Nieuwe Wageningse kas geeft in de tropen hoge opbrengsten

Het is mogelijk om in tropisch laagland met relatief eenvoudige middelen kassen te bouwen waarin gewassen beschermd en onder nauwelijks hogere temperatuur dan buiten de kas kunnen groeien. Dat leidt tot gezondere gewassen, hogere opbrengsten plus betere en gezondere producten. Dit blijkt uit onderzoek waarop de heer Impron op 12 september 2011 hoopt te promoveren aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR.


De nieuwe kas die door onderzoekers van Wageningen UR voor tropische omstandigheden is ontwikkeld, kan van lokale materialen worden gebouwd.

In de tropen worden gewassen in de buitenteelt vaak volledig vernietigd worden door heftige regenval en vele ziektes en plagen. Onder die omstandigheden leveren voedselgewassen nauwelijks iets oogstbaars op of bevatten de producten te veel residuen van gewasbeschermingsmiddelen. En dat terwijl er in de tropen ruim voldoende zonlicht is en vaak ook ruim voldoende water voorhanden is.
 
Impron, zelf afkomstig uit Indonesië, onderzocht de waarde van een nieuw kas die door onderzoekers van Wageningen UR Glastuinbouw ontworpen is voor tropisch laagland. Zij gebruikten daarvoor hun concept van de ‘adaptieve kas’, waarbij alle lokale omstandigheden meegenomen worden in het ontwerpproces.
 
Wageningse onderzoekers ontwikkelden een type kas waarin het mogelijk moest zijn om binnen de kas nauwelijks hogere temperaturen dan buiten de kas te realiseren, zónder gebruik te maken van dure high-tech koelsystemen, die vaak ook nog eens veel energie verbruiken.




De kassen die Wageningen UR voor de tropen ontwikkelde, hebben een sterke schoorsteenwerking en gebruiken de koelende werking van de planten optimaal.

De onderzoekers ontwikkelden een kas die gebouwd kan worden van lokaal beschikbare materialen. Ze gebruikten een plastic kasdek dat een deel van de warmtestraling buiten houdt. Het kasontwerp maakt optimaal gebruik van de natuurlijke ‘schoorsteenwerking’ van de kas en van de koelende werking van de planten zélf. Planten kunnen hun eigen weefsel én hun omgeving namelijk iets afkoelen doordat ze veel water verdampen. Door het opzuigen van het water dat voor de verdamping nodig is, kunnen planten voldoende voedingsstoffen opnemen uit de bodem.

Impron onderzocht in Indonesië gedurende twee jaar het kasklimaat in de nieuwe kassen met verschillende nieuwe soorten koelend kasdekmateriaal en vergeleek de resultaten met de computervoorspellingen. Daarnaast vergeleek hij de groei en ontwikkeling van zogenaamde struik-tomatenplanten bínnen de kassen, met die van planten buiten de kassen.


Buiten de kas worden de tomatenplanten belaagd door ziekten en plagen en geplaagd door de soms zware weersomstandigheden. Daardoor is de de oogst heel beperkt.
 
Impron vond dat de computermodellen op een goede manier het kasklimaat van de nieuwe kassen voorspellen. De optimale verhouding tussen lengte, breedte en hoogte van het nieuwe type kas bleek met name af te hangen van de gemiddelde windsnelheid. Op plaatsen met weinig wind moeten de kassen relatief smal en lang zijn om voldoende schoorsteenwerking te krijgen. Die schoorsteenwerking is nodig voor een goede ‘trek’ voor de afvoer van warme, vochtige lucht.
 
Qua tomatenopbrengst vond Impron enorme voordelen van de nieuwe kassen. Daar waar de planten buiten de kas door ziekten en slecht weer snel afstierven, groeiden de planten binnen de kas uitstekend. De planten bleven gezond en brachten grote hoeveelheden tomaten op die ook nog eens goed van kwaliteit waren. Er hoefde nauwelijks gewasbeschermingsmiddelen gebruikt te worden, wat tot gezondere producten leidde.


De tomatenplanten in de nieuwe kassen leveren een hoge opbrengst én goede kwaliteit.
 
Volgens Impron moet het mogelijk zijn om met het Wageningse basis-ontwerp ook kassen te ontwikkelen voor andere tropische landen. Inmiddels heeft het departement voor landbouw in Maleisië een “Wageningse” kas laten bouwen.
 
Impron deed zijn onderzoek op het eiland Java op het terrein van het veredelingsbedrijf PT East West Seed Indonesia. De kassen werden gebouwd door Rovero Systems B.V. en het nieuwe warmtewerkend plastic kasdek werd geleverd door Oerlemans Plastics B.V. /Plasthill B.V.; alle drie bedrijven uit Nederland het onderzoek werd medegefinancierd door het Nederlandse Ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie.