Ziektewerende bacteriën zorgen voor hergebruik van fosfaat uit beendermeel
Kolfjes met beendermeel en bacteriën
De eindigheid van fossiele fosfaatbronnen maakt hergebruik van fosfaat op wereldschaal zeer relevant. Fosfaat is essentieel voor de voedselproductie en aangezien er geen vervangers voor fosfaat zijn, zal op termijn ingezet moeten worden op een volledige recycling van reststromen richting landbouw. Met de toevoeging van beendermeel en antagonistische bacteriën worden dus twee vliegen in één klap geslagen: hergebruik van fosfaat en een betere biologische ziektebestrijding.
Beendermeel, afkomstig als restproduct uit de vleesverwerkende industrie, wordt verhit tot ca 850 ºC (carboniseren) waarbij alle ziekteverwekkers worden gedood. Na verhitting bevat het beendermeel voornamelijk fosfaat en calcium. De toevoeging van beendermeel aan de bodem biedt antagonistische bacteriën bescherming door de poreuze structuur van het beendermeel. De vraag was of de antagonistische bacteriën ook fosfaat zouden kunnen oplossen. De positieve werking van deze bacteriën zou dan nog groter worden doordat het gewas vrijkomend fosfaat en calcium uit het beendermeel kan benutten.
In het linker kolfje is de oplossing troebel geworden door de sterke groei van de bacteriën die fosfaat uit het beendermeel oplossen.
In het EU-project Protector testten onderzoekers van Plant Research International zo’n honderd antagonistische bodembacteriën van verschillende geslachten en uit verschillende bodems. De bacteriën werden getest op hun vermogen fosfaat uit gecarboniseerd beendermeel op te lossen. Zestig procent van deze bacteriën scoorde positief. Twaalf bacteriesoorten zijn daarna verder getest op hun groei en overlevingskansen bij gebruik van gecarboniseerd beendermeel en hun potentie om ziekteverwekkers te beheersen. Uiteindelijk zijn vier bacteriesoorten geselecteerd voor verder onderzoek in veld- en kasproeven die zowel fosfaat kunnen oplossen als de aantasting door Pythium en/of Fusarium kunnen remmen.
Het bovengenoemde onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Hongaarse bedrijf Terra Humana, een bedrijf dat milieuvriendelijke technologieën ontwikkelt.
Er wordt gezocht naar opschalings- en commercialisatiemogelijkheden van het carbonisatieproces van beendermeel, gevolgd door kweek van bacteriën of schimmels. Daarnaast worden de toepassingsmogelijkheden van het toevoegen van gecarboniseerd beendermeel en antagonistische bacteriën in de (glas)tuinbouw verder onderzocht.