Een sterke meerderheid van belanghebbenden steunt volgens een openbare raadpleging de actie van de Europese Unie om oneerlijke handelspraktijken in de voedselketen aan te pakken.
Ongeveer 90% van de respondenten was het erover eens of was er gedeeltelijk mee eens dat oneerlijke handelspraktijken bestaan, bijvoorbeeld betalingstermijnen van meer dan 30 dagen voor agrovoedingsproducten en unilaterale en retroactieve wijzigingen in contracten.
Specifiek:
- 94% van de deelnemers was het er helemaal of deels mee eens dat oneerlijke handelspraktijken negatieve gevolgen hebben voor telers.
- 95% was het er helemaal of deels mee eens dat er actie ondernomen moet worden om oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan.
- 87% vond dat deze actie door de Europese Unie zou moeten worden genomen.
Andere veel voorkomende praktijken zijn annulering van bestellingen op het laatste moment voor bederfelijke producten, verzoeken om vooruitbetalingen om contracten veilig te stellen of om extra betalingen om producten gunstig tentoon te stellen. Volgens de meeste respondenten komen deze praktijken regelmatig of zeer regelmatig voor en de meesten waren het erover eens dat telers hier waarschijnlijk het meest door getroffen worden.
Actie om door middel van wetgeving op EU-niveau oneerlijke handelspraktijken aan te pakken zou volgens de meesten leiden tot een betere handhaving van de regels inzake oneerlijke handelspraktijken, evenals tot meer rechtszekerheid voor bedrijven, en zorgen voor een gelijk speelveld op de interne EU-markt.
In zijn toespraak tijdens het High level Forum on the Food Supply Chain in Brussel op 6 december 2017 benadrukte EU landbouwcommissaris Phil Hogan het belang van een eerlijke en goed functionerende toeleveringsketen om telers in staat te stellen optimaal gebruik te maken van de Europese eenheidsmarkt.
"Telers krijgen een steeds kleiner wordend deel van de toegevoegde waarde die wordt gegenereerd in de EU-voedselketen. Om dit probleem aan te pakken zal de Commissie in 2018 maatregelen voorstellen om de werking van de voedselvoorzieningsketen te verbeteren door hun positie op de markt te versterken en hen tegen tegenvallers te helpen beschermen."
De openbare raadpleging, die van augustus tot november werd gehouden, richtte zich op een breed scala van belanghebbenden waaronder telers en hun organisaties, bedrijven, overheden, EU-instellingen en consumenten en hun organisaties. Het doel was om informatie te verzamelen over drie belangrijke kwesties met betrekking tot de positie van telers in de toeleveringsketen: oneerlijke handelspraktijken, markttransparantie en samenwerking tussen producenten.
De meer dan 1500 reacties zullen worden verwerkt in een effectbeoordeling die zal onderzoeken hoe de doorstroming in en de efficiënte werking van de voedselvoorzieningsketen kan worden verbeterd en hoe markttekortkomingen, die tot oneerlijke handelspraktijken leiden, kunnen worden aangepakt, evenals het effect ervan op de interne markt. Meer resultaten op het gebied van markttransparantie worden later in 2018 verwacht. De uitkomst van de effectbeoordeling zou in de eerste helft van 2018 moeten leiden tot wetgevingsvoorstellen van de Europese Commissie om oneerlijke handelspraktijken aan te pakken.
De raadpleging en effectbeoordeling zijn een direct gevolg van de bevindingen van de Task Force landbouwmarkten (AMTF), een onafhankelijke deskundigengroep die de Commissie in 2016 oprichtte om te onderzoeken waar het bestuur van de voedselvoorzieningsketen kan worden verbeterd.
Oneerlijke handelspraktijken waren een van de belangrijkste gebieden die door de AMTF werden geïdentificeerd waar actie op EU-niveau zou kunnen helpen. Er zijn al regels - zowel vrijwillig als verplicht – inzake dergelijke praktijken in ongeveer 20 verschillende lidstaten. In de effectbeoordeling zal worden bekeken of en hoe EU-wetgeving deze nationale regels kan aanvullen en versterken.
Er zijn al verschillende maatregelen in gebruik ter versterking van het onderhandelingsvermogen van telers, als onderdeel van de verordening voor gemeenschappelijke marktordening (GMO), de gemeenschappelijke regels voor de EU-landbouwmarkten.
Onlangs zijn deze regels bijgewerkt als onderdeel van het Omnibus-voorstel, wat de concurrentiebeperkingen voor telersorganisaties met betrekking tot verkoop- en productieplanning zal versoepelen. De veranderingen geven telers ook het recht op de aanvraag van een schriftelijk contract (behalve bij handel met een MKB), waardoor telers een grotere transparantie en afdwingbare rechten krijgen in hun omgang met hun partners in de hele toeleveringsketen. De nieuwe regels zullen op 1 januari 2018 in werking treden.