GroentenFruit Huis staat achter de uitspraken van minister Schouten dat voedsel te goedkoop is en telers als gevolg daarvan niet de prijs uitbetaald krijgen die nodig is om hun boterham te kunnen verdienen. GroentenFruit Huis is voorstander van inspanningen voor een duurzamere productie en wil daar als branche actief aan bijdragen. Dat dit consequenties heeft voor de kostprijs, is een logisch gevolg. GroentenFruit Huis pleit voor markttransparantie. Dit is tevens een van de accenten in het Voedselbeleid voor de komende jaren zoals dat is aangegeven in een brief aan de Tweede Kamer in april vorig jaar door minister Schouten en staatssecretaris Blokhuis.
De vraag 'Wat hebben wij over voor ons voedsel' is een maatschappelijk vraagstuk. "De consument heeft geen idee meer wat een eerlijke prijs is", aldus Richard Schouten, directeur van GroentenFruit Huis. "Iedereen kan op zijn vingers natellen dat een euro voor een kilo bananen geen eerlijke prijs is waarvoor bananen kunnen worden geteeld, verpakt, getransporteerd en hier worden afgezet in de supermarkt. Een eerlijke prijs? Wat is dat dan?" Wordt de prijs vooral bepaald door vraag en aanbod of spelen ook andere factoren een rol zoals de strijd om de consument die via het schap wordt gespeeld. Minister Schouten spreekt over 'met beleid produceren'. Belangrijk is om ons te realiseren dat het soms lijkt of er een overaanbod is aan groenten en fruit. In feite is er sprake van onderconsumptie. Voedingscentrum adviseert een dagelijkse consumptie van 250 gram groenten en 200 gram fruit. De gemiddelde inname van een Nederlandse volwassene is 139 gram groenten en 117 gram fruit.
Gevoel bij een eerlijke prijs
Prijsvorming is een bijzonder complexe materie. Het gegeven dat de prijzen voor groenten en fruit van jaar tot jaar en van periode tot periode sterk kunnen fluctueren als gevolg van het aanbod, de weersomstandigheden en de wereldwijde marktsituatie, dragen er aan bij dat de consument geen helder beeld heeft bij een redelijke prijs voor groenten en fruit, waarbij alle inspanningen in de keten voldoende worden beloond. Het geeft ook aan dat een eerlijke prijs voor dezelfde soort groenten en/of fruit niet gedurende het hele jaar gelijk hoeft te zijn. "Consumenten moeten wel over de juiste informatie kunnen beschikken zodat zij hun leverancier de vraag kunnen stellen hoe een prijs tot stand is gekomen. Consumenten moeten dan wel gevoel hebben bij de prijsvorming. Alleen als er een eerlijke prijs wordt betaald, waarbij ook de inspanningen van telers en andere ketenpartijen voor bijvoorbeeld extra stappen in verduurzaming worden beloond, is de sector in staat om zich te blijven ontwikkelen en te voldoen aan de steeds strenger wordende eisen van supermarkten en consumenten en de regelgeving vanuit overheden.
Toezichthoudende rol
Uit een prijsmonitoring door GroentenFruit Huis is gebleken dat de op 1 januari jl. ingevoerde BTW verhoging, bij veel producten niet te herleiden is naar hogere prijzen voor de consument. Dat betekent dus dat die prijsverhoging elders in de keten wordt neergelegd. Markttransparantie waarbij de marges per schakel in de keten duidelijk worden gemaakt, geven inzicht in een eerlijke prijs. Dit levert ons inziens de consument de benodigde informatie om gevoel te krijgen bij een prijs waar producenten voor kunnen blijven produceren.
GroentenFruit Huis ziet hier een rol voor de overheid die een toezichthoudende rol zou kunnen hebben over wat eerlijke prijzen zijn. De overheid zou alle partijen in de keten kunnen stimuleren om transparantie te verschaffen. Als sector zelf willen wij een bijdrage leveren door transparant te zijn en mee te werken aan initiatieven die inzicht geven in echte en eerlijke prijzen die recht doen aan de inspanningen die ervoor worden gepleegd en waarbij ook rekening wordt gehouden met duurzame productie en handel.
Lage inkomens hardst geraakt
Tegelijkertijd met het interview met minister Schouten publiceerde het CBS dat de prijs van groenten en fruit de afgelopen tien jaar met 20 procent is gestegen. Het is daarbij goed om in het achterhoofd te houden dat de inhoud van het winkelmandje tien jaar geleden minder luxe bewerkte groenten- en fruitproducten bevatte dan vandaag de dag. Gemaksproducten, snackproducten en duurdere soorten groenten en fruit zoals avocado's en zachtfruit zijn in de afgelopen tien jaar enorm in populariteit gestegen.
Uit vele publicaties blijkt dat het prijseffect van invloed is op de consumptie. Met name de groep met lage inkomens, waar de consumptie van groenten en fruit over het algemeen al lager is dan in de groep met hogere inkomens, wordt hierbij hard geraakt in de portemonnee. Samen met de overheid werkt GroentenFruit Huis in het Nationaal Actieplan Groenten en Fruit om de consumptie te verhogen. GroentenFruit Huis pleit voor voortzetting en uitbreiding van deze activiteiten in de komende jaren.