Sinds enkele jaren organiseren HAS Hogeschool en Proeftuin Zwaagdijk gezamenlijk de cursus ‘Hydroponics in High-Tech Tuinbouw’. Naast de vele aspecten die bij de teelt op water van belang zijn (zoals bemesting, zuurstof, plantfysiologie, teeltsysteem en gewasbescherming), gaat de cursus ook in op de teelt met LED-verlichting onder daglichtloze omstandigheden en gaan de deelnemers op excursie naar een praktijkbedrijf dat op water teelt.
Eén van de belangrijkste onderdelen is echter een demoproef, die gedurende de cursusperiode wordt uitgevoerd in een klimaatcel bij Proeftuin Zwaagdijk. De cursisten bepalen bij aanvang zelf de proefobjecten en kunnen de voortgang van de proef dan tijdens de wekelijkse bijeenkomsten volgen. De dit jaar uitgevoerde demoproef leverde duidelijk resultaten op.
Objecten
In de proef werden 3 verschillende lichtrecepten onderzocht. Daarnaast werd gekeken naar het effect van het vervangen van een deel van de nitraatstikstof door chloride. De ingestelde lichtrecepten werden gerealiseerd met dimbare LED-verlichting in een cel met meerlagenteelt:
(*) daglengte 16 uur
Naast de in de teelt op water veel gebruikte nitraat/chloride-concentraties van 13,3 resp. 1,25 mmol/l werden ook de combinatie 8,4/5,7 mmol/l en 4,3/9,9 mmol/liter onderzocht. Er werd dus een substantieel deel van het nitraat vervangen door chloride.
Uitvoering
De proef werd uitgevoerd met sla van type Lollo rossa, ras ‘Athmos’. De planten werden in drijvers op een enkele cm’s diepe voedingsoplossing geteeld. De voedingsoplossing werd regelmatig ververst, door het vanuit een voorraadbak in de teeltlagen te laten lopen. Een overloop zorgde ervoor dat water weer terug kon stromen naar de opvangbak. In dit gesloten systeem werd geen ontsmetting toegepast. Gedurende de lichtperiode van 6.00-22.00 uur werd een temperatuur van 20°C aangehouden en gedurende de donkerperiode 18°C. De luchtvochtigheid was in zowel de licht- als de donkerperiode ingesteld op 80% (vochtdeficit 2,9 resp. 2,6 g/kg lucht).
Resultaten
Met name het lichtrecept had een duidelijke invloed op de droge stofproductie. De gemiddeld hoogste droge stofproductie (gemiddeld 88 gram per veldje) werd gerealiseerd als tegelijk met het rode en blauwe licht (in de verhouding 6,2) ook met verrood licht werd belicht. Dit ondanks het feit dat verrood licht zelf door de plant niet voor de fotosynthese kan worden gebruikt. Dit verschijnsel staat bekend als het Emerson-effect. Zonder verrood licht was de droge stofproductie bij dezelfde rood/blauwverhouding gemiddeld 74 gram. Werd met dezelfde concentratie rood en blauw licht gewerkt, dan was de droge stofproductie gemiddeld 48 gram. Het effect van de verschillende concentraties nitraat en chloride op de droge stofproductie waren te gering om uitspraken te kunnen doen over de effecten.
Cursus
De door HAS Hogeschool en Proeftuin Zwaagdijk gezamenlijk aangeboden cursus ‘Hydroponics in High Tech Tuinbouw’ bestaat uit 5 dagdelen. Naast de verschillende Hydroponic-systemen komen o.a. de bemesting, plantenfysiologie/waterhuishouding van de planten, verlichting en gesloten telen aan de orde. Belangrijke onderdelen van de cursus zijn ook een in de samenwerking met de cursisten uitgevoerde proef, een practicum en een excursie.
Bron: HAS Hogeschool