Telers zetten kas steeds creatiever in

Tholen - De afgelopen vijf jaar is de omzet in de multifunctionele landbouw bijna verdubbeld tot 887 miljoen, zo blijkt uit cijfers van Wageningen University & Research. Het draait, ook in de glastuinbouw, bij steeds meer ondernemers allang niet meer alleen om zoveel mogelijk oogsten, maar ook om bijvoorbeeld toerismeactiviteiten. Zeker kleinere teeltbedrijven komen door de toenemende schaalvergroting op het punt dat zij moeten kiezen voor uitbreiding óf een andere invulling van hun bedrijf.

Een voorbeeld van zo'n andere invulling van een glastuinbouwbedrijf is Vers van Voorne dat in Tinte naast productie vooral ook kiest voor educatie, horeca én een caravanstalling als inkomstenbron. Ondernemer Jan Varekamp wil er verhalen vertellen om onder meer de kloof tussen teler en consument te verkleinen. Jaarrond 'Kom in de Kas' is wat hij wil, terwijl de caravanstalling ook geld in het laatje brengt.

In België kiest teler Jan van Alphen zelfs volledige voor hoevetoerisme. "Onze kas is naar de huidige maatstaven klein en glas bijzetten en mij in de schulden steken richting mijn pensioen zag ik niet meer zitten.” Thuisverkoop deed Jan al jaren, maar onlangs werd de kas definitief omgetoverd in een educatief centrum.

De grootste activiteit met de grootste omzet is wat de onderzoekers 'boerderijverkoop' noemen. Dat bracht in 2018 270 miljoen euro in het laatje.

De laatste jaren nemen verkoopactiviteiten met kraampjes langs de weg, gesteund door de behoefte bij consumenten naar lokale producten, een vlucht. Er duiken steeds meer stalletjes langs de weg op. Aardbeien, tomaten, komkommers..., die kan de consument bij wijze van spreke op elke hoek van de straat uit een stalletje plukken. Consumenten staan er zelfs voor in de file, als het over aardbeien gaat bijvoorbeeld. Het laat zien dat ondernemers nevenactiviteiten steeds professioneler aanpakken.  

Een kleine kanttekening bij de 'boerderijverkoop' is wel dat deze tak van sport voor het eerst in de cijfers is opgenomen. 

In de file bij de Aardbeien Drive-In J&B in Uden

Blik in de kas bij Het Groentehuisje & Den Hof, het bedrijf van Jan van Alphen

Andere activiteiten die boeren en telers ondernemen zijn 'zorglandbouw', 'recreatie', 'agrarische kinderopvang' en 'agrarisch natuurbeheer'. De kleinste bijdrage is 'boerderijeducatie' met een omzet van minder dan 1 miljoen euro.

LTO Nederland schat de omzetpotentie van multifunctionele landbouw op 1,5 tot 2 miljard euro. Om die reden wil LTO Nederland samen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ook zoveel mogelijk knelpunten wegnemen om ondernemers ontwikkelruimte te geven. Op 29 mei werd daarom een Platform Multifunctionele Landbouw opgericht.

De NOS spreekt van 'bijbeunen', RTLZ van 'bijklussen'. Op Twitter  struikelt men over deze termen. Martijn Rol, sectormanager Food bij Rabobank, kiest daarom voor 'maximaal rendement halen uit beschikbare activa'.

Bekijk hier het hele rapport.