Harald Friestadvraag Bama om de import stil te leggen als hij klaar is om te leveren. Zo ligtheel Noorwegen aan zijn jonge voeten.
Het is 10 aprilen in grote delen van Noorwegen is de grond na de lange koude winter nog bedektmet sneeuw. Maar bij Harald Friestad is alleen het witte vliesdoek zichtbaar datzijn werknemers over de pas geplante Chinese kolen hebben gelegd. Vandaag zijn10.000 planten in de grond gezet.
Al rond de 17emei zal Friestad beginnen met de levering van de Chinese kolen. In de eerstehelft van juni komt zijn broccoli op de markt. "Het is een erekwestie om alseerste te leveren," lacht Friestad. Daar doet hij dan ook elke keer weer zijnbest voor.
"De eerste dielevert, is meestal ook de eerste die oogst. Maar dat kan dit jaar anders zijnvanwege de kou," zegt Friestad. Het is een soort kansspel, erkent hij.
Stop de import
Als zijn plantenklaar zijn om te leveren, ligt de import nog steeds in de winkels. Maar ééntelefoontje van Friestad is genoeg om dat te veranderen. "Als we Bamainformeren, stopt de import. Dan krijgen we Noorse prijzen," vertelt hij.
Als hij alseerste in Noorwegen levert, of als een van de eersten, heeft hij een heel landals afzetgebied. "De hoeveelheden zijn veel groter als we er vroeger bij zijn.Dan kunnen we meer leveren en krijgen we meer inkomsten. We kunnen dan namelijkleveren aan de hele markt, tot het oosten van Noorwegen begint te oogsten.Daarna leveren we alleen aan Rogaland en Agder. Hoe sneller we erbij zijn, hoebeter, dus proberen we zo vroeg mogelijk te zijn.
Nieuwebedrijfsleider
Hoewel Harald al bijnazo lang hij zich kan herinneren iedere zomer op de kwekerij werkt, is hij passinds kort bedrijfsleider. 28 december vorig jaar nam hij de leiding over vanzijn grootvader. Nu is het Harald die verantwoordelijk is voor de sla, Chinesekool, broccoli, wortelen, raapzaad, wortelpeterselie, pastinaak enmierikswortel. Het oude is vervangen door het jonge. Terwijl grootvader altijdrondliep in een overhemd, draagt de 21-jarige een kleurig T-shirt tijdens hetinterview. De woonkamer is modern ingericht.
Degrootvaderlijke kennis heeft niet afgedaan
"Ik gebruik zijntijdschema en zijn gewoontes. Het enige wat ik heb veranderd, is dehoeveelheid," vertelt hij. Hij heeft het volume van meerdere productenopgeschroefd. Maar het kan riskant zijn om een pro-actieve groententeler tezijn. Als hij zijn Chinese kolen nog niet heeft geleverd voordat die in hetoosten ook klaar zijn, blijft hij met grote hoeveelheden zitten. "Dan gaan weer met de eg overheen, want dan wordt het te duur om te oogsten," zegt Harald.
Geleerd van zijngrootouders
Het was zijn grootmoederdie zich bezighield met alles wat met het personeel te maken had, terwijlgrootvader de zaken buiten regelde. Harald wilde van beiden leren. De twee jarenvoordat hij het bedrijf overnam, was hij altijd op de boerderij te vinden, enliep met hen beiden mee. Zijn grootouders zijn nu verhuisd, maar nog steedsstaan ze altijd klaar om te helpen.
Nu is Harald op21-jarige leeftijd al bedrijfsleider en manager en heeft hij vijf werknemers.Van mei tot oktober/november zijn dat er zelfs dertien. De meesten komen uitEstland, de rest uit Polen. Ze zijn afkomstig uit drie families en rekruterenzelf binnen de familie nieuwe potentiële werknemers, met wie Harald vervolgenseen telefonisch sollicitatiegesprek voert.
De werknemerswonen op de boerderij. Enkelen hebben zelfs bij Harald en zijn vrouw Rakelingewoond, maar dat beviel toch niet. Daarom hebben ze het buurhuis gehuurd,dat al lang leeg stond, en hebben dat gerestaureerd.
Kringsjå
Dit jaar zalHarald 40 tot 50 hectare groenten verbouwen, met onder andere 350.000 Chinesekool en 1,2 tot 1,4 miljoen kroppen sla. Zijn grootouders leverden de groentenonder hun eigen naam Odd en Helga Undem. Maar Harald maakt nu etiketten met denieuwe naam, Kringsjå. Hij heeft twee verpakkingsmachines, want het bedrijfverzorgt zelf de verpakking van de producten.
Wachten opopleiding
De afgelopen tweejaar werd Harald toegelaten bij Vea, de groene vakschool van Noorwegen, om managementboerenbedrijf en teeltbedrijf te studeren. Beide jaren was hij diepteleurgesteld omdat de opleiding werd afgelast doordat er te weinigbelangstelling voor was.
"Het is vervelenddat je geen goede opleiding krijgt om je competenties binnen dit vakgebied uitte bouwen," zegt hij. "Maar helaas, we moeten het ermee doen en dan maar hopendat de opleiding een keer wel doorgaat."
Bron: fagpressenytt.no