Veredelingsbedrijf East-West Seed richt zich al dertig jaar op tropische gewassen en is actief in heel Zuidoost Azië. Voor de Indonesische markt is, samen met Enza Zaden, East-West Seed Indonesia (Ewindo) opgezet. De joint-venture wordt inmiddels geheel geleid door Indonesiërs. Vorige week bezocht staatssecretaris Sharon Dijksma het bedrijf. "Ik denk dat ze, na een paar dagen in het hotel, blij was ook de buitenkant van Jakarta te zien", lacht Pekelharing. "Ze was bijzonder enthousiast over het bedrijf. Dat kan ik me voorstellen: het is niet makkelijk je een zaadbedrijf voor te stellen. En Indonesië wekt niet altijd de indruk een efficiënt land te zijn, maar Ewindo is een van onze meest efficiënte bedrijven. Dat zijn leuke dingen om te zien."
Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken arriveert bij Ewindo.
Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken inspecteert groentezaden van Ewindo door een microscoop.
Indonesische markt
Sinds de oprichting in 1990 zijn bij Ewindo meer dan 150 rassen veredeld. Tomaten zijn belangrijk, maar ook suikermais, pepers en chilipepers zijn grote producten. "Ook een groente als sopropo is een enorm product in Azië", vertelt Pekelharing. "Dat wordt in alle Aziatische landen gegeten, van Iran tot Papoea Nieuw Guinea aan toe. Het zijn mooie producten. Daar zijn we groot in." De Indonesische groententeelt geschiedt vooral voor lokaal gebruik. "Er gaat iets aan groente het land uit, maar 95% is voor lokaal gebruik. Het zaad dat wij hier verkopen, wordt voor lokale consumptie gebruikt." Exportlogistiek is ook moeilijk te regelen: het land bestaat uit 15.000 eilanden en de wegen zijn vaak niet goed. Dat resulteert in ruim tien miljoen telers, die 1000 of 2000 hectare grond bewerken. Er zijn geen coöperatieve activiteiten: een handelaar haalt het product op en verkoopt het op een markt. Dat betekent niet dat de prijzen voor telers slecht zijn. De afzetmarkt voor groente stijgt door de bevolkingsgroei en de verbeterende economische omstandigheden. "Aan pepers en uien is dit jaar goed verdiend. De consument klaagt over de hogere prijzen."
Lowtech teelt
De teelt in Indonesië is lowtech. "Het heeft lang geduurd voordat de telers eraan gewend waren om zaad te kopen. Telers zijn niet de eerste om te gokken – overal ter wereld zijn ze conservatief. Voor je ze overtuigd hebt van zaad kopen, ben je jaren verder." Inmiddels wordt zaad volop gekocht en is het teeltniveau iets verhoogd. Uit onderzoek van het LEI blijkt dat deze ontwikkelingen een inkomensstijging tot 3500 procent bewerkstelligen. Een voorbeeld daarvan is de ontwikkeling van het tomatenras Servo F1. Het ras is bestand tegen het Geminivirus. Met dit soort ontwikkelingen komt de doelstelling van de oprichters van Ewindo dichterbij: de lokale bevolking laten meeprofiteren van de Nederlandse tuinbouwkennis. "De telers zijn duidelijk vooruit aan het gaan. Maar als je op 1000 of 1500 meter werkt, word je nu nog niet rijk. Zeker niet omdat je in de tropen zit. Het weer kan je oogst zo vernietigen."
Links tomatenras Servo F1, veredeld door Ewindo.
Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken bekijkt een tomaat van het ras Servo F1. Het ras is bestand tegen het Geminivirus.
Ondertussen ontwikkelt de tuinbouw in het land zich verder. "Er wordt inmiddels nagedacht over de verzorging van de grond, beheersing van het onkruid en de bemesting. Kassen zijn er nog nauwelijks: 99,9 % van de teelt vindt plaats in het open veld", omschrijft Pekelharing. Gaat dat veranderen? "Ja", antwoordt Pekelharing stellig. "Maar je ziet de veranderingen momenteel nog nauwelijks komen." Ook daarbij spelen de kleine arealen een rol. "Als een teler een stuk grond van een buurman huurt en zo het eigen areaal verdubbelt, zitten ze nog maar op 4.000 meter. Voordat je hier grote telers hebt, of grote kasteelt, ben je zo twintig jaar verder."
Zuidoost Azië
Niet alleen in Indonesië, maar in heel Zuidoost Azië is de tuinbouw in ontwikkeling. "Er zijn steeds meer telers die een kas willen proberen. Dat zijn geen kassen zoals wij die kennen, maar simpele, plastic overkappingen waardoor ze minder afhankelijk zijn van weer en regen", signaleert Pekelharing. Ook technisch ontwikkelen de telers zich, bijvoorbeeld door gebruik te maken van druppel-irrigatie. "Water is een probleem, zeker in droge seizoenen. Telers zien de meerwaarde en de vooruitgang." In de regio is Thailand een van de voorlopers. In het land staan enkele high-tech kassen en dit jaar vond de Horti Asia voor de tweede maal plaats, in Bangkok. "Dat het uiteindelijk richting hightech-teelt gaat, is goed mogelijk. Maar het gaat stapje voor stapje."
Voor meer informatie:
Joost Pekelharing
East-West Seed International Ltd.
No. 50/1 Moo 2, Sainoi-Bang Bua Thong Rd
Amphur Sainoi, Nonthaburi 11150 THAILAND
Tel : +66 (02) 831 7700
Fax : +66 (02) 923 7794
E-mail : [email protected]