“Businessclub Fresh Park Venlo is een grote vlooiclub”

Tholen - "Businessclub Fresh Park Venlo is een grote vlooiclub", zei Patrick van Veen tegen de deelnemers aan de netwerkclub. Gisteren verzorgde hij een inspiratiesessie over sociaal gedrag van apen en mensen in bedrijven voor hen. Gelukkig voelde de opmerking aan het einde van de sessie als een groot compliment. "Elkaar zien, aan elkaar snuffelen, elkaar beter leren kennen zijn manieren om onderling vertrouwen te wekken." De Businessclub is dus volgens Patrick goed bezig. In zijn onderzoek naar leiderschap, samenwerking en onderlinge relaties, ziet hij dat vertrouwen de basis is voor een goed functionerende groep in een complexe omgeving.

"Want hoeveel tijd hebben of nemen we eigenlijk nog om te vlooien?", vroeg Patrick zich af. Een praatje bij de koffiemachine, een lunch zonder smartphone, het staat tegenwoordig allemaal onder tijdsdruk. Daarom is het volgens Patrick niet verwonderlijk dat de bankensector last heeft van een vertrouwenscrisis sinds ze veel kantoren sloten. "Mensen willen een bankemployee in de ogen kunnen kijken." Vertrouwen heeft te maken met oeroude instincten. Dicht op elkaar staan, tegenover elkaar zitten, niveauverschillen ten opzichte van elkaar, dat kan allemaal ongemakkelijk aanvoelen en de sfeer bepalen. "Daarom zijn bijvoorbeeld staande recepties ingevoerd", vertelt Patrick. "Dat maakt het voor mensen die nieuw binnenkomen het gemakkelijker om te integreren dan wanneer iedereen zit."

Wanneer je kijkt naar groepen samenlevende apen, zijn er, afhankelijk van het leefgebied, verschillende vormen van leiderschap ontstaan. Gorilla's hebben een dominante alles bepalende leider. "De groep doet wat de leider wil, alles is helder, geen discussie er is dus weinig stress", vertelt Patrick. "Deze vorm van leiderschap zie je in een comfortabele omgeving, er zijn weinig natuurlijke vijanden en er is geen concurrentie om voedsel. Gorilla's eten bast en bomen dat is altijd wel voorhanden. 

Chimpansees eten fruit wat meer concurrentie gevoelig is. Zij leven in territoria en daar zie je coalitievorming en informeel leiderschap. Chimpansees hebben weinig te maken met natuurlijke vijanden, zeker in dierentuinen. Daar zien we dat, wanneer de focus teveel verschuift naar de interne organisatie, onderlinge machtsconflicten zorgen voor onduidelijkheid en instabiliteit in de groep. Concurrentie is dus nuttig. Wanneer een bedrijf weinig concurrentie ondervindt, kan de focus zich immers ook gaan verleggen naar de interne dynamiek en zijn ze niet klaar voor een concurrent die plotseling opduikt. 

Bavianen leven in groepen harems op de steppen en hebben zowel te maken met concurrentie om voedsel als met natuurlijke vijanden. Zij hebben een vorm van situationeel leiderschap ontwikkeld. Als er een leeuw opduikt werken de mannen samen om deze aan te vallen, wanneer er voedsel nodig is nemen de meer ervaren vrouwen de leiding. Het is een krachtige samenleving, de groep is belangrijker dan het individu, ze maken gebruik van elkaars expertise."

Er zijn parallellen te trekken tussen overlevings- en groeistrategieën tussen het dierenrijk en organisaties. "Ook voor organisaties geldt de bekende observatie van Charles Darwin "Survival of the fittest". Je moet dit echter niet begrijpen als de sterkste en machtigste overleeft, maar degenen die zich het beste aan kan passen aan een veranderende omgeving overleeft. In onze samenleving veranderen de consumenten, zijn er geopolitieke spanningen, technische ontwikkelingen en ontwikkelingen in bijvoorbeeld logistiek en transport. Verandering is de stabiele factor geworden. Dat levert een steeds complexere samenleving op waarin de onderlinge afhankelijkheid groter wordt. Je moet gebruik maken van elkaars expertise en dan is er onderling vertrouwen nodig, ", zei Patrick. "Apen, dus zeker ook mensen kunnen namelijk ook vreselijk goed manipuleren, liegen en coalities vormen. We moeten dus zorgen voor relaties waar vertrouwen uit ontstaat. We moeten elkaar meer vlooien."

"Een grote "vlooiclub"

Voor meer informatie