"Lange tijd waren er met Maxifort en Beaufort eigenlijk maar twee onderstammen beschikbaar", vertelt Martijn. "Qua groeikracht zijn die twee als dag en nacht, dus het is logisch dat je met een andere onderstam dan soms een beter resultaat zou moeten kunnen halen. Het wisselen van onderstam kan soms behoorlijk invloed hebben op de gewasstand en/ of de gewasopbouw en eventueel een meerproductie of fijnere sortering tot gevolg hebben." Martijn maakt hierbij onderscheid tussen groeikracht en de verhouding generativiteit/vegetativiteit. "Een groeikrachtige onderstam hoeft dus niet per se vegetatief te zijn. In onze proeven kijken we dan ook heel breed. We registreren de productie en het vruchtgewicht, maar kijken ook naar de opbouw van het gewas."
Vruchtbare inslag
Dit jaar besloot de teler onderstam Kaiser RZ intensief te testen. "Op papier is dit ook zo'n onderstam die qua groeikracht tussen Maxifort en Beaufort in zit en dan met een vruchtbare inslag. Natuurlijk is het dan wel nog afwachten hoe het uitpakt. Iedere teler heeft immers zijn eigen plantdatum, klimaatomstandigheden en teeltstrategie. Wij telen bijvoorbeeld op 3 stengels in een traditioneel 2-rijensysteem en hebben daardoor normaal gesproken wat meer kracht over." Op de grootste locatie teelt Martijn al een aantal jaren Jaylo RZ op de minder krachtige onderstam Beaufort. Kaiser geeft hier inderdaad meer groeikracht, maar eigenlijk net wat teveel. In de andere kas van Van Onselen, waar een wat generatiever aubergineras wordt geteeld, lijkt meer potentie voor 'tussenoptie' Kaiser te zijn. "We hebben daar dit jaar bewust al gekozen voor 2 hoofd-onderstammen, die allebei op de helft van de oppervlakte staan. Beide lijken het echter net niet te zijn. De een heeft net teveel. De ander net te weinig groeikracht."
In balans
In het proefvak met Kaiser lijkt de balans voorlopig het beste te zijn. "Dat zie je duidelijk als je door de paden loopt. Bijvoorbeeld aan de mate van vergeling bij de zwakkere onderstam. Maar ook als een gewas te mooi staat hoeft dat niet altijd een goed teken te zijn. Bij Kaiser ziet het gewas er op dit moment goed uit en qua productie heeft hij een voorsprong op de andere twee onderstammen."
Martijn van Onselen is blij met de steeds bredere keuze in onderstammen. De laatste drie maanden zijn echter nog belangrijk bij de beoordeling van een onderstam, weet Martijn. "We blijven het volgen. Sowieso is het goed dat de keuze in onderstammen steeds breder wordt. Door daar serieuze proeven mee te doen, denk ik, dat er nog stappen kunnen worden gezet!"
Henk van Gurp (Greenbrothers): 'Opener gewas'
"Dit jaar hebben wij op het hele bedrijf voor de onderstam Kaiser RZ gekozen. Vorig jaar stond hij als proef en zagen we vooral in het tweede deel van het jaar een opener gewas en minder vegetatieve groei. Wat ook opviel, was dat het wortelgestel wat meer vertakt was. Gevoelsmatig is dit een voordeel: liever veel kleine worteltjes in de mat dan een paar dikke 'kabels'."
Arjan Vedder (Kwekerij Vedder): 'In het midden'
"Wij zijn dit jaar met Beyonce RZ overgestapt naar de iets minder krachtige onderstam Efialto. Het gewas staat nu inderdaad beter, maar met 2 nieuwe proeven blijven we zoeken naar verbetering. Kaiser RZ zorgt voor wat extra generativiteit ten opzichte van de standaard in de kas, maar is wel groeikrachtiger dan de proef met onderstam Estamino. Tot nu toe zit hij dus echt in het midden."
Bron: Seeds & Sharing Rijk Zwaan