Tholen - Het allereerste Nederlandse radijsconcept zag twintig jaar terug het licht en Red Swing is nog steeds te koop. Het bakje mag dan inmiddels transparant zijn en niet meer zwart en de radijs naast alleen rood ook wit, paars of wit-rood in meerdere uitvoeringen, de sticker met een lachend radijsje met zonnebril is ongewijzigd.
Bij teler Jongfresh zijn ze blij met de destijds ingeslagen weg en zit er een nieuw radijsconcept in de pijplijn. Deze keer komt er alleen geen flowpackmachine uit een bakkerij meer aan te pas. Die hebben plaatsgemaakt voor moderne AGF-flowpackers.
Erik en Peter de Jong
Erik de Jong, derde generatie radijsteler, moet eind mei lachen als hij aan die oude flowpackmachine terugdenkt. De unieke stap die samen met Syngenta en Disselkoen werd gezet om radijs onderscheidend te maken en met een verpakking een gezicht te geven roept mooie herinneringen op.
Zelf zat Erik als zoon van teler Peter de Jong rond de eeuwwisseling nog niet in het bedrijf, maar de verhalen kent hij en de promotiematerialen van toen weet hij nog te vinden. “Rond 1997, toen de veiling in Westerlee stopte, was de keuze of mee met de massa en je radijs veilen en ‘anoniem’ verkopen óf zelf gaan innoveren, jezelf onderscheiden. Voor dat laatste kozen wij, eigenlijk al in 1996 door de naam Jongfresh te kiezen in plaats van P.S. M. de Jong. De radijs lag enkel naakt als bosradijs in het schap en dat kon anders meenden wij, net als Syngenta en Disselkoen.
Verpakkingsmachine uit koekjesfabriek
Er waren twee redenen om radijs te gaan verpakken. Enerzijds houdbaarheid (Erik komt er nog op terug) en anderzijds geeft een verpakking de kans om iets te vertellen bij het product. “Toen de keuze gemaakt was, moesten we alles nog wel logistiek invullen. Zelf hebben wij geïnvesteerd in machines, het merk nam Syngenta voor haar rekening, net als het logo en Disselkoen deed de afzet, al mochten wij zelf ook de boer op met het concept zodra het er was.
Met de machines zijn wij toen creatief geweest. We hebben een verpakkingsmachine uit een koekjesfabriek geregeld die wij met wat aanpassingen voor verpakken van radijs konden gaan gebruiken. Al snel ontstond een hele geïmproviseerde waslijn met twee ‘bloemenbakken’ met daarop een rollerbaan, sproeiers en dompelpompen. En voor het verpakken een in rood en groen geverfde flowpacker uit een bakkerij.”
Het begin van het concept met een 'geïmproviseerde waslijn' en een flowpackmachine uit een bakkerij
Geen kopieerders
Niet dat daarmee vervolgens de kous af was, integendeel. Het concept hebben was één, maar het balletje moest wel gaan rollen. “Onder meer met flyers en uiteraard ook mond-tot-mondreclame. In het begin ging het om een paar pallets per week, maar de belangstelling voor iets wat tot dan toe niet vertoond was in de radijs steeg snel. Het was uniek en het viel op en met z’n allen deden we erg ons best om het concept aan de man te brengen. Zelf waren wij ook al toegankelijk voor de handel. Zij zochten ons ook zelf, want hé, dat concept, ‘dat was wel interessant’.”
Bang voor snelle kopieerders zijn ze bij Jongfresh nooit geweest. “Met z’n drieën hebben we de merknaam en het beeldmerk goed juridisch laten beschermen vanaf het begin, al sloot dat niet uit dat anderen met vergelijkbare concepten konden starten. Iedereen in de radijsmarkt deed echter gewoon zijn ding, dus het was zeker niet zo dat opeens iedereen met het concept aan de haal ging of wilde.”
Het concept met een sausje haalde het uiteindelijk niet
Sausje erbij
Vanaf 2005 kwam er bij Jongfresh ook witte radijs bij. Ook die radijs 
wordt onder Red Swing vermarkt, net als de inmiddels zeven soorten radijs die voornamelijk langs de Madeweg in Monster worden geteeld.
Eerder, in 2000 al, was ook een sausje voorbijgekomen. Erik krijgt bij de gedachte aan dat experiment al snel een glimlach op zijn gezicht. “Dat was echt mooi, dat concept, want dat was het eigenlijk, met radijs en een dipsausje in één verpakking.
Het was zijn tijd wellicht ver vooruit, waardoor veel afnemers het niet aan durfden. Het lag bij een Nederlandse supermarkt in het schap, maar toen die supermarkt werd overgenomen, verdween helaas ook het concept. Net als overigens gedurende het ‘experiment’ best wel wat saus,” haalt Erik nog terug. “Het probleem zat hem destijds in de houdbaarheid van de saus en de ‘cupjes’ die beschikbaar waren. Nu zijn er nieuwe technieken van verpakken die deze combinatie in verschillende situaties wel mogelijk maken, denk aan maaltijdsalades.”
