Tholen - Voedselveiligheid is een onderwerp dat hoog op de agenda staat. Jaarlijks worden in Nederland zo’n 600.000 mensen ziek door voedselinfecties. Daarvan komt rond de 6 procent op het conto van groenten en fruit volgens het RIVM. Het belang voor de sector om hier bovenop te zitten, is dus groot. Eens te meer omdat de impact van een microbiologische besmetting heel groot kan zijn, doordat de groenten- en fruitketens complex en internationaal zijn.
Reden voor de branche om gezamenlijk aan dit belang en de verantwoordelijkheid invulling te geven. Zo werken brancheorganisaties van ondernemers in de groenten- en fruitsector samen aan de beheersing van risico’s, incidenten en crises.
Onder coördinatie van het GroentenFruit Huis nemen Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO), Nedrlandse Fruittelers Organisatie (NFO,) Glastuinbouw Nederland en Plantum deel aan (de voorbereidingen op) de crisisaanpak. Het gezamenlijke doel is de voedselveiligheid, integriteit en stabiliteit van de voedingstuinbouw te waarborgen.
Het draaiboek voor de beheersing van risico’s en crises treedt in werking bij incidenten en crises die meerdere bedrijven en ketenschakels in de voedingstuinbouw raken en de hele sector schade aan afzet en/of imago kunnen opleveren. Daarbij richt de aanpak zich op voedselveiligheid en plantgezondheid.
Ketenbreed
Na de evaluatie van de EHEC crisis in Noord-Duitsland in 2011 concludeerde de sector dat het toenmalige crisiscommunicatie draaiboek van het Productschap Tuinbouw te beperkt was. Er is vervolgens een crisisorganisatie en werkwijze vastgelegd in een draaiboek vertelt Nicolette Quaedvlieg die namens GroentenFruit Huis deel uit maakt van het kernteam risico- en crisismanagement van TuinbouwAlert.
In het draaiboek is er bijvoorbeeld ook aandacht voor proactief handelen en het tijdig signaleren van thema’s en contacten met NVWA, RIVM of ministeries. Nicolette geeft aan dat er vanuit de voorbereidingen op een crisisaanpak regelmatig contact is met de instanties en dat er ook oefeningen worden gehouden.
“Het unieke van hoe het in de voedingstuinbouw is georganiseerd, is dat de hele keten in TuinbouwAlert samenwerkt van de plantenkwekers tot en met de retailers.” Nicolette geeft aan dat als er sprake is van een incident of crisis, het heel belangrijk is dat ketenbreed de aanpak voor en de boodschap over het incident kan worden afgestemd. “In de kern proberen we op één lijn te komen.”
Het incident werkt immers door in de gehele keten. Daarbij is het van vitaal belang dat het team signalen vanuit de sector blijft ontvangen. Nicolette benadrukt dat bedrijven een wettelijke, individuele verantwoordelijkheid hebben om zelf incidenten te voorkomen en te bestrijden en roept de branche op alert te blijven en bij twijfel contact op te nemen met het kernteam.
Aanspreekpunt
Ook nu er – gelukkig – al geruime tijd geen crisis is voorgekomen die de hele keten treft, zorgt de sector ervoor dat ze goed is voorbereid en dat de veiligheidscultuur blijvend aandacht krijgt. Daarvoor is er de website TuinbouwAlert.nl waar incidenten kunnen worden gemeld en waar informatie, hygiëneprotocollen en tools beschikbaar zijn over het beheersen van risico’s ten aanzien van voedselveiligheid en plantgezondheid. De website biedt ook een centrale plek die in tijden van incidenten en crisis, het aanspreekpunt is. “Als een merkproduct een recall moet doen, is onmiddellijk duidelijk met wie contact moet worden opgenomen. Bij groenten en fruit is dat lastiger af te bakenen en kan de impact groot zijn, zoals ook de eiersector heeft gemerkt met de fipronilcrisis.”
Kennis en bewustwording
In 2011 besefte de sector dat de hoeveelheid microbiologische data voor verse en onbewerkte groenten en fruit beperkt was, anders dan de sectorale residu gegevens verzameld door Food Compass sinds 2003. Om inzicht te krijgen in de microbiologische risico’s en de mogelijkheden om die te beheersen, voert Food Compass een onderzoeksprogramma uit op verse, onbewerkte groenten en fruit en is de stichting ook betrokken bij watermonitoring voor Global GAP. Doel is kennis over besmettingsbronnen en -routes op te bouwen.
Om de bewustwording in relatie tot fytosanitaire risico’s en plantgezondheid te vergroten, hebben tuinbouworganisaties FytoCompass ontwikkeld. Op deze website met achtergrondinformatie kunnen bedrijven door het invullen van vragenlijsten hun eigen fytosanitaire risico’s inventarisatie en evaluatie (F-RIE) maken. Het gebruik van deze F-RIE leidt tot een betere bewustwording en aanpassing van handelen, waardoor het risico op een incident voor de ondernemer en de hele keten wordt verkleind. “Dit alles onder het credo: Voorkomen is beter dan genezen!,” besluit Nicolette.
Dit artikel verscheen eerder in editie 6, 33e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
GroentenFruit Huis
www.groentenfruithuis.nl
Nicolette Quaedvlieg
quaedvlieg@groentenfruithuis.nl