Tholen - In 2018 is de publieke opinie over plastic verpakkingen veranderd. Beelden van de plastic soep en zwerfafval domineerden de media. Stappen richting duurzame verpakkingen werden door de sector jaren geleden al op verschillende fronten ingezet: materialen worden dunner, meer inzetten op recyclen en composteerbare plastics worden populairder. Huib Burggraaf, Bio-based Specialist bij Van der Windt Verpakking kijkt terug op 2018, maar vooral ook vooruit: wat brengt 2019?
Consumenten maken zich steeds meer zorgen over de impact van plastics op het milieu. “Doordat er meer informatie komt en er burgerinitiatieven ontstaan om zwerfafval aan te pakken,” signaleert Huib. Bij de naderende verkiezingen voor het Europees Parlement staat zwerfafval op de agenda. “Het verbod op single use plastics is in een afrondende fase,” legt hij in december uit. Momenteel is een meerderheid van het Europees Parlement voor het verbod.
Nederland heeft een gedegen structuur opgebouwd voor het inzamelen van afval. Sinds de jaren ’70 en ’80 wordt daar al aan gewerkt. Voor papier en glas is die structuur ingeburgerd. Vijf jaar geleden kwam daar het inzamelen van plastic bij. “Dat is een giga-ontwikkeling, om het afval op te halen, te scheiden en weer te opnieuw in te zetten,” legt Huib uit. “In de komende jaren gaan we steeds meer naar een circulaire economie waarin afval grondstof is voor nieuwe producten.”
Mede vanuit de regering wordt die trend gestimuleerd. De afvalbeheersbijdrage is voor kunststof onderverdeeld in twee tarieven. Voor niet recyclebare verpakkingen staat het tarief op 64 eurocent. Recyclebare verpakkingen hebben een tarief van 38 eurocent.
Topsealverpakking 2018
De topseal is niet alleen voor VDW de verpakking van 2018. Ook breder in de sector duikt de verpakking steeds vaker op. “Het is een verpakking die we vaker terug gaan zien,” vertelt Huib, “want er wordt voor de getopsealde tray minder kunststof gebruikt dan voor een tray met deksel.”
“De Winscribe topseal heeft als extra feature dat je de verpakking kan hersluiten en de inhoud niet in één keer hoeft te worden gegeten. We hebben enthousiaste afnemers die de verpakking gebruiken voor bijvoorbeeld zachtfruit. Onze Winscribe bestaat uit twee identieke folies die tegen elkaar aan worden gelamineerd met daarin een gelaserd afscheurpatroon,” vertelt Huib. “Hierdoor ontstaat dus een monostroom die samen met de tray kan worden gerecycled. Dit maakt deze verpakking onderscheidend. De varianten op de markt bestaan uit een folie met etiket van een ander materiaal. Hierdoor is de topsealfolie niet geschikt voor recycling.”
2019: jaar voor communicatie
Voor 2019 ziet Huib een grote en belangrijke taak voor de sector: communicatie over de nut en noodzaak van verpakkingen. Zeker nu de publieke opinie zich meer tegen plastics keert, is het belangrijk om het volledige verhaal te vertellen. “Verpakkingen worden door veel mensen gezien als overbodig, maar in heel veel gevallen is een verpakking wel degelijk belangrijk,” vertelt Huib. Bijvoorbeeld tijdens het transport is een verpakking belangrijk om beschadiging te voorkomen, maar ook voor de herkenbaarheid van een product speelt de verpakking een belangrijke rol.
Daarnaast kan er gecommuniceerd worden over bijvoorbeeld het ras, de teler of gebruiksmogelijkheden. “Consumenten die een product kopen dat bevalt, zoeken de volgende keer naar diezelfde verpakking,” onderstreept Huib het belang van herkenbaarheid. Een voorbeeld is het onderscheid tussen biologische en gangbare groenten. De producten verschillen optisch niet van elkaar, dus moet een verpakking het onderscheid aangeven. Dat de biologische producten verpakt worden, is misschien op het eerste oog onlogisch. Supermarkten zijn verplicht om onderscheid aan te brengen tussen deze producten en omdat het volume biologische producten kleiner is, brengt dat minder kosten met zich mee.
End of life buzzword 2019
“Voor de houdbaarheid van een product is kunststof vaak de beste invulling,” vertelt Huib. Hij verwijst bijvoorbeeld naar de komkommers in krimpfolie die in de supermarkt te vinden zijn. Er is wetenschappelijk bewijs dat de krimpfolie rond de komkommers de houdbaarheid verlengt. “Daar komt bij dat er veel meer energie nodig is om de komkommer te telen dan om de verpakking te maken. Wat dat betreft levert bederf van de komkommers meer milieuschade op dan de verpakking,” legt Huib uit.
Een andere trend die door zal zetten is de diktereductie. “Dat woord gaan we veel horen volgend jaar,” voorspelt Huib. De trend om dunnere materialen te gebruiken, is enkele jaren geleden al ingezet, maar zal verder doorzetten. “Daarnaast wordt er meer nagedacht over het end of life van de verpakking. Daar moet de hele keten meer rekening mee houden. De levenscyclus van een verpakking kent drie fases: 1. van welke grondstof is de verpakking gemaakt; 2. waar wordt het voor gebruikt en wat voegt het toe aan het te verpakken product; 3. End of life. Met deze laatste fase zal meer rekening gehouden moeten worden.
Toegevoegde waarde verpakkingen
Voor Van der Windt is duurzaamheid opgenomen in de kernwaarden van het bedrijf. “We volgen niet alleen de wetgeving, we willen ook proactief klanten helpen in hun zoektocht naar duurzamere verpakkingen.” Dat uit zich onder andere in het LCA centre, onderdeel van PACOMBI GROUP, dat onderzoek doet naar de milieu-impact van verpakkingen.
“In de toekomst zal er meer gekeken worden naar de combinatie van verpakking en product,” vervolgt hij. De composteerbare verpakking voor witlof in de supermarkt is daar een goed voorbeeld van. Dankzij de composteerbare verpakking ademt de witlof beter, wat de houdbaarheid ten goede komt. Daarnaast kan de consument het afval van het schoonmaken van de witlof met de verpakking direct in de GFT-bak gooien. “Dan heeft de verpakking echt een toegevoegde waarde voor het product.”
Tot slot wijst Huib op enkele nieuwe verpakkingsmaterialen waar we meer van zullen zien: palmblad en suikerrietvezels. Twee oude bekenden worden ook weer vaker gebruikt: hout en bamboe. En wie verder kijkt dan de AGF-sector, ziet de opmars van de durables: meermalig te gebruiken kunststof eet- en drinkgerei, die de single use plastics vervangen in bijvoorbeeld de horecasector.
Dit artikel verscheen eerder in editie 12, 32e jaargang van Primeur. Zie hiervoor www.agfprimeur.nl.
