Tholen – In juli 2019 verkocht paprikateler Léon Barendse zijn bedrijf Barendse-DC in Middenmeer. Een goed bod van buurman Agro Care kon hij niet weigeren. Verkopen was tot dan toe helemaal niet aan de orde. Van abrupt stoppen in 2019 wilde Léon dan ook niets weten. Na overleg werd afgesproken dat 2020 zijn laatste teeltjaar zou worden. Het werd geen jaar van ‘het nog even uitzingen’, maar ‘een topjaar’, zo blikken Léon en zijn vrouw Petra aan de keukentafel in Lisse terug.
Petra en Léon Barendse met de krans die zij kregen van hun personeel bij het afscheid. In de afgelopen jaren ontstond een hechte band. “Zo zijn we eens uitgenodigd in Polen door mensen die bij ons werkten in wat zij ‘ons appartement’ noemden, omdat ze het met werken bij ons bij elkaar hadden gespaard. Dat zijn bijzondere momenten waardoor nu wel ons familiebedrijf stopt, maar de familieband met iedereen blijft.”
Dat dat niet vanzelfsprekend is, realiseren de paprikatelers zich maar al te goed. “Vlak na de officiële verkoop hadden we een door ons eigen personeel georganiseerd personeelsfeest”, vertelt Petra. “Het werd een groot feest, waarop Léon, die een dag later jarig was, spontaan door het personeel werd toegezongen. Zij wisten toen nog niet van de verkoop en dus ontroerde mij dat.”
Léon: “Toen wij het later wel aan ons personeel konden vertellen, leverde dat mooie, emotionele reacties bij hen. Het verdriet van de mensen had ik niet verwacht. Iedereen bleef ook bij ons om er een mooi slotjaar van te maken. Dat had ook heel anders kunnen zijn. Ons personeel had best kunnen besluiten hun heil elders te gaan zoeken, ondanks dat ze met de kas mee over konden naar de nieuwe eigenaar. Er werd hard aan ze getrokken, want goed opgeleid, ervaren personeel is van grote waarde.”
Steeds grotere onderlinge verschillen
En dat heeft een reden. Met de schaalvergroting en professionalisering die in de paprikateelt is ingezet, valt of staat succes voor een groot deel bij het op orde hebben van de arbeid. Geen ander gewas kent zoveel pieken en dalen in productie als paprika met zetsels die zich niet makkelijk laten sturen. Eén dag te laat of één dag te weinig oogsten kunnen telers flink in hun portemonnee voelen.
Léon: “Als de prijs van de ene op de andere dag door de helft gaat, dan is het zaak de kilo’s op het goede moment te kúnnen oogsten. Stilaan zie je dat niet iedere paprikateler daartoe in staat is, waardoor de onderlinge verschillen groter worden. Relatief kleinere telers, die alles nog alleen moeten doen, delven dan het onderspit. Met een groter bedrijf is het makkelijker om goede specialisten aan je te binden en alles te optimaliseren.”
Op 30 november 2020 werd ‘een topjaar’ afgesloten met een hoge productie. “Alles viel dit jaar samen. De arbeid was tiptop in orde en ook een extra productief ras hielp mee. Het klopte gewoon, waardoor de productie van de oranje paprika dit jaar gelijkliep met die van geel, nochtans vaak goed voor meer kilo’s. Ook als ik kijk naar de producties van andere collega’s met oranje ben ik tevreden.”
Oranje paprika
Léon en Petra zijn onlosmakelijk met de oranje paprika verbonden. Al direct in 1986, toen Léon samen met broer Mathé in Poeldijk begon met telen, werd ingezet op oranje. “De paprika’s die we toen oogstten, oogstten we als eieren”, herinnert Léon zich nog. Ook met de aankoop van een kavel en de bouw van een kas in Middenmeer, op Agriport, in 2007, bleef de teler oranje telen. Inmiddels wel met een kleur ernaast. Groen, rood en uiteindelijk de laatste jaren geel werden naast oranje geteeld. “De oranje paprika is en blijft een bijzonder product. Met collega’s in de Oranje Paprikavereniging hebben we er jarenlang veel promotie voor gemaakt. Ik herinner mij nog een actie met supermarkt Deen in 2008 waardoor zowel de consumptie van oranje als van paprika in het algemeen flink steeg.”
Toch werd de oranje paprika nooit écht groot in Nederland en is het tegenwoordig in grote mate een exportproduct. “Zelfs Koningsdag kan daaraan niet echt iets veranderen”, lacht Léon. Fans zijn er echter genoeg. “Uit het buitenland sturen zij nog altijd leuke berichten als ze een oranje paprika in het schap hebben gevonden”, weet Petra.
Het verhaal vertellen
Met de verkoop van de kas verandert er voor haar ook veel. De laatste jaren werd Petra net als Léon een bekend gezicht in het glastuinbouwgebied Agriport. De telers vestigden zich er in 2007, de laatste kas in Poeldijk werd in 2013 verkocht. Léon ging er telen, Petra al snel excursies geven. Ze rolde er bij toeval in. “Op Agriport, waar de kassen als paddenstoelen uit de grond begonnen te schieten, kwamen de mensen van Agriport al snel zelf niet meer toe aan het vertellen van het glastuinbouwverhaal. Ik werd toen gevraagd eens een presentatie te houden en ben dat toen blijven doen. Al snel ontdekte ik dat de mensen na 45 minuten aanhoren van informatie graag dan ook de kas van binnen wilden zien. In overleg met Léon werd dat mogelijk, uiteraard onder voorwaarden en met inachtneming van de gebruikelijke hygiënemaatregels.”
Van B2B-groepen tot schoolklassen en van buitenlandse hoogwaardigheidsbekleders tot vrijgezellenfeesten, alles heb ik voorbij zien komen. Op den duur kwamen er 7000 bezoekers per jaar voorbij.
Léon: “Natuurlijk was dat laatste, hygiëne in de kas, belangrijk, maar net zo belangrijk is het om te vertellen wat je doet. Zeker op Agriport, waar de bedrijven alsmaar groter worden. Laten zien wat je doet zorgt voor draagvlak. Consumenten zijn steeds verder van de glastuinbouw af komen te staan en van de maakindustrie in zijn algemeenheid. Als wij niet vertellen wat we doen, maken ze hun eigen verhalen en die kloppen van niet helemaal of helemaal niet. Dat is zonde, kan beter en moet de sector blijven doen.”
Nieuwe stappen
Na de verkoop van het bedrijf in Middenmeer zijn Léon en Petra naar Lisse verhuisd. Centraal gelegen in Nederland gaan ze nieuwe dingen doen. Petra ziet in de bollenregio nieuwe kansen voor excursies. “Ook hier is draagvlak creëren voor agrarisch ondernemers belangrijk. Educatie helpt daarvoor. Bollenvelden, zoals ook hier naast ons huis, zijn mooi, maar niet om doorheen te banjeren voor een trouwfoto of een gezinskiekje. Het is de teler zijn brood. Net als in de glastuinbouw hebben telers het druk en vinden zij het soms moeilijk zo’n boodschap goed over te brengen. Ik zou ze daar graag bij helpen.”
Léon gaat zich in eerste instantie meer focussen op zijn studie. “Ik ben begonnen aan een master Business Administration aan de Nyenrode Business Universiteit. Dankzij de verkoop heb ik nu de kans daar meer aandacht aan te besteden.” Maar eerst eens even alles laten bezinken, zeker na toch nog een hectisch slot met ook nog brand in de kas. De verzekeraar is ermee bezig. “Vanwege corona viel een echt groot afscheidsfeest in het water, maar juist ook persoonlijk afscheid nemen van mensen mij goed is bevallen.”
Gaat zijn telerservaring met het afscheid dan nu verloren? “Bellen mogen collega’s altijd. Of ik ze kan helpen met de gouden tip na dit succesvolle jaar, vraag je? Dat weet ik niet. Elk jaar is toch weer anders. Ook ik heb weleens heel veel geld verloren nadat wij te laat waren met een plaagbestrijding. Alles luistert tegenwoordig zó nauw. Dat maakt het ook weer zo mooi dat we dit jaar zo hebben weten af te sluiten.”
Voor meer informatie:
Léon Barendse
leon@barendse-dc.nl
Petra Barendse
petra@barendse-united.nl