Tholen – “Misschien werk ik juist wel dankzij de boycot in Rusland en andere post-Sovjetlanden”, vraagt Kees Kranenburg zich hardop af als hem de vraag gesteld wordt wat hoe het er vijf jaar na de Russische boycot voorstaat. Op 7 augustus 2014 gingen de grenzen dicht voor alle groenten en fruit uit de EU, de Verenigde Staten, Australië, Canada en Noorwegen.
Zeker tot 31 december 2019 blijft de boycot in stand en veel hoop op opheffing is er voorlopig niet. Kees werkt sinds 2012 voor Delphy als teeltadviseur in Russisch sprekende landen. Hij zag er als gevolg van de boycot de glastuinbouw versneld in ontwikkeling komen.
Projecten poppen als paddenstoelen op
Om een idee te geven: alleen al in de eerste helft 2018 werden de nodige projecten opgeleverd of aangekondigd (Waar precies? Bekijk dan dit overzicht uit oktober 2018 eens). En afgelopen maand kwamen daar nog weer twee projecten bij van 12 hectare én 17,2 hectare, al blijkt ook dat lang niet al die aangekondigde hectares ook daadwerkelijk direct gebouwd worden. Soms lijkt het erop dat lokale regio’s, die erg actief zijn in het promoten van glastuinbouwprojecten, een project aankondigingen in de hoop dat het er dan ook komt.
Zelfvoorzienend en sluiproutes
Hoe dan ook, naar verluid is de productie van kasgroenten in vijf jaar tijd met 65% toegenomen. In vier tot vijf jaar zou Rusland 1,5 miljoen ton kasgroenten zelf moeten kunnen produceren. Met al die extra hectares wordt Rusland steeds beter zelfvoorzienend, al is dat ’s winters nog wel een uitdaging. Zeker dan bereiken kasgroenten de Russische markt nog, al dan niet via sluiproutes (Wit-Rusland zou er een zijn) waarover menig handelaar wel vermoedens heeft kijkend naar bijvoorbeeld exportcijfers, maar echt hard te maken zijn die vermoedens niet.
Modern glas en steeds geavanceerdere plastic kassen
“Niet alleen in Rusland, maar ook in landen als Kazachstan, Oezbekistan en Turkmenistan worden zeer grote projecten neergezet, met name voor de tomatenteelt”, laat Kees weten. “In Rusland en het noorden van Kazachstan zijn dat echt moderne glazen kassen naar Nederlandse maatstaven. In zuidelijkere gebieden zoals Azerbeidzjan, het zuiden van Kazachstan en Turkmenistan gaat het meer om plastic kassen, maar ook die worden technisch steeds geavanceerder. In die kassen telen ze naast tomaten ook veel komkommers.”
Dat de kassen steeds geavanceerder worden, bevestigt ook Elvira Sakhubutdinova van Vostock Capital, dat een jaarlijks forum organiseert rondom de ontwikkelingen in de glastuinbouw in Russische sprekende landen. “Vijf jaar terug was 70% van het areaal van destijds zo’n 2300 hectare (in een groot land blijf het altijd een beetje gissen naar exacte aantallen) verouderd, anno nu kan nog ongeveer de helft van het areaal wel een upgrade gebruiken.” Daar bovenop verwacht Elvira 260 hectare extra kassen in 2019 en nog eens 250 hectare staat gepland voor 2020.
Gek op appels en peren
De handel, die kreeg na het ingaan van de boycot een flinke klap. Dat is inmiddels wel duidelijk. En zeker niet alleen de handel in kasgroenten. Kees: “De fruitteelt is ook hard getroffen. In Rusland is men gek op appels en peren. Nu die niet meer uit Europa komen, is China samen met Iran en Kazachstan de leverancier. Bijvoorbeeld in Almaty, waar ik zelf drie jaar heb gewoond. Alma is appel en Ata is stad, de stad van de appel dus.”
Schot in eigen voet
De glastuinbouwprojecten die uit de grond gestampt zijn, zijn enorm ondersteund met subsidies vanuit de Russische overheid, weet Kees. “Maar ook Kazachstan en meer recent ook Oezbekistan en Turkmenistan doen dat. Het heeft tot gevolg dat de oude situatie van voor de boycot nooit meer terugkomt. Andere handelsstromen en productiegebieden zijn aangeboord. Die verdwijnen niet meer en zullen zelfs hun werkgebied gaan uitbreiden.” Kees is er dan ook van overtuigd dat de boycot een ‘schot in eigen voet’ is geweest. “We hebben ons door de Amerikanen gek laten maken met als gevolg een verdeeld Europa. De Amerikanen zien dat graag. Dom, dommer, domst volgens mij en de telers zijn er het slachtoffer van.”
Lees ook hoe diverse Nederlandse en Belgische handelaren terugkijken op de boycot. Arjan Zoutewelle, Kees Boonman, Lennart van den Heuvel en Jeroen Buyck.