Combiteelt vis en groenten bewezen economisch en ecologisch rendabel

De combiteelt van tilapia-vis en groentegewassen blijkt een jaar na introductie op de Horti Fair economisch rendabel. De kweek van vis in een combikas is aanzienlijk goedkoper dan in een aparte kweekvijver en ook het gewas ondervindt financiële voordelen van de gecombineerde productie. Daarnaast is het project met de naam EcoFutura duurzaam aangezien beide producten gebruik maken van elkaars reststromen. Ook het probleem van overbevissing wordt tegengegaan door de combiteelt.

EcoFutura wordt volgend jaar op de vrije markt geïntroduceerd met gescheiden bassins in plaats van visbassins onder het gewas. Uit de proeffase is namelijk gebleken dat viskweek onder het gewas commercieel minder aantrekkelijk is dan in een apart bassin. De reden daarvoor is voornamelijk logistiek van aard. Het vangen van de vis is bijvoorbeeld lastig onder de gewassen. En ook voor de teler is het moeilijk werken op de smalle tussenpaden en boven het water. Daarnaast zijn de afwijkende langwerpige visbassins duurder in aanschaf en installatie dan standaardmaten.

De viskweekinstallatie wordt in de nieuwe situatie geplaatst in minder benutte ruimtes in de kas/bedrijfsruimte of apart aangebouwd. Deze methode is economisch het meest interessant, ondanks dat er extra vierkante meters naast het gewas nodig zijn. Willem Kemmers, projectleider EcoFutura bij Priva, ziet in de toekomst twee bedrijfsvormen ontstaan. Viskwekers die de samenwerking zoeken met een groenteteler of telers die er vis bij gaan doen. In het laatste geval kunnen de telers zich aansluiten bij en laten faciliteren door het EcoFutura afzetprogramma.

Uit de proeffase blijkt dat zowel gewas als vissoort financieel voordeel hebben van de koppeling van elkaars processen. Zo kan de viskweker gebruik maken van regenwater in plaats van duur bronwater of leidingwater. Daarnaast hoeft er geen rioolheffing betaald te worden voor de afscheiding van de vissen. Bovendien is er minder kunstmest nodig voor het gewas dat mineralen onttrekt uit de afscheiding van de vissen. Ook is de energie vaak goedkoper in een kasomgeving. En voor de teler wellicht belangrijk: de jaaropbrengst per vierkante meter combiteeltvis ligt hoger dan de opbrengst van bijvoorbeeld tomaat of paprika per vierkante meter.

EcoFutura is duurzaam. Zo is visteelt in een gesloten omgeving een zeer geschikt middel om het probleem van overbevissing tegen te gaan. Daarnaast worden water, meststoffen, CO2 en warmte optimaal benut. Het gewas maakt zoals eerder aangegeven gebruik van de opgeloste afscheiding van de vis in het water waarin zich veel mineralen bevinden. De harde ontlasting van de vissen wordt uitgefilterd en via Co-vergisting omgezet in biogas of ingezet als bodemverbeteraar. De warmte die vrijkomt bij de tomatenteelt wordt op haar beurt gebruikt voor de verwarming van de visbassins tot zo’n 27 graden Celsius. Overigens biedt het kweken van vis in de kas ook voordelen op het gebied van voedselveiligheid, kwaliteit en een gegarandeerde afkomst. Er ontstaat kortom een optimale situatie zonder nadelige gevolgen voor de combinatie.

Het project EcoFutura richt zich met de visteelt vooral op nichemarkten, aldus Kemmers. ‘Denk aan restaurants die duurzame en verse kwaliteitsvis willen serveren die op een verantwoorde manier is gekweekt.’ De concurrentie met de zeer goedkope diepvriesvis uit Azië kan en wil EcoFutura dan ook niet aan. Overigens gaan er in de toekomst wellicht ook andere vissoorten gekweekt worden in de kas.

EcoFutura is een samenwerkingsverband van Aqua Terra Nova, GreenQ en Groen Agro Control en Priva. Het proeftraject vindt plaats op het Improvement Centre in Bleiswijk en begon april 2007. EcoFutura is ook te zien op de Horti Fair die van 14 tot en met 17 oktober plaatsvindt in de RAI Amsterdam. In de Gallery of Sustainability, een 150 meter lange corridor (tussen hal 7 en 8), showt Priva naast EcoFutura nog veel meer duurzame oplossingen.