Uit kwalitatief onderzoek van FairWork blijkt dat de ervaringen van Poolse vrouwen met seksuele intimidatie op de Nederlandse werkvloer variëren in vorm, omvang en ernst. Maar in alle gevallen veranderde de werkomgeving hierdoor geleidelijk in een onaangename, intimiderende en vernederende plek. De vrouwen werden slachtoffer van fysieke aanvallen variërend van ongewenst aanraken of knuffelen tot (poging tot) verkrachting. Toch reageerden de vrouwen meestal passief en weerloos. Hoewel de vrouwen zich ongemakkelijk voelden ten opzichte van de dader, bestempelden ze hun ervaring vaak niet als seksuele intimidatie. Dit veranderde meestal wel als de aanvankelijk louter verbale aanvallen uitmondden in een fysieke aanval.
Vrouwelijk en mannelijk gedrag
De Poolse maatschappij leert vrouwen geen assertief gedrag, maar leert ze zich op te offeren, onderdanig en onproblematisch te zijn. Mannen worden in de Poolse cultuur gezien als het 'slechte' geslacht, dat wordt gedreven door instinct en agressieve emoties. Dit kan leiden tot zowel een 'natuurlijke' rechtvaardiging van het gedrag van de daders als het idee dat slachtoffers verantwoordelijk zijn voor seksuele intimidatie (alsof deze vrouwen simpelweg niet voorzichtig genoeg zijn geweest).
Bovendien zorgt het idee dat vrouwen in het algemeen gevoeliger en emotioneler zijn ervoor dat Poolse vrouwen zichzelf in twijfel trekken als zij worden lastiggevallen. De meeste respondenten kozen ervoor verbaal of non-verbaal seksueel gedrag te negeren totdat er een ernstige fysieke aanval plaatsvond. Niet alleen namen ze de pogingen van de daders niet serieus, maar vaak wilden de vrouwen ook geen 'problemen' maken.
Niet bewust van rechten
De vrouwen, die deelnamen aan het onderzoek, zagen zichzelf over het algemeen niet als slachtoffers van seksueel geweld en waren zich niet bewust van de rechten die ze hebben. De meeste respondenten beschouwden hun situatie daarom ook als iets dat niet te veranderen is. Verder verkeerden ze vaak in een afhankelijke positie van hun werk waardoor ze niet echt geloven in en rekenen op efficiënte ondersteuning van buitenaf. Vaak hebben ze hun familie achtergelaten in Polen en kunnen ze niet het risico lopen om hun baan te verliezen, omdat ze bepaalde (financiële) verantwoordelijkheden ten opzichte van hun familieleden hebben. De angst om hun baan te verliezen en de angst om niet serieus te worden genomen, versterken elkaar en resulteren in de beslissing van slachtoffers om helemaal niet te reageren op seksuele intimidatie op het werk.
Kwetsbare positie van migranten
Hoewel dit onderzoek zich richtte op Poolse vrouwen, gelden de bevindingen waarschijnlijk ook voor andere vrouwelijke (en mannelijke) arbeidsmigranten. Het onvermogen om assertief te reageren op seksuele intimidatie op het werk kan namelijk ook gedeeltelijk worden verklaard door een taalbarrière en de daarmee samenhangende beperkte toegang tot informatie. Hoewel elke situatie anders is, kan worden aangenomen dat praten over seksuele intimidatie niet gemakkelijk is voor de slachtoffers. Het ontbreken van taalkennis brengt migranten in een kwetsbare positie en vormt een extra drempel voor slachtoffers om hulp te zoeken.
Aanbevelingen
- Creëer een netwerk van instellingen en organisaties in Nederland dat slachtoffers van seksuele intimidatie met een migrantenachtergrond kan ondersteunen en hulp biedt in andere talen dan het Nederlands.
- Wijs werkgevers op hun plicht om een veilige werkomgeving voor hun werknemers te creëren en hen te beschermen tegen alle vormen van discriminatie, waaronder seksuele intimidatie. Bedrijven moeten er daarbij voor zorgen dat slachtoffers hun problemen veilig kunnen aankaarten zonder angst voor ontslag.
bron: FairWork