Tholen - “Ik zat nergens aan!” vertelt Ronald Borst als we hem begin juni weer aan de lijn hebben. De mysterieuze onderbrekingen in de telefoonlijn van de salesmanager in AGF-verpakken bij Paardekooper na elk kwartier is wellicht stof voor een volgend artikel. Voorlopig houden we het op de ontwikkeling van duurzame verpakkingen op het moment want het gebruik van plastic neemt nog altijd toe.
Ronald Borst
“De duurzame verpakkingen zijn niet van de agenda verdwenen door het coronavirus,” verzekert Ronald ons. “De klanten stellen op het moment alleen andere prioriteiten. Iedereen wil nu zijn producten kunnen verpakken en het maakt niet zoveel uit of dat in plastic, bioplastic, papier of karton is, als het maar een verpakking is. Positief voor ons misschien maar het heeft wel zijn weerslag op enkele projecten die wij hebben lopen.
Zo zijn we met een klant bezig in het Verenigd Koninkrijk voor het gebruik van papieren zakken maar dat staat nu even in de ijskast. De vraag naar zijn producten was zo sterk gestegen in de eerste week van de crisis dat het voor hem vooral zaak was om zo snel mogelijk alles te verwerken. Dat ging nu eenmaal het beste met de machines die hij al had staan en die waren ingericht op kunststof. De milieudiscussie wordt dus aan de kant geschoven tot de situatie zich weer normaliseert.”
Wel of niet verpakken?
Het coronavirus heeft in de wereld van verpakkingen vooral zijn invloed op de discussie of bepaalde producten niet gewoon zonder verpakking in de winkel kunnen liggen. “Beste voorbeeld in dat verhaal is ongetwijfeld de komkommer verpakt in folie,” vertelt Ronald. “Want waarom moet je een komkommer inpakken als deze al een schil heeft, waarop het tegenargument werd geopperd dat dit de komkommer langer houdbaar maakt. Daarop kwam de ander weer met het argument op de proppen dat dit toch niet ter sprake komt als deze lokaal geteeld wordt en geconsumeerd wordt voordat hij ‘verslapt’.
Het coronavirus heeft echter het onderwerp hygiëne naar een hoger plan getild waardoor de discussie in het voordeel is van de folie om de komkommer. Zo weet je zeker dat er niet al te veel handen aan die komkommer hebben gezeten voordat deze in de salade terecht komt. Hoelang dat gaat duren, is natuurlijk de grote vraag. Dat is bijna hetzelfde als je afvragen wanneer we weer handen gaan schudden of elkaar drie zoenen geven als dat ooit nog terugkomt. Misschien dat dit wel een blijvende impact heeft op onze maatschappij.”
Papieren verpakkingen voor aardappelen, allemaal voor verschillende landen
Groei in gebruik plastic verpakkingen
Op de lange termijnontwikkelingen in de branche lijkt het coronavirus echter nauwelijks impact te hebben. Ten eerste de ogenschijnlijke toename van plastic verpakkingen. Die was al te zien voordat het virus zich aankondigde. Zo rapporteerde de ING in een rapport uit oktober 2019 dat het gebruik van plastic verpakkingen in Europa (inclusief Rusland) sterk groeide. Gemiddeld verbruikt men 4 verpakkingen per dag en dat aandeel ligt voor een land als Nederland waarschijnlijk hoger. “Een stijging verbaast mij niets,” zo reageert Ronald. “Het volume in een verpakking neemt al jaren af door de convenience en de kleinere verpakkingen voor consumenten. Probeer nog maar een zak met 5 kilo aardappelen te vinden in de supermarkt. Het is bijna allemaal 3 kilo en zelfs 500 gram kom je tegenwoordig tegen.”
Hersluitbaar folie als vervanging van een deksel
Recycling
Ten tweede zijn er de ontwikkelingen in de verpakkingswereld die niet stil komen te staan door het coronavirus. “We zien daarin wel verschillende manieren per land hoe men het gebruik van plastic verpakkingen wil reduceren,” vertelt Ronald. “In het Verenigd Koninkrijk zet men bijvoorbeeld in op plasticvrij verpakken terwijl men in Nederland juist meer potentie ziet in een circulaire economie en dus inzet op recyclage van plastic verpakkingen.”
Recyclen klink makkelijker dan het is. In het plasticpact is dan wel afgesproken om plastic gebruik te verminderen door het inzetten van herbruikbare producten, maar daar is wel een heel systeem voor nodig om dat daadwerkelijk ook te kunnen doen.
“Neem bijvoorbeeld de inzameling van herbruikbare verpakkingen,” vertelt Ronald. “Ga je bijvoorbeeld met statiegeld werken zodat de verpakking via-via inderdaad weer terugkomt bij de winkel. Daarna heb je systemen nodig voor het reinigen en verwerken van de verpakkingen. Een hele keten voor de recyclage zorgt er ook voor dat niet alle verpakkingen even interessant zijn. Als er van een type plastic weinig van in omloop is, dan kost dat veel geld om dit te recycleren.
Dat was bijvoorbeeld het geval bij Polystyreen, het materiaal dat we kennen van de champignonbakjes. Deze werden dan ook door de grote bedrijven op de Nederlandse markt vervangen door PET. Die kunststof wordt immers veel gebruikt in Nederland en is wel interessant voor recyclage. In het kader van die circulaire economie stapt men ook steeds meer over op mono-materialen. Niet langer plakken we verschillende laagjes van verschillende materialen op elkaar maar houden we het bij één soort.”
“Wat echter kostentechnisch interessant is voor recyclage verschilt dan weer per land. Zo is de situatie in Frankrijk en Duitsland weer heel anders. Dat hoeft geen probleem te zijn maar bij de export bij Nederlandse producten in een verpakking wordt het een ander verhaal. Dan exporteer je immers een kunststof verpakking die in andere landen misschien niet wordt gerecycled omdat dit niet interessant is.”
Cartopaper bakje van Paardekooper
Andere uitdagingen
Een grotere zorg die Ronald heeft ten opzichte van het Coronavirus is de toename van producten voor eenmalig gebruik. “Door het coronavirus zijn er opeens veel mondkapjes en handschoenen in omloop. Dat zijn echter producten die je vaak maar eenmalig kunt gebruiken. Dit zorgt voor extra vervuiling als dat niet goed afgevoerd wordt en het is al helemaal moeilijk om te recycleren. Uiteindelijk ligt daar wel de grootste uitdaging voor de sector: het indammen van de impact op het milieu. De laatste jaren verschuift daarbij de focus van verpakkingen die duurzaamheid uitstralen naar verpakkingen die in het totale plaatje duurzaam zijn. Kijken naar de totale life cycle. Zo is papier een prima alternatief op plastic, maar is de productie milieu-belastender dan het maken van kunststof.” Beide zijn overigens prima te recycleren.
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 34e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Paardekooper Packnowledgy
Ronald Borst
ronald.borst@paardekooper.com
www.paardekooper.nl