, de foodservice groothandels, veel omzet zien wegvallen. Van de ruwweg EUR 8-8,5 miljard omzet die de grossiers in 2019 gezamenlijk draaiden is vorig jaar naar schatting zo’n 30% verdampt. Groothandels die hun Cash & Carry’s open mochten stellen voor particulieren of die in minder hard geraakte segmenten opereren, zoals tabaksverkoop of (zorg-) instellingen, zullen het beter dan gemiddeld hebben gedaan. Voor grossiers die zich voornamelijk op bezorging aan horeca richten zijn de druiven aanmerkelijk zuurder.
Ook de vooruitzichten voor 2021 zijn niet rooskleurig. Het vaccinatieprogramma biedt zicht op herstel. Maar dit zal naar verwachting pas in de zomer echt doorzetten. Voorlopig zitten de deuren van de horeca in Nederland nog potdicht en zelfs als ze – ondanks de Britse variant - op 9 februari weer open mogen dan zal dat onder de strengst mogelijke social distancing maatregelen zijn. We verwachten dat de groothandelsomzet zich dit jaar iets herstelt ten opzichte van rampjaar 2020, maar ten opzichte van ‘normaal’ (2019) zullen de groothandels het nog steeds met naar verwachting 1/5 minder omzet moeten doen.
Covid-19 ondermijnt financiële positie
Deze omzetdalingen in 2020 en 2021 doen de sector veel pijn. Dit komt door het zogenaamde hefboomeffect in de winst- en verlies-rekening als de dekking van vaste lasten wegvalt. Gemiddeld genomen vertegenwoordigen de personeels-, huisvestings- en logistieke kosten zo’n kwart van de omzet van een foodservice groothandel. De NOW-regeling biedt enig soelaas, maar de overige vaste lasten hakken er flink in nu de omzet onder druk staat. Zeker als je in ogenschouw neemt dat de gemiddelde operationele marge in de sector in een normaal jaar slechts rond de 2% schommelt. Daarboven op komen de afschrijvingen op de voorraden door de twee lockdowns.
Door de aard van de business loopt de omzet van kleinere groothandels toch vaak in de miljoenen, waardoor ze weinig baat hebben bij andere ondersteuningsmaatregelen van de overheid zoals de Tegemoetkoming Vaste Lasten of Subsidieregeling Voorraad- en Aanpassingskosten Horeca. De top-vijf grossiers vertegenwoordigden in 2019 ongeveer 55% van de markt. De rest van de groothandelsomzet is versplinterd. Er zijn tientallen kleinere, vaak familiebedrijven die met hun omzet boven de EUR 10 miljoen uitkomen.
Bredere steunmaatregelen lijken onontbeerlijk. Door het genoemde hefboomeffect kan de Covid- 19 crisis de financiële positie van veel foodservice groothandels namelijk snel uithollen. Als neveneffect zou de Corona-uitbraak de al jaren gaande marktconsolidatie verder versnellen. Goed nieuws voor de spelers met financiële slagkracht. Een minder leuk vooruitzicht voor de bulk van de grossiers.
Niet stil zitten als je geschoren wordt
Uiteraard laten de foodservice groothandel-ondernemers dit niet gelaten over zich heen komen. Waar mogelijk worden kosten teruggeschroefd en kasstromen naar voren getrokken. Samen met collega grossiers wordt er vrijwel elke dag creatief gekeken naar de voorraadproblematiek. En ondernemende grossiers doen er alles aan om ook hun klanten – de horeca – er door heen te slepen. Met concepten ten aanzien van bezorg/afhaal-modellen, training en coaching rondom alle 1,5 meter maatregelen en met het bufferen van voorraden tussen de verschillende lockdown fases in, werken grossiers hard aan de levensvatbaarheid van de horecasector en een grotere loyaliteit bij hun klanten waar in de toekomst op kan worden gebouwd.
Bron: Rabobank