Auteursreis
Met het boek heeft Annemieke in Duitsland en Oostenrijk veel media-aandacht gekregen. Ze is net terug van een tiendaagse auteursreis naar Oostenrijk. Daar deed ze verhaal voor een uiteenlopend publiek in diverse boekhandels, een groot tuincomplex bij de Nederlandse ambassade, in haar Weense stamcafé en op nog vijf plekken.
Annemieke trad onlangs op diverse plekken met haar boek op, zoals hier in de Weense boekhandel Thalia.
Samen met ecologe Michaela Theurl bij het Europese wetenschappelijke instituut IVM in Wenen.
"Mensen zijn vaak verbaasd als ze mijn verhaal horen. Dat de Nederlandse tomaten uit verwarmde kassen komen, geloven ze graag. Maar dat die teeltwijze maar weinig verschilt van die van de Duitse tomaat gaat er maar moeilijk in.
Een ontmoeting met Marco Hennis, de Nederlandse ambassadeur in Oostenrijk, in de tuin van zijn Weense residentie, voormalige villa van de componist Richard Strauss, waar Annemieke later die avond optrad.
Diepgewortelde vooroordelen
Dat de misvattingen er bij onze oosterburen diep inzitten, merkte Annemieke toen ze voor een eigen radiodocumentaire mensen op de Berlijnse markt ging bevragen over tomaten. 'Geef mij maar tomaten van Duitse bodem', riep men. Annemieke: "Men heeft het idