Tholen - Marokkaans product lijkt in de wintermaanden een goed alternatief voor Spaanse en Italiaanse groenten. Steeds meer Marokkaans product komt in Spanje en Frankrijk de EU binnen. De EU import uit Marokko is de afgelopen tien jaar fors toegenomen (+51%). Twee Nederlandse bedrijven die in Marokko actief zijn vertellen over hun ervaringen.
Organisatieadviseur Gerard Derksen ziet het druk worden in Marokko. “Het land is geschikt, de grond is geschikt en de mensen willen werken. Ik verwacht dat het alleen maar meer gaat worden”, vertelt hij, op weg naar zijn volgende klus in Marokko. Daar komt hij veel andere AGF’ers tegen, uit Nederland maar ook Spanjaarden, Engelsen en Marokkanen zelf zijn daar bezig om teeltbedrijven op te starten om in Europa te vermarkten. “Dat heeft één nadeel: meer vraag betekent dat de grondprijs stijgt. Niet alleen in Marokko trouwens, Nederlandse bedrijven zijn in meer Noord-Afrikaanse landen actief.”
Schakel eruit
Dat komt omdat bijna alle producten daar geteeld kunnen worden: citrus, avocado, alle soorten groenten en zachtfruit. Per vrachtwagen of per boot worden de producten richting Europa getransporteerd. Gerard: “Het meeste vervoer, zeker van alle versproducten, verloopt via trucks. Deze gaan via Tanger de boot op naar Spanje en dan verder Europa in. Wat langer houdbare producten, denk aan aardappelen, uien en citrus als voorbeeld, gaan ook via zeecontainer. Laden in de haven van Agadir naar Rotterdam of Antwerpen.”
Het klimaat in Marokko is gunstig om er in de winterperiode groenten te telen die aansluiten op het Europese seizoen. Zelfs Spaanse bedrijven hebben daarvoor de oversteek gemaakt naar Afrika. “In de afgelopen jaren zijn er in Spanje misoogsten geweest door klimaatverandering. Doordat volumeopbrengsten per hectare niet worden gehaald, is de kostprijs onder druk komen te staan, ook bleek het lastig om contractafspraken na te komen. Via Spanje komt er daardoor steeds meer Marokkaans product op de Europese markt. Dan kun je beter zelf vanuit Marokko werken, dan haal je die schakel er in elk geval uit.”
De wens voor jaarrond aanvoer van product is ook een reden oor bedrijven om naar Marokko te gaan. Gerard: “De trend is dat handelsbedrijven alle producten jaarrond willen aanbieden, dan moet het ook ergens beschikbaar zijn. In Marokko is het mogelijk bijna jaarrond te telen, het heeft een goed klimaat en meer zonuren dan in Nederland. Alleen in de hete zomermaanden is het lastiger om groenten te telen. Door de gunstige omstandigheden zijn de producties in Marokko goed af te stemmen met die in Nederland.”
Opbouwen en overdragen
Naast het teelttechnische gedeelte is, ondanks het cultuurverschil, het praktisch goed mogelijk om een professioneel winstgevend bedrijf te starten in Marokko. Met het nodige geduld en energie weliswaar is de ervaring van Gerard. In Marokko bouwde hij een teeltbedrijf voor sperziebonen en snijbonen, inclusief verpakkingsstation. Deze worden direct naar Nederland getransporteerd en vanuit daar vermarkt. Afgelopen oktober droeg hij de bedrijfsvoering over aan de lokale mensen.
“Ik werk in opdracht van Nederlandse bedrijven en ben van het opbouwen en inrichten. Zodra het bedrijf goed loopt en winstgevend is, draag ik het over. Inmiddels ben ik aan een tweede klus begonnen. Dat gaat om het telen van asperges. Nu het Nederlandse seizoen is begonnen staat dat even op een wat lager pitje. Verder werk ik aan een teeltbedrijf voor zachtfruit: aardbeien, blauwe bessen en frambozen.”
De cultuurverschillen zijn te overbruggen. “Buiten Europa ligt alles natuurlijk ingewikkelder maar wanneer je de juiste weg weet kun je de benodigde certificeringen en tracebility die nodig zijn om aan de Europese markt te leveren, BRC, Global Gap, HACCP allemaal voor elkaar krijgen. Drie jaar geleden was het nog pionieren maar inmiddels weet ik redelijk hoe het daar in elkaar steekt en je moet eerst de lokale mensen en instanties kennen”, besluit Gerard.
StC legde in 2016 de eerste contacten in Marokko. Het concept om het product van Nederlandse telers te vermarkten, kopieert het bedrijf in Marokko. “Het blijft telkens een uitdaging om de juiste mensen te vinden maar we weten gelukkig steeds beter hoe dat moet en ook hoe het niet moet. Cultuurverschillen zijn groot. In Marokko telen en verpakken ze er nog op de ouderwetse manier”, vertelt Jan van der Kaden van StC International. “Daarin kunnen wij ze begeleiden.”
Binnenkort ook meloenen
De stap om in Marokko te gaan pionieren, is ontstaan vanuit de wens naar transparantie van de klant, die willen weten waar het product vandaan komt en bij de bron inkopen. We willen graag jaarrond product aanbieden dat wordt geleverd vanuit onze eigen telers. Daarnaast is de ambitie om meer telers met Nederlands product te koppelen aan StC International. Als bemiddelaar is StC de gesprekspartner voor de afzetmarkten van Marokkaanse en Nederlandse groenten in Nederland, Scandinavië, Duitsland, de Baltische staten en Oost-Europa.
StC bemiddelt niet alleen, ze is ook ter plaatse aanwezig om telers te adviseren bij het plannen van hun producties die eerder vooral lokaal in omringende landen werden afgezet. Nu moeten ze telen voor de verre export en volgens de normen en eisen van de Europese markt. Afhankelijk van de wens van de klant worden (vlees)tomaten, punt- en blokpaprika's, aubergines, (witte) courgettes en bonen geteeld in Marokko. Jan: “Tot nu toe ligt de focus op groenten maar we starten binnenkort ook met het telen van meloenen. We willen graag telen naar de wens van ons klant. “
Mee de keuken in
De oogst wordt in Marokko verpakt. StC adviseert ook bij het pakhuis zodat ze zich daar verder in kunnen ontwikkelen. Wij nemen de teler graag mee de keuken in zodat zij betrokken worden bij het verkoopproces. Die korte keten en onze transparantie zijn onze kracht. Zeker in Marokko is die manier van werken ongebruikelijk, maar voor ons en onze telers werkt dit naar volle tevredenheid. We bouwen op basis van aan samenwerking. We willen het op de Nederlandse manier doen, salariëring moet kloppen maar ook huisvesting voor arbeiders en de scholing voor hun kinderen. Goede mensen zijn het succes van een bedrijf. Pas als alles klopt, bied je toegevoegde waarde, zowel richting de telers als richting de klant.”
Dit artikel verscheen eerder in editie 4, 33e jaargang van vakblad AGF Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
Voor meer informatie:
info@stcint.eu
gerard@derksenretailorganisatie.nl