Een sterkere plant, een hoger vruchtgewicht en meer uniformiteit in de groei; het zijn de resultaten van belichte tomatenteelt bij een combinatie van Philips GreenPower LED toplighting compact én SON-T-belichting. Een hybride lichtoplossing dus. Beide projecten zijn eind 2019 geïnstalleerd.
De teeltverantwoordelijken van de tomatenkwekers Bryte uit Nederland en Den Berk Délice uit België vertellen over hun ervaringen met hybride belichting tijdens het eerste teeltseizoen. Aan het woord op de website van Signify zijn de broers Erik en Mark Zwinkels (Bryte) en Koen Lauwerysen en Lucas Aertsen (Den Berk Délice).
De ervaringen na een jaar tomaten telen met hybride belichting zijn bij beide ondernemers positief. De combinatie van LED- en SON-T-belichting, die bij beide resulteerde in een meer uniforme vrucht- en gewasgroei en een meer stuurbaar kasklimaat, smaakt naar meer. “Het grote voordeel van LED-belichting is dat er veel minder stralingswarmte vanuit de lamp komt waardoor we beter de controle kunnen houden over het klimaat in de kas. Doordat licht en temperatuur met hybride belichting veel meer los van elkaar te regelen zijn, moeten we het klimaat anders in gaan vullen en dat vergt een nieuwe manier van denken waarbij de ervaring van de plantspecialisten van Signify goed van pas komt,” aldus Zwinkels.
Warmteverschillen in de kas
Waar bij traditionele SON-T-belichting warmte voor een groot deel bepalend is – maar ook als onvermijdelijk bijproduct voor de teeltsturing een grote rol speelt – is dat bij hybride belichting veel minder het geval. LED levert in de kas veel minder overtollige warmte op, waardoor licht en temperatuur beter los van elkaar te regelen zijn.
Groeiomstandigheden worden dus beter stuurbaar. Zo kiest Den Berk Délice ervoor in de winter generatief te telen tot wel 28°C en vanaf maart meer vegetatief om een krachtig gewas te houden. Lucas: “Wat wij merkten is dat je met LED aanzienlijk meer in control bent.”
De teeltexperts bij beide bedrijven hebben goed nagedacht hoe zij de warmtereductie konden compenseren. Erik: “De positie van de groeibuis bij ons kan ten koste gaan van het vruchtgewicht. In ons geval was de beste oplossing om extra warmte van onder in de kas in te brengen. Wij merkten ook dat er minder snel stuurfouten werden gemaakt vanwege een betere controle over het klimaat, en dat het klimaat constanter werd. Wij zagen een positieve gewasontwikkeling en waren tevreden over het vruchtgewicht en de gewasgroei.”
Langer belichten
“Een groot voordeel van hybride telen ten opzichte van telen met SON-T is de langere belichtingsperiode”, zegt Koen. “Zeker in de wintermaanden is een hoge teeltopbrengst voor ons belangrijk; het is een periode die wij zo goed mogelijk willen benutten. Wij hebben gezien dat je met hybride teelt al eerder in de herfst kunt belichten, maar ook tot dieper in het voorjaar, tot dertien of veertien uur per dag. Uiteraard moet je wel blijven kijken wat extra belichten oplevert in termen van productie en kosten.”
Lichtadvies
De plantspecialisten van Signify hebben het afgelopen teeltseizoen de bedrijven met licht- en klimaatadvies terzijde gestaan. Bij beide bedrijven hangt nu 180 µmol/s/m2 aan licht, verdeeld over 90 µmol/s/m2 LED toplighting compact en 90 µmol/s/m2 SON-T-belichting. De Philips GreenPower LED toplighting compact werd het afgelopen teeltseizoen in de markt geïntroduceerd.
“Signify praat heldere taal”, verwoordt Erik. “Zij zijn voor mij de goede gesprekspartner die regelmatig over de vloer komt en bespreekbaar maakt waar wij in de praktijk tegenaan lopen.”
Koen voegt daaraan toe: “De specialisten hebben ook nog eens een groot netwerk. Via hen kom ik in contact met ander telers die ook LED gebruiken. Ik kijk uit naar het jaarlijkse Tomato Community Event georganiseerd door Signify waarbij kwekers vanuit de hele wereld bij elkaar komen. Dit geeft mij niet alleen de mogelijkheid om ervaringen met LED-belichting te delen maar ook om mijn netwerk te vergroten waar ik in de toekomst voordeel uit kan halen. Praten met gelijkgestemden zien wij altijd als zeer waardevol.”
Heeft LED toplighting toekomst?
Sowieso is er bij LED de besparing op energiekosten tot wel 60%, maar er is meer. Erik: “Als teler wil je het liefst de winter naar de zomer brengen. LED-belichting maakt het mogelijk om naar hogere lichtniveaus te gaan en is daar het goede middel voor. Mijn voorkeur gaat uit naar een hybride oplossing, mét SON-T dus, en dan kijken hoe we de warmte in de kas kunnen reguleren.”
Voor Koen zijn ook de ideale schoonmaakomstandigheden, waarbij de modules niet afgeschermd hoeven te worden, en de eenvoudige opschaalmogelijkheden redenen om te kiezen voor een combinatie van SON-T met LED-toplighting compact armaturen. Hij doelt daarbij op het plug-and-play installatiegemak van de Philips GreenPower LED toplighting. Beiden overwegen bij een toekomstige investering een groter aandeel LED in hun kassen. Ze zien de ontwikkeling van LED in combinatie met hogere lichtniveaus met belangstelling tegemoet.
Sturen op de juiste balans in je gewas
Erik vraagt zich af of ze op zijn bedrijf niet, zoals hij zelf zegt, te lief zijn geweest voor de planten. En passant duidt hij daarmee op de leercurve die de teler met LED doorloopt. “Met hybride belichting moet je anders gaan sturen en dat vergt ervaring die je in de jaren op zal gaan doen. Je wordt wijzer. Licht en warmte worden grijpbaarder en je bent beter in staat om te sturen op de juiste balans in je gewas. Ik zie het als een toegevoegde waarde waarin wij ons jaar na jaar kunnen verbeteren, met telkens betere eindresultaten. Laat de zomer maar komen in de winter!”
Signify
