Het is momenteel stuivertje wisselen op de markt voor tomaten. De onbelichte teelt verschuift van Noordwest-Europa naar Zuid-Europa. Die wisseling zorgt voor druk op de prijzen maar men verwacht dat dit de komende dagen weer herstelt. De arealen in Zuid-Europa nemen al jaren af en dit jaar was er sprake van een reductie van tussen de 10 en 20%. Die afname heeft nauwelijks invloed op de prijs omdat de volumes worden opgevangen door enerzijds belichte teelt in Polen, Nederland, België en Frankrijk en anderzijds door concurrerende landen als Marokko.
Buiten Europa stijgen de prijzen. China heeft te maken met tekorten, in Mexico staat men aan het begin van het nieuwe seizoen en door overvloedige neerslag is de prijs in Zuid-Afrika in de laatste dagen sterk gestegen, al vermoedt men dat de prijzen de komende dagen zich weer herstellen. In de VS zijn de prijzen laag door voldoende aanbod op het moment.
Nederland: Meer pieken en dalen als anders
Het is vaste prik: zodra de traditionele, onbelichte teelt ten einde loopt en Spanje in toenemende mate op de markt komt, willen de prijzen nog weleens onder druk komen te staan. Dat is momenteel ook weer het geval, nadat begin november de prijzen nog beter waren.
Eenzelfde prijsdaling is ook op de klok in België te zien. Ups en downs dus, maar de verwachting is dat binnenkort de markt zich als vanzelf weer herstelt. Over het algemeen wordt er namelijk in de belichte teelt dusdanig goed gestuurd dat er van grote overproductie geen sprake is. Bovendien wordt er veel op contract geteeld.
Wie naar het hele afgelopen seizoen kijkt, ziet dat voor tomatenbegrippen de markt zich meer dan normaal liet kenmerken door pieken en dalen in aanbod en prijzen. Dit vanwege de extreme temperaturen in de zomer, die maakten dat het gewas bij vlagen flinke klappen te verduren kreeg met productieschommelingen tot gevolg.
Al bij al kijken de telers, ondanks de zorgen die er nog steeds zijn over het Tomato brown rugose fruit virus waarvan volgens de laatste berichten er inmiddels twee vondsten en vijftien ‘zware verdenkingen’ zijn, gematigd positief terug op het afgelopen zomerseizoen.
Gemiddeld genomen viel de prijzen niet tegen. Sterker nog, de tomatenprijs komt zelfs op of zelfs even boven het vijfjaarsgemiddelde uit. Dat vooral door gemiddeld genomen hogere tomatenprijzen in de zomer, wel gevolgd door een dip in oktober, maar juist de hoge zomervolumes met dito prijzen tikten goed aan.
België: Groei in belichte teelt
Na een goed zomerseizoen met mooie prijzen is de situatie op de tomatenmarkt omgeslagen. De onbelichte teelten zijn op hun einde gekomen en de belichte teelten zijn al enkele maanden in productie. Het najaar verloopt iets moeizamer en de prijzen staan onder druk. De handel is op het moment vrij rustig vanwege de Spaanse tomaten die weer op de markt komen.
In België investeren nog vrij veel telers in de bouw van nieuwe kassen en in belichte teelt ondanks dat het soms wat moeilijk is om aan grond te komen. Daarnaast zijn er Belgische partijen die uitbreiden in het noorden van Frankrijk, waar in zeer beperkte mate tomaten worden geteeld.
Duitsland: Marokkaanse tomaten nemen het stokje over
Bij de trostomaten domineerden Nederlandse en Belgische kasgroenten het aanbod in de Duitse groothandel. Bij de grote, losse tomaten namen Spanje en Marokko intussen het stokje over. Met name het aanbod aan Marokkaanse tomaten neemt zienderogen toe. Over de kwaliteit van de beschikbare handelswaar is men over de gehele linie tevreden.
Bij cherrytomaten moest men op meerdere plekken de volumes terugschroeven, aangezien er sprake was van overaanbod. Bij Turkse trostomaten werden de prijzen naar beneden bijgesteld om de afzet weer in gang te zetten.
Frankrijk: Laatste tomaten worden geoogst
In Frankrijk worden op het moment de laatste tomaten van het zomerseizoen geoogst. Naast de Franse tomaten is er veel product op de markt uit Spanje en Marokko. Door de lage temperaturen was de consumptie in de maand november vrij laag. Door het grote aanbod en de lage vraag dalen de prijzen.
Spanje: Afname van 20% in tomatenarealen
Dit seizoen daalde het tomatenareaal in Almería met 10 tot 20%. Stijging in de productiekosten, groeiende concurrentie van andere landen en de verspreiding van ziektes als Tuta Absoluta maakt het telen van tomaten in Almería steeds moeilijker in samenhang met afnemende rendementen en winst. In de laatste vijf jaar heeft dit gezorgd voor een reductie in de tomatenarealen die plaats maakten voor groenten die goedkoper zijn om te telen en waarin de prijzen stabieler zijn zoals courgettes, pepers en watermeloenen.
Niettemin zijn de lagere volumes niet terug te zien in de prijzen. Deels komt dit door de aanvoer van tomaten uit de belichte kassen in Nederland, Polen en Frankrijk en tomaten uit Marokko. Voor trostomaten wordt er nog het best betaald blijkt wel op de veiling van Almería. In het algemeen zijn de prijzen voor tomaten en andere groenten laag gebleven tijdens de herfst van 2019.
Italië: Reductie in de tomatenteelt
Er is een reductie in de teelt van tomaten te zien. In Spanje is de productie afgenomen met 20% en Sicilië volgt dezelfde trend. Voor het nieuwe tomatenseizoen zijn de prijzen vrij stabiel. Van augustus tot vandaag is de prijs voor cherrytomaten (de meest representatieve referentie in de tomatenmarkt van Zuidoost Sicilië) rond de 1,30 €/kg op teeltniveau. “De laatste dagen verkopen we tomaten aan de prijs van 1,30 tot 2 €/kg aan de grote retailers,” vertelt een grote handelaar uit Noord-Italië. “De verschillen in de prijs liggen aan de origine en de variëteit. Zo komen de vleestomaten uit België, trostomaten uit Italië en Spanje.
Er is een serie van factoren die hebben geleid tot een reductie in beschikbare volumes en daardoor tot een toename in de productiekosten. Voor klimatologische omstandigheden en plantenziektes, zoals bijvoorbeeld de Tuta Absoluta en verschillende variëteiten virussen, zorgen in de zomerperiode vooral voor problemen. De tomaat is niet in staat om in eenzelfde inkomen te voorzien dan een paar jaar geleden en telers kijken nu naar alternatieven.
China: Prijzen voor tomaten blijven stijgen
Sinds oktober stijgt de prijs voor tomaten in China. Enerzijds komt dit vooral omdat er gewoon minder tomaten beschikbaar zijn op de markt in het algemeen en de temperaturen in het land worden koeler. Anderzijds komt de aanvoer voornamelijk van de kassen in Hainan waar de productie- en transportkosten hoger liggen en zo de prijs opdrijven.
Vergeleken met vorig jaar november ligt de prijs hoger op de Chinese markt. Zowel telers als handelaren zijn tevreden met de huidige markt. De prijzen voor tomaten stijgen al sinds december 2018 maar hebben verder geen invloed op de groothandelsmarkt of in de supermarkt. De prijzen in 2017-2018 waren laag en dat heeft er toe geleid dat veel telers gestopt zijn met tomaten. In combinatie met weersomstandigheden maakt dat de prijs voor tomaten stijgt op het moment.
Enkele speciale variëteiten doen het momenteel goed in China. Dit zijn de aardbeientomaat (seizoen van midden november tot begin mei) en de kerstomaat (van januari tot augustus). Beiden komen uit Shandong. De prijs van deze variëteiten ligt hoger en schommelt momenteel rond de 15 Yuan voor een halve kilo (€ 1,92) dat is een stijging van 50% gekeken naar de prijs vorig jaar met 10 Yuan (€ 1,28).
Zuid-Afrika: Overvloedige neerslag zorgt voor (tijdelijk) hoge prijzen
De voorraad tomaten op de markt is lager dan in de voorgaande weken door wijd verspreide regen in het noorden van het land. De laatste week heeft dat geleid tot een toename van 24% in de prijs. De gemiddelde prijs in het land ligt nu op 7,18 Rand (€ 0,43), 21% hoger dan het gemiddelde op de lange termijn ontwikkeling van de prijs dit jaar. Echter, als hogere volumes in december de markt weer bereiken zullen de prijzen gelijktijdig weer afnemen.
In Kaapstad zijn de tomaten met gemiddeld 2 Rand per kg duurder dan in Johannesburg. 52% van de voorraad tomaten wordt verhandeld op de markt in Johannesburg die verder gaan naar de markten in de gemeentes.
Mexico: Positieve vooruitzichten voor het volgende seizoen
Mexico levert een jaarrond tomaten aan voornamelijk de Noord-Amerikaanse markt. De tomaten worden geteeld in de kassen en de belangrijkste regio voor Mexicaanse tomaten is Culiacan Sinaloa. Het seizoen loopt van december tot eind mei. Men verwacht een goede oogst met het weer van de afgelopen dagen. De belangrijkste variëteiten zijn de roma-, cherry-, vlees- en trostomaten. De prijzen zijn wat hoger dan normaal omdat de oogst nog niet is begonnen. Toch liggen de prijzen rond het gemiddelde van vorig jaar.
Verenigde Staten: Vooral veel pruimtomaten beschikbaar op de markt
Momenteel zijn de tomaten ruimschoots beschikbaar en komen uit Mexico en Florida. “Voorraden zijn dit jaar groter dan in vergelijking met vorig jaar,” vertelt een handelaar. “Vorig jaar hadden we last van orkanen, overstromingen en vorst maar daar was nu geen sprake van.” Vooral het aandeel in pruimtomaten neemt toe.
Wel waren er dit seizoen wat problemen met de hitte in Florida waardoor de kwaliteit van de tomaten wat achteruit ging. De meeste tomaten uit deze regio komen uit de vollegrond. Met koeler weer in de komende periode moet de kwaliteit weer verbeteren. Wat betreft de vraag verwachten de handelaren een groei naar de feestdagen toe. De prijzen zijn door de overvloed aan tomaten en de wat mindere kwaliteit laag. De prijs voor de pruimtomaten is lager dan vorig jaar al zien de handelaren wat stabiliteit op de markt ontstaan en de laatste week is er zelfs sprake van een lichte stijging in de prijs.
Vooruitkijkend is vooral de maand januari spannend voor de Noord-Amerikaanse markt. Slecht weer in Florida kan de markt beïnvloeden en in de tweede week van januari komt er normaal veel tomaten de markt op uit Mexico.
Australië: Groei van het aandeel in kassen
De tomatenteelt in Australië steeg met 14% tot 484.073 ton in 2018. Tomaten hebben na de aardappelen het grootste teeltvolume in het land. De waarde van de tomaten daalde wel met 5%. De export steeg met ruim 52 procent maar blijft bescheiden tot 804 ton. 926 ton werd geïmporteerd. Hoewel de meeste tomaten buiten worden geteeld nemen de kassen toe.
Nieuw-Zeeland: Daling in de export
Er was een piek in de import van tomaten vorig jaar. De import verdubbelde zelfs in 2018 ten opzichte van vorig jaar. De export daalde in het land. Vooral de vraag uit Australië nam af terwijl men op de markt in Japan sterker staat.
Volgende week: Overzicht wereldmarkt sinaasappelen