De derde dinsdag in september is weer achter de rug. De begrotingen voor 2019 zijn bekend gemaakt en door Koning Willem Alexander is de troonrede weer uitgesproken. Daarin dit jaar voor het eerst sinds 2014 weer aandacht voor de land- en tuinbouw. De Koning sprak over een gunstige economie en gaf vervolgens blijk van zijn waardering over de boeren, tuinders en vissers die onder soms moeilijke omstandigheden zorgen voor voeding.
Voor de glastuinbouwsector is vooral de begroting van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van belang. Alle begrotingen zijn hier te vinden.
LTO Nederland reageert verheugd op deze blijk van waardering en op de toekenning van 75 miljoen euro voor een fonds om jonge telers te helpen bij het overnemen van familiebedrijven, maar laat ook weten de verschillende begrotingen op onderdelen wel scherper en concreter te willen zien. Zo wil LTO Nederland bijvoorbeeld voor plantgezondheid 60 miljoen euro, een actievere rol van het Kabinet bij activeren van werkzoekenden, afschaffen van de assurantiebelasting voor de Brede Weersverzekering en versterking van de positie van boeren en tuinders in de keten.
Boeren en tuinders hebben een extreem droog en warm groeiseizoen achter de rug en dat heeft op individuele bedrijven behoorlijke schade tot gevolg. “Dat de koning in de Troonrede boeren en tuinders prijst dat zij ondanks deze omstandigheden, zorgen voor onze voeding, is waardering die hen toekomt. Troonrede en Miljoenennota zijn als deze zomer: warm en droog”, aldus LTO voorzitter Marc Calon in eerste reactie. “We zijn best enthousiast over de landbouwvisie van het Kabinet: de goede toon en de goede koers. Er wordt in de Miljoenennota veel aan gerefereerd, maar erg concreet is het nog niet. LTO Nederland komt half oktober met een inventarisatie van lopende projecten en programma’s die aansluiten bij de landbouwvisie van het Kabinet.”
Versterken positie boer en tuinder
De Miljoenennota bevat verschillende begrotingsvoorstellen die moeten bijdragen aan een versterking van de positie van boeren en tuinders in de keten. Er is bij het Kabinet aandacht voor oneerlijke handelspraktijken, eerlijke prijzen en betere marges voor de boer en tuinder. “Dat zien we als een goede ontwikkeling, alleen is het nog niet concreet. Het Kabinet wil ook meer waardering voor voeding, voedselverspilling aanpakken en aanpassen van mededingingsregels voor duurzame initiatieven”, aldus Calon.
Meer oog voor handel en markt
In de stukken van Prinsjesdag spreekt het Kabinet de zorg uit over de gevolgen van de Brexit. Er wordt extra geïnvesteerd in controlediensten. “Maar goed beschouwd zitten we daar helemaal niet op te wachten. Een Brexit, in welk scenario dan ook, brengt altijd extra kosten met zich mee en is altijd slecht voor de sierteelt-, groenten-, fruit-, suiker-, aardappel- en zuivelsector. De Nederlandse land- en tuinbouw is gebaat bij open grenzen en vrije handel. Handelsconflicten zijn per definitie slecht voor onze sector. We delen de analyse van het Kabinet op dit punt.”
60 miljoen voor plantgezondheid
LTO Nederland wil grote stappen zetten op het terrein van plantgezondheid. Daar is geld voor nodig. 60 miljoen euro voor de komende vijf jaar onder meer voor onderzoek, innovatie, educatie, kennis verspreiden, stimulerende instrumenten en monitoring. “Met ‘Gezonde teelt, gezonde toekomst’ hebben we een programma om de weerbaarheid van plant- en teeltsystemen te vergroten. We sluiten daarmee aan bij de landbouwvisie van dit Kabinet.”
De ambitie is om natuur en land- en tuinbouw meer met elkaar te verbinden, zodat in 2030 geen emissies meer plaatsvinden naar het milieu en geen residuen achterblijven op planten. Nederlandse boeren en tuinders kunnen zo een sterke marktpositie verwerven met een duurzaam geteeld product en zo wereldwijd toonaangevend zijn en blijven.
Balans op de arbeidsmarkt
De economie zorgt voor een sterke groei van de werkgelegenheid. Toch ervaren boeren en tuinders problemen op de arbeidsmarkt en geven de voorstellen van het Kabinet voor herstel van de balans op de arbeidsmarkt geen vertrouwen bij werkgevers in de land- en tuinbouw. Zo wil LTO dat werkzoekende meer gestimuleerd worden om in de land- en tuinbouw te gaan werken.
Er staan nog steeds te veel mensen aan de kant terwijl in de land- en tuinbouw werkgevers de krapte op de arbeidsmarkt ervaren. Snelheid is nodig om in samenwerking met werkgevers tot een regionale maatwerkaanpak en waarborgen te komen. “We willen meer mensen aan werk helpen.” De beprijzing van tijdelijke arbeid om werkgevers te bewegen meer mensen in vaste dienst te nemen, zorgt echter voor een explosieve kostenstijging voor seizoenarbeid. “Werkgevers in de land- en tuinbouw zijn per definitie van tijdelijke arbeid afhankelijk en kunnen vaak geen vaste contracten geven. Er moet meer balans komen op de arbeidsmarkt.”
Zorg om afwenteling lastenverlichting
De circa 150.000 boeren, tuinders en MKB-ondernemers zijn een belangrijke motor voor de economie, welvaart en welzijn in Nederland. Maar opnieuw kiest het Kabinet voor afwentelen van de lastenverlichting voor burgers op het bedrijfsleven. De verhoging van het lage btw-tarief en de afwenteling van de kosten van de afschaffing van de dividendbelasting raken boeren en tuinders. “LTO Nederland is tegen afschaffing van de dividendbelasting. De opbrengst van de dividendbelasting kan beter geïnvesteerd worden in bijvoorbeeld het ’klimaatbestendig’ maken van onze economie”, aldus Calon. “Vier miljoen euro om de afschaffing van de assurantiebelasting te compenseren is blijkbaar een probleem; 2 miljard euro uitgeven voor de dividendbelasting niet. Dit is buiten de normale verhoudingen.”
LTO pleit opnieuw voor afschaffen van de assurantiebelasting op de Brede Weersverzekering. “Dat is immers een basisvoorziening voor boeren en tuinders en niet vergelijkbaar met andere verzekeringen. We pleiten ook voor de mogelijkheid om fiscaal te reserveren om bijvoorbeeld de gevolgen van droogte op te kunnen vangen.”