Spaans tomatenseizoen nog in aanvangsfase

Het tomatenseizoen in Spanje is nog in de aanvangsfase. Vanaf begin oktober zal het aanbod toenemen, maar het zal tot november duren voor er sprake is van een grote aanvoer. Dit seizoen wordt gekenmerkt door een afname van het areaal met 10-15% en een grotere voorkeur van de telers voor losse tomaten.

Minder areaal

Meerdere bronnen spreken van een afname van het areaal tussen 10 en 15%. Deze daling heeft twee oorzaken. Enerzijds de tegenvallende rentabiliteit de afgelopen jaren (vooral het afgelopen voorjaar) van de tomatenteelt, veroorzaakt door stijgende kosten en dalende opbrengstprijzen. Anderzijds is er de onzekerheid over de schade die Tuta absoluta zal gaan aanrichten

Zowel in El Levante (rond Nijar) als in El Poniente (rond El Ejido) zal er sprake zijn van een afname van het tomatenareaal. Er wordt aangenomen dat de areaalafname zich vooral bij de vrije telers, die aan de veilingen leveren, zal voordoen. Deze telers schakelen over op courgettes, komkommers of aubergines, of gaan vervroegd met pensioen. Coöperaties en hun telers hebben vaste programma´s met afnemers waarmee zij een belangrijk deel van hun productie vastleggen en kunnen dus minder makkelijk van teelt wisselen.

Meer losse tomaten, minder tros

Volgens Antonio Giménez, technisch directeur bij Koppert in Spanje, is er dit seizoen meer gekozen voor losse tomaten. Op deze wijze kan de schade beperkt blijven tot één of enkele tomaten in het geval dat de Tuta absoluta toeslaat. Volgens hem is het percentage telers dat van trostomaten naar losse tomaten overstapt niet groot.
Ook een Nederlands zaadbedrijf in Almeria meldt dat de belangstelling voor trostomaten geringer is, omdat een veelgebruikt ras slecht uit de koude winter kwam en teleurstellend presteerde dit voorjaar. In plaats van dit wat fijnere ras ligt de nadruk dit seizoen op wat grovere rassen.

De lagere productiekosten, gekoppeld aan een lager teeltrisico, zijn redenen om meer te kiezen voor standaardrassen, in plaats van specialty's of trostomaten, die meer arbeidskosten met zich meebrengen. De tegenvallende opbrengstprijzen van de afgelopen seizoenen versterken dit. Het is uiteraard nog erg vroeg om nu al met zekerheid te spreken over wat telers het voorjaar zullen gaan doen, maar verschillende zaadbedrijven geven aan dat zij geen grote vraag naar tomatenzaad verwachten komend voorjaar.

Het ligt in de lijn der verwachting dat veel telers in het gebied rond Nijar voor een korte teelt tomaten kiezen, tot december-januari. Daarna zullen zij overschakelen op watermeloen of meloen. De reden hiervoor is dat de voorjaarsteelt tomaten het afgelopen seizoen zeer matig verlopen is, omdat de aanvoer uit Nederland, Polen en andere productiegebieden de prijzen drukte. Ook de angst voor schade die Tuta absoluta kan aanrichten en de kou die vorig seizoen de productie stevig parten speelden in december en januari zijn redenen om maar één of twee korte teelten tomaten te doen dit seizoen.

David del Pino, algemeen directeur van Carchuna la Palma geeft aan dat, volgens verschillende bronnen, in Granada dit seizoen minder tomaten geteeld zullen worden, omdat telers overstappen op aubergine, courgette en komkommer. Carchuna La Palma zelf zal wel opnieuw 330 hectare cherrytomaten telen, zij het iets minder andere kleuren dan rood.

Aanvang seizoen

Hoewel het klopt dat er telers zijn die gekozen hebben om vroeger uit te planten, heeft het merendeel van de telers in Almeria toch gewoon in augustus uitgeplant. Het effect van de vroege telers op de aanvoer is dus niet zo groot als eerst werd verwacht. De telers die voor de laatste weken van juni of juli kozen, zijn geconfronteerd met buitengewoon warm weer, waardoor de vruchtzetting van de eerste en een deel van de tweede trossen zeer slecht was. Bovendien waren de prijzen begin september zodanig laag dat telers zelf de teelt hebben afgeremd, hopend op een herstel van de prijzen. Vanaf eind september-begin oktober gaat de aanvoer omhoog en richting november zal er sprake zijn van een grote aanvoer. Dat is vergelijkbaar met voorgaande seizoenen.

Momenteel is er sprake van aanvoer van tomaten bij de coöperaties en veilingen in Almeria, maar het meeste hiervan is afkomstig van de vollegrondsteelt. Ook tomaten uit Portugal worden afgezet via bedrijven in Almeria. Vanwege het bestaande aanbod uit Portugal en Nederland zijn de telers niet geneigd om nu al veel tomaten aan te voeren, want als het aanbod te groot wordt zou men in Almeria tot november met lage prijzen te kampen kunnen hebben. De prijsvorming deze zomer is negatief beïnvloed door de export van Nederlandse tomaten naar de Spaanse groothandelsmarkten, waar deze voor 50 cent/kilo werden afgeleverd. Het feit dat er enerzijds gesproken wordt over een vervroegde teelt (en dus ook aanvoer), en anderzijds over de vrees voor een te grote aanvoer in deze weken duidt erop dat het met een areaal van ruim 8.000 hectare tomaten onmogelijk is om één scenario te schetsen voor heel Almeria.

Murcia

Ook in Murcia lijkt dit seizoen het areaal tomaten te zijn afgenomen, tot zo´n 2.000 hectare in totaal. Met name de terugloop van de productie van SAT Duran is indicatief voor de negatieve tendens in de tomatenteelt in Murcia. Ongeveer 60% van de in Murcia geteelde tomaten is geschikt voor de export. De helft hiervan komt terecht in Nederland en Frankrijk, waarvandaan de tomaten gedeeltelijk weer worden doorverhandeld naar andere landen. De telers in Murcia zullen binnenkort op de markt komen, al geven zij aan dat het begin van de aanvoer wat is opgeschort, tot 10-12 oktober. De grootste aanvoer zal hierdoor in december vallen.

Bron: AgriDesk Spanje via Marktbeeld Tomaat, Productschap Tuinbouw