In o.a. Nederlands, Duits, Italiaans en Engels werden flyers over Red Swing verspreid. Op die flyers ook informatie, o.a. over 92 procent van de consumenten die radijs als impulsaankoop kocht zo bleek uit onderzoek. “Of dat nu nog zo’n hoog percentage is weet ik niet, maar zeker is dat tegenwoordig ook social media en influencers serieus effect hebben op de verkoop van producten en zeker ook verse groenten en fruit.” Bekijk hier de vergroting van de originele flyer.
Rond blijven kijken
Hoewel het concept met de saus het toen niet heeft gehaald, is Erik het concept nog niet vergeten, net als alle andere stappen die werden gezet. En ook nu kijkt hij constant om zich heen. “Alle ontwikkelingen, zowel in de glastuinbouw, AGF-handel als daarbuiten, probeer je toch op je eigen radijs te betrekken. Dan kijk ik rond in bijvoorbeeld het verpakken van sla of tomaat om te zien wat er eventueel met radijs mogelijk zou zijn, al is het mooiste natuurlijk iets bedenken wat je nog nergens anders hebt gezien. Daarmee kun je blijven vooroplopen.” Kansen ziet Erik onder meer voor snackradijs. “Het zou mooi zijn als die lekkere speciale radijssoorten als snackverpakking voor alle consumenten beschikbaar is.”
Jongfresh werkt met tientallen klanten tegelijk die allemaal kleinere en grotere partijen geleverd krijgen, handgeoogst. “Daarop zijn wij sinds vijf jaar volledig overgestapt. Het maakt dat wij andere rassenkeuzes kunnen maken nu rekening houden met de machinale oogstbaarheid van de radijs niet meer hoeft. De kostprijs van ons product ligt hierdoor wel iets hoger aangezien collega’s die machinaal oogsten tot driekwart op hun arbeidskosten besparen.” Ook vraagt de andere manier van oogsten een iets andere manier van telen. “We zaaien pas opnieuw als de grofste sortering (XXL) geoogst is. Dat betekent dat we op jaarbasis zomaar één teeltronde minder draaien dan de collega’s die machinaal oogsten.”
Dit jaar krijgt Jongfresh er 1,5 hectare kas bij met een grotere verwerkingsruimte, zodra naast een van de locaties aan de Madeweg in Monster een oude kas is gesloopt, is herbouwd en gekoppeld aan de bestaande hoofdlocatie. “Het blijft puzzelen met alle verschillende bestellingen, maar straks toch net iets minder.”
Bestaansrecht
De laatste jaren is nog meer dan voorheen ingezet op innovatie in de teelt en vooral op productniveau om te onderscheiden. De teeltmethode is daarbij één van de instrumenten om dat te realiseren. “Iedereen ziet het belang van toegevoegde waarde leveren voor de bedrijfscontinuïteit en het houden van bestaansrecht. De afweging is óf zo goedkoop en efficiënt mogelijk grote partijen telen waarbij techniek helpt maar die techniek ook voor iedereen direct beschikbaar is óf proberen te innoveren met rassen en daarmee continu proberen voor te lopen.
Die laatste weg zijn wij ingeslagen, inmiddels met veredelingsbedrijf Hazera aan onze zijde. Zo proberen wij de hele keten van zaadproducent tot consument zo in te richten dat iedereen er nu en in de toekomst wijzer van zal worden. We zijn in staat om te blijven vernieuwen en verrassen met nieuwe soorten en smaken.”
In week 24 werd een bord op het nieuwe kavel geplaatst, dus voor wie nog niet wist wie er gaat bouwen…
Concept 2.0
Bij nieuwe rassen hoort ook een nieuw concept. Dat concept zit bij Erik in zijn hoofd en ook al in de pijplijn. “Het nieuwe concept komt straks helemaal los te staan van Red Swing, zodat er met geen mogelijkheid verwarring kan ontstaan. Als je Red Swing inmiddels al ‘de standaard’ zou mogen noemen, dan wordt het nieuwe concept echt een geval 2.0.”
Wel zijn er nog wat uitdagingen om te overwinnen. Een daarvan: de verpakkingsdiscussie. “Plastic ligt dusdanig onder een vergrootglas, dat de sector gedwongen wordt om naar alternatieven te kijken. Ook bij ons ligt zo’n alternatief op de plank, maar verpakkingsmateriaal moet je groot inkopen met momenteel het risico dat na een halfjaar ‘opeens’ ophef bestaat over die grondstof en het hele concept in duigen valt omdat de consument het niet meer wil kopen. In de handel en bij de retail weet iedereen hoe belangrijk verpakken is, maar zeker de retail heeft ook te maken met de opinie van de consument. Het is voor alle partijen lastig om te voorspellen hoe deze opinie de komende jaren zal evolueren.”
In die hele discussie, waarin het uiteindelijk allemaal om duurzaamheid gaat, is volgens Erik misschien transparant zijn wel het enige écht duurzame. “Hoe mooi zou het zijn als je straks op onze radijsverpakkingen kunt zien wie de radijs heeft geoogst omdat het mogelijk wordt om een filmpje van hem of haar te zien. Dat zegt nog veel meer dan een label of certificering. Met een persoonlijke boodschap gaat een product nog meer leven en is het proeven én zien, waardoor de consument radijs blijft kopen.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 34e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
Jongfresh VOF
Erik de Jong
erik@jongfresh.nl
www.jongfresh.nl