De Amerikaanse overheid heeft een flinke barrière opgegooid voor Mexicaanse tomatenexporteurs. Sinds gisteren wordt er 17,5% importheffing geheven op alle tomaten die vanuit Mexico geïmporteerd worden. Experts voorspellen dat de prijs van tomaten in de VS flink zal stijgen hierdoor en vrezen bovendien voor de prijs van andere producten.
Afgelopen afspraak
Oorzaak van de invoerheffing is de Tomato Suspension Agreement. In de Tomato Suspension Agreement staan de voorwaarden waaronder Mexico zonder importheffing tomaten naar de VS mag exporteren. Zo zijn er specifieke minimumprijzen afgesproken voor de verschillende periodes van het jaar.
Dumping van Mexicaanse tomaten
In februari van dit jaar echter is de afspraak vanuit Amerika opgezegd. Daarvoor moesten ze een periode van 90 dagen in acht nemen, en die is gisteren afgelopen. Daarom wordt er voortaan 17,5% importheffing geheven op de Mexicaanse tomaten.
Volgens verschillende Amerikaanse partijen is de afspraak te eenzijdig en wordt de Amerikaanse markt helemaal niet beschermd tegen de Mexicaanse aanvoer. Zo stelt brancheorganisatie Florida Tomato Exchange (FTE) dat het aandeel van Mexicaanse tomaten in de VS gestegen is van 32 naar 54 procent, terwijl dat van lokale telers daalde van 65 naar 40%.
Handelswaarde
Mexico is de grootste leverancier van tomaten aan de Verenigde Staten. De helft van de Amerikaanse groente- en fruitimport komt uit Mexico. De totale waarde van de tomatenexport is zo'n twee miljard dollar. Volgens verschillende belangengroepen is de waarde van deze import voor Amerikaanse bedrijven nog veel groter. Zij berekenen dat enkel de trostomaten al zorgen voor 33.000 banen in de VS en bijna $3 miljard van het Amerikaanse BBP.
Florida vs Mexico?
De afgelopen maanden is er flink gediscussieerd over de Tomato Suspension Agreement. Volgens de Mexicaanse staatssecretaris van Economi, Luz Maria de la Mora, zal de nieuwe situatie de Mexicaanse exporteurs zeker treffen. "En dat niet alleen: de financiële gevolgen zullen doorberekend worden aan de Amerikanen."
Daarvoor waarschuwt ook brancheorganisatie Border Trade Alliance, waarin de Amerikaanse importeurs verenigd zijn. Zij voorspellen dat de prijs die de consument betaalt flink gaat stijgen door de extra heffing. Bovendien waarschuwen zij voor de handel in andere producten.
"De bescherming die de Florida-telers willen zorgt voor hogere prijzen, een eenzijdiger aanbod voor Amerikaanse consumenten en een monopolie voor een paar telers, die ironisch genoeg zelf Mexicaanse tomaten importeren en verpakken", ze president Britton Clarke eerder. Andere belangengroepen stippen aan dat de tomatensector juist gezond is dankzij pioniers uit de VS, die product uit Mexico zijn gaan importeren. De afgelopen jaren is de tuinbouw in Mexico met dubbele cijfers gegroeid en de vraag uit de VS is daar een belangrijke oorzaak van.
De FTE is het natuurlijk niet eens met de kritiek die geuit is op het stopzetten van de afspraak. Zij stellen dat het niet gaat om Florida vs Mexico, maar dat het gaat om het beschermen van de lokale markt tegen Mexicaanse dumping. Bovendien is de organisatie niet tegen een afspraak, maar willen ze wel een afspraak waar ze wat aan hebben. "De huidige afspraak werkt niet", vinden ze. "Er wordt nog steeds gedumpt."
Hogere prijzen?
Linksom of rechtsom, de importheffing is nu een feit. Eerder stelde branchevereniging Fresh Produce Association al dat dit volgens onderzoek van de Universiteit van Arizona kan resulteren in prijsstijgingen van 40 tot zelfs 85 procent op trostomaten. Ook roma's en specialties zullen de gevolgen merken.
Volgens Luis Ribera, econoom aan een Texaanse universiteit, heeft dit te maken met de importheffingen en de daaruit volgende onzekerheid in de sector.
Volgens Ribera speelde zoiets al eerder in de avocadomarkt. "De markt reageert breed op dit soort onzekerheid en dat gaat verder dan de importheffing alleen. Kijk naar kredietverstrekkers, die de kosten van krediet verhogen en aanbieders van koeling, die ook de risico's zien stijgen. Zo kan het ook de prijs van andere producten verhogen."
Nieuwe onderhandelingen
Ondertussen gaan de onderhandelingen over een nieuwe afspraak gewoon door. Die lopen inmiddels al meer dan een jaar en in die tijd zijn er meer dan vijf voorstellen verworpen. De verschillende partijen geven allemaal aan dit belangrijk te vinden - alleen over de invulling verschillen ze nogal.
Eerdere opzegging
De oorsprong van de Tomato Suspenion Agreement dateert uit 1996, toen de VS een anti-dumping onderzoek startte om te bepalen of Mexicaanse importtomaten in de VS werden verkocht tegen lagere prijzen dan hun reële waarde aldaar. Nadat dit voorlopig werd bevestigd, werd uiteindelijk dus de Tomato Suspenion Agreement gesloten, inclusief een minimumprijs voor Mexicaanse import in ruil voor de schorsing van de importheffing.
De referentieprijs moet elke vijf jaar worden vernieuwd en dat is al eerder niet zonder slag of stoot gegaan. In 2012 protesteerden verschillende Amerikaanse telers ook al tegen de afspraak. Die stopte toen op 1 maart. Drie dagen later, op 4 maart, werd er echter alsnog een akkoord getekend. Meer dan 600 Mexicaanse telers en exporteurs ondertekenden de overeenkomst toen.