De Belgische bevolking zou veel meer duurzame voedingsmiddelen kopen als een aantal drempels wegvielen. Dat blijkt uit een bevraging van 1.000 Belgen door onderzoeksbureau AQrate, in opdracht van Fairtrade Belgium. In mei 2020 toonde Fairtrade Belgium al aan dat de Belg bij de aankoop van voeding meer dan ooit belang hecht aan duurzaamheid. In dit nieuwe onderzoek peilt de organisatie nu naar de redenen waarom mensen ondanks die trend toch nog vaak voor niet-duurzame voedingsmiddelen kiezen.
De belangrijkste drempels blijken het prijsimago, de lage zicht- en vindbaarheid van het aanbod en de gehechtheid van de consument aan zijn/haar vertrouwde merken. Fairtrade Belgium lanceert een oproep naar de supermarkten om mee aan het imago, het aanbod en de zichtbaarheid van duurzame producten te werken en wil de consument bewust maken van het bestaande aanbod.
Drempel 1: we denken dat duurzaam veel duurder is
Veel Belgen kopen reguliere producten omdat duurzame en/of Fairtrade-producten in hun ogen veel duurder zijn. Maar dat is een misvatting. Wanneer ze weten wat de échte prijsverschillen zijn in hun winkel, geven veel niet-duurzame kopers aan wél een duurzaam alternatief te overwegen. In het geval van bananen gaf precies de helft van alle respondenten na het vernemen van de alternatieven en de prijsverschillen aan dat ze bij een volgende aankoop ‘waarschijnlijk’ of ‘zeker’ voor een duurzaam merk zouden kiezen. In het geval van koffie en melk is dat respectievelijk 40 en 35 procent.
Nicolas Lambert, directeur van Fairtrade Belgium. “Dat zijn erg hoge cijfers. Mensen zijn vaak erg gehecht aan hun vertrouwde merk, zeker als het om hun kopje koffie gaat. En toch zou veertig procent van de niet-duurzame koffiedrinkers naar een duurzaam alternatief overschakelen. Maar tegelijk is het duidelijk dat er op het vlak van prijsimago werk aan de winkel is. ‘Duurzaam’ staat voor veel mensen gelijk aan ‘veel duurder’, maar dat beeld klopt dus niet. Er bestaan net zo goed dure duurzame als dure niet-duurzame producten. Bij producten van gelijkwaardige kwaliteit is er meestal een erg klein of zelfs geen prijsverschil tussen beide categorieën. Een voorbeeld: gewone bananen kosten tussen de 1 en 1,99 euro per kilo, terwijl je voor een Fairtrade- of Bio & Fairtrade-alternatief tussen de 1,35 en de 1,99 euro per kilo betaalt.”
Drempel 2: we vínden het aanbod niet in de winkel
Twee derde van de ondervraagden die geen duurzame producten kopen, is er niet van op de hoogte dat die alternatieven in hun vaste supermarkt überhaupt beschikbaar zijn. Daarnaast geven ook 3 op de 10 Belgen ‘onvoldoende keuze’ en ‘product is moeilijk te vinden’ als redenen aan. Hoewel het aanbod vaak wel aanwezig is, lijkt de consument zich daar dus niet altijd bewust van.
“Ook op dit vlak is er dus nog veel vooruitgang te boeken”, geeft Nicolas Lambert aan. “En daar zien we een heel belangrijke verantwoordelijkheid weggelegd voor de retail sector. Supermarkten laten duurzaamheid – terecht – een steeds grotere rol spelen. Nog meer inzetten op het vergroten van het aanbod en de zichtbaarheid van duurzame voedselproducten zou een antwoord zijn op de verwachtingen van een groot deel van hun klanten en vooral veel betekenen voor het welzijn van de producenten en het milieu."
De bepalende factoren van de mentaliteitswijziging: gezondheid, milieu en respect voor de producent
En wat als de drempels verdwijnen? Als de respondenten effectief overschakelen naar duurzame alternatieven, wat zijn dan de voornaamste redenen daarvoor? Met stip op 1 is dat ‘gezondheid’ (97%), gevolgd door criteria die te maken hebben met de productiemethodes (geen pesticiden, seizoen producten) die de natuur en de mens respecteren. Die laatste groep speelt meer dan ooit een belangrijke rol in de motivatie. De Belg hecht veel belang aan eerlijke handel en respect voor de producenten zowel op nationaal als internationaal vlak.
“Het is duidelijk dat de consument meer en meer verlangt naar voeding die geproduceerd is met respect voor mens en milieu”, besluit Nicolas Lambert. “Die alternatieven zijn ook beschikbaar, het is vooral zaak de drempels weg te werken. We moeten de mensen bewust maken van de beschikbare alternatieven. Tegelijk blijven we alle merken motiveren om werk te maken van de verduurzaming van hun aanbod. De Belg eist dat merken transparant zijn en dat ze hun verantwoordelijkheid nemen in de hele productieketen. Want meer transparantie brengt meer samenwerking meer sociale rechten, hogere kwaliteit en meer respect voor mens, product en milieu. Dat creëert een positieve spiraal waarin kwaliteit, expertise en ondernemerschap hand in hand gaan met het welzijn van de mensheid en de planeet.”
Bron: Fairtrade Belgium