Tholen – Bij de voedselbank in Maassluis eten ze tegenwoordig hele bijzondere sla. Bijzonder lekker en bijzonder geteeld. Hoe dat zit, vertellen Vincent en Chris van der Gaag van Urban Agrotech en Boris Prins van Fixum Solutions in het verhaal hieronder. De mannen ontwikkelden samen een teeltcontainer met daarin een uniek, roterend systeem. Drie jaar lang hielden zij het project stil, maar deze maand werd The Plant Factory openbaar.
“Op den duur konden we de enorme opbrengsten niet meer alleen bij onze familie en vrienden kwijt”, vertelt Chris. Als kassenbouwer met ruime ervaring in de sector kwam hij samen met zijn zoon Vincent, die een bouwkundeachtergrond heeft, een aantal jaar terug op het idee om ‘iets nieuws te doen’.
Chris en Vincent van der Gaag van Urban Agrotech en Boris Prins van Fixum Solutions voor de 12 meter lange teeltcontainer.
Proven concept
Er werd een container gekocht en het experimenten kon beginnen. Vincent: “We hebben heel veel proeven gedraaid en allerlei testopstellingen getest. Alle mogelijke pluggen en meststoffen zijn de revue gepasseerd, maar nu, na drie jaar, hebben we een ‘proven concept’. Het is een uniek totaalconcept waarmee we de opbrengst t.o.v. de gangbare teeltcontainers in de markt weten te verdubbelen.”
Hier komt Boris om de hoek kijken. Sinds begin dit jaar sloot hij zich bij vader en zoon Van der Gaag aan om mee te denken over de container. In samenwerking met Brent van Paassen van Van Paassen Techniek resulteerde het in een pneumatisch aangedreven systeem waardoor sla en kruiden volgens een first-in-first-out-principe een ronde door de container maken. Dat doen de sla en kruiden groeiend in zelfontwikkelde verticale teelttorens, waarin tegen de wortels een nevel met meststoffen wordt geblazen. “Deze aeroponic manier van telen maakt dat de wortels van de planten de meststoffen beter kunnen opnemen, mede door het verhoogde zuurstofpercentage”, aldus Vincent.
Boris en Vincent in de democontainer, waarin slechts één roterend systeem is ingebouwd, zodat kijkers goed kunnen zien hoe het werkt.
Patent pending
Aeroponic en verticaal telen, dat is niet nieuw. Het roterende systeem wel. Voor dit unieke systeem dat uit de samenwerking is ontstaan geldt: ‘patent pending’. Maar ook over alle andere onderdelen van de container is goed nagedacht. Vincent: “We werken met een luchtbehandelingskast die 3000 kuub per uur kan verwerken. Hierdoor wordt iedere anderhalve minuut de totale luchtinhoud van de twaalf meter lange container rondgecirculeerd. Het water dat in de container verdampt, vangen we op. Voor de 6000 duizend planten in de container is hierdoor gemiddeld maar 30 tot 40 liter toegevoegd water per dag nodig.”
Ook het energieverbruik is zo laag mogelijk. Hiervoor helpen de Ledlampen met daglichtspectrum waarmee de container is uitgerust. “Door de hoge kwaliteit van het licht hebben wij gemerkt dat we minder micromollen nodig hebben dan regulier wordt toegepast op slaplanten. Hierdoor hebben wij minder lampen nodig waarvan wij dus vervolgens de warmte ook niet van weg hoeven te koelen.”
Mooie, witte wortels, dat zien telers graag. Automatisch aansturing van de mest- en irrigatie-unit helpt daarbij. EC- en PH-sensoren bepalen de hoeveelheid meststoffen in het irrigatiewater. Een tweede meting controleert hierbij de eerste meting, waarna eventueel een alarm volgt bij afwijkende waarden.
Gelijkmatig klimaat
Opvallend is ook dat het klimaat in de hele cel nagenoeg gelijk is. Dat is nog weleens anders, weet Vincent. “Temperatuurgelaagdheid is vaak een probleem bij vertical farming. Omdat wij 0,3 meter per seconde lichtcirculatie hebben en de lucht tussen de planten injecteren, verschilt de temperatuur tussen onder en boven in de cel slechts 0,2 graden Celsius. Dat is erg weinig.”
Zelf hebben de mannen, zo geven ze direct toe, geen ‘groene vingers’. Toch levert de teeltcontainer spectaculaire opbrengsten op. “We zijn met teeltspecialist Ton Enthoven een samenwerking aangegaan. Hij is een zeer gewaardeerde collega en heeft veel bijgedragen aan de ontwikkeling van het technische aspect van de kweekcontainer. Dit alles om er zeker van te zijn dat de planten precies krijgen wat ze nodig hebben.
Opgelet, de foto rechts klopt. De sla groeit in teelttorens
“De dille en basilicum die we in de container telen, hadden een hele intense smaak en waren daarna in de koelkast lang houdbaar.” Dat ook basilicum goed lukt, is niet vanzelfsprekend. Het kruid is lastig op te telen. “Na veel testen hebben we een selectie gemaakt van sla en kruiden die samen met de huidige teeltinstellingen in één container kunnen worden geteeld. Dit zijn botersla, lollo bionda, ingesneden bladsla, peterselie (plat en krul), basilicum, koriander, munt, dille en selderij. We blijven ondertussen experimenteren met andere gewassen om het productassortiment uit te kunnen breiden.”
De werkruimte in de teeltcontainer, vlakbij de opkweekkast in de container
Gemak
In de container kunnen zelfs twee producten met verschillende groeiduren uit dat lijstje tegelijk worden geteeld. Boris: “Dat kan, omdat de container met twee naast elkaar roterende carrousels is uitgerust. Er is ook geen middenpad, waardoor er zoveel mogelijk planten in de container passen.” Vincent vult aan: “Voor in de container is een kleine ruimte gereserveerd voor de technische apparatuur en werkruimte. Hier worden de planten opgekweekt, geplant, geoogst en verwerkt, allemaal op zo’n 4m2.”
Met de container richten de mannen zich op telers die ook niet of nauwelijks ‘groene vingers’ hebben. “De container moet het telers makkelijk maken. Het systeem is nagenoeg plug&play. Telers moeten er eigenlijk geen omkijken naar hebben, zolang ze zelf zorgen voor het zaaien, oogsten, verpakken en vullen van de mestvaten en het reinigen van de teelttorens. Voor één persoon is dat per dag 3,5 uur werk.”
Niet op de foto, wel achteraan de teeltcontainer: de klimaatkast. Nu nog een flink formaat, maar inmiddels weten de mannen dat die kast ‘een stuk kleiner’ kan. Nieuwe containers zullen ermee worden uitgerust. Het levert een verdere energie- en ruimtebesparing op.
Potentiële afnemers
De eerste container staat inmiddels in België bij Ton. Hij is hier druk in de weer met doortesten van nieuwe gewassen. Urban Agrotech zorgt voor installatie en twee dagen opstartbegeleiding. Nieuwe containers zullen, zo verwachten de mannen, gretig aftrek krijgen bij restaurants, supermarkten, in internationaal afgelegen gebieden met moeilijke teeltklimaten óf op schepen. Chris: “Een containerschip is zomaar twaalf weken onderweg naar Australië. Als je dan op zo’n boot ook een teeltcontainer meeneemt, heb je zonder dat je er veel omkijken naar hebt elke dag vers voedsel. Dat hebben we hier de afgelopen tijd zelf ook meegemaakt. Mooi om te zien, na jaren van ontwikkeling achter gesloten deuren.”
Voor meer informatie:
Urban Agrotech
Oud Camp 4b
3155DL Maasland
www.urban-agrotech.com
info@urban-agrotech.com
+31 (0) 638 256 400
Fixum Solutions
Westlandseweg 11
2291 PG Wateringen
www.fixumsolutions.nl
info@fixumsolutions.nl
+31 (0) 634 930 819