Vertical farming is hip en happening. Reden voor de Rabobank om ontwikkelingen in de gaten te houden. "We bestuderen de markt voor vertical farming al een aantal jaar. We hebben nog niet echt hele innovatieve dingen gezien, maar vertical farms blijven wel innoveren verbeteren", aldus Cindy van Rijswick, expert fresh produce bij de bank.
Zaligmakend is de nieuwe manier van telen niet. "Het gaat er ook om dat er wordt gekeken naar wat er geschikt is per locatie, of het nu gaat om een indoor farm in een stedelijk gebied of een geavanceerde kas die geschikter is voor het gebied waar deze staat."
Nog niet op het hoogtepunt
Vertical farming in Nederland is nog niet heel interessant als het om de productie gaat, maar er worden hier veel goede technieken ontwikkeld, ziet Cindy dagelijks. "De VS is nog niet heel vertrouwd met glazen kassen. Ze zijn op een bepaald moment overgestapt op vertical farming en hebben het concept glastuinbouw een beetje overgeslagen. Het enige nadeel van een kas, in vergelijking met vertical farming, is dat er meer ruimte voor nodig is en het minder makkelijk is te controleren, omdat er nog steeds gebruik wordt gemaakt van zonlicht."
Op de markt voor indoor farming bevinden zich veel kleine bedrijven. In vergelijking met de Nederlandse kassen is dit niet zo winstgevend als het zou kunnen zijn. Als je meerdere lagen boven op elkaar zet, wordt de productie verhoogd. "Maar de schaal ervan is niet groot genoeg. Nu is er een beperkt aantal producten beschikbaar, zoals luxe slasoorten en kruiden, waar maar een kleine markt voor is."
Uniformiteit
De markt bevindt zich momenteel in een ontwikkelingsfase, volgens Cindy. "Voordat deze volwassen wordt, worden er fouten gemaakt. Er moeten nog veel stappen worden gezet voordat we zover zijn. Een daarvan is het verbeteren van de efficiëntie. Daarnaast worden er veel verschillende systemen gebruikt en is er meer uniformiteit nodig."
Alle systemen worden ontwikkeld terwijl er bedrijven zijn die al bestaande, goed werkende systemen hebben. "Er worden grote hoeveelheden geld geïnvesteerd in de sector, terwijl er weinig bewijs uit voortkomt. In de toekomst zullen er meer vertical farms zijn die effectief werken. Er moet meer worden samengewerkt in de sector, zodat er stappen kunnen worden gezet. Maar zelfs dan zal het niet alle kasproductie overnemen, het wordt meer een combinatie van alle teeltmethoden worden," denkt Cindy.
Kosten per m2
De financieringskosten voor een vertical farm beginnen ongeveer op €2000 per m2 in vergelijking met een kas die € 200-500 per m2 kost, weten ze bij de bank. "Er is een enorm verschil in de investeringskosten, wat een groot nadeel is voor telers die op zoek zijn naar geldschieters. Efficiënte faciliteiten voor kruiden kunnen mogelijk concurreren met een kas tegen dezelfde kostprijs. Maar er is helaas zo weinig transparantie in de sector dat er maar weinig over bekend is."
Geschikte locatie?
Van Rijswick bevestigt dat het in sommige gevallen beter is om een locatie in de stad te kiezen. Maar daar zijn ook veel nadelen aan verbonden. De landprijs is extreem hoog in grote steden, waardoor er moet worden geconcurreerd met bijvoorbeeld kantoorruimtes. "Er zijn veel logistieke problemen, omdat het erg moeilijk is om snel van het ene punt naar het andere te komen. Er moet op een efficiëntere manier naar een locatie worden gekeken. Als teeltbedrijf op grote schaal is het heel handig om naast een distributiecentrum gelegen te zijn, omdat het dan veel eenvoudiger is om producten naar de winkels te distribueren."
Leegstaande gebouwen zijn meestal niet heel geschikt voor een vertical farm omdat:
- de vloeren zijn vaak niet geschikt voor het gewicht van zware installaties
- er risico's verbonden zijn aan het gebruik van elektriciteit en water en het is soms moeilijk om deze verzekerd te krijgen
- het gebouw een andere bestemming krijgt, wat niet altijd wordt geaccepteerd door de gemeente
Van Rijswick voegt eraan toe: "In de meeste gevallen is het beter om een nieuw gebouw te kopen om een farm te bouwen dan bestaande kantoorgebouwen. Mensen denken er te makkelijk over. Het meest gebruikte argument is dat het gebouw dan voordelig wordt gebruikt, maar dat is niet altijd het geval."
‘Japan als voorloper’
Het land dat al het langst actief is in de sector is Japan. Alhoewel de kostprijs hoger is dan in Nederland zijn mensen toch bereid om te betalen voor hun groentes. Van Rijswick: "Veel jonge mensen willen hun eigen farm starten, hebben goede technieken en een goed ondernemingsplan. Maar ze kunnen niet verwoorden hoe hun markt eruit ziet. China kent veel voedselschandalen en er is dus meer vraag naar verse producten met gegarandeerde veiligheid. Ze betalen liever meer voor schoon voedsel, dat in een veilige teeltomgeving is geproduceerd. In Europa is dit een minder groot probleem en is de concurrentie sterk, waardoor het moeilijk is om de producten tegen een premium prijs te verkopen."
‘Geschikter voor bladgroenten’
Uiteindelijk is indoor farming het meest geschikt voor bladgroenten, zoals sla en kruiden, volgens Cindy. "Jonge planten en uitgangsmateriaal zijn ook heel geschikt voor deze teeltomgeving, als het aankomt op hygiënestandaarden en productkwaliteit. De gewassen kunnen eenvoudig op elkaar worden gestapeld met meerdere lagen. Dit leidt tot een hogere waarde per kilo, wat goed is voor de kostprijs van deze teelttechnieken."
Grote teeltbedrijven kunnen dit type productie beter verwerken dan een klein bedrijf. Ze kunnen de producten meteen verpakken en leveren en dan wordt het ook logistiek efficiënt. "Voor bedrijven van versgesneden producenten is het handig als ze een aantal ruwe materialen in hun faciliteit kunnen telen, zoals dure types sla. In kleine bedrijven zie ik meer potentieel voor lokale markten en de horecasector. Maar in de toekomst zullen er zeker meer grote, professionele bedrijven komen die op grote schaal telen."
Voor meer informatie:
Rabobank
www.rabobank.com
Cindy Rijswick
Cindy.Rijswick@rabobank.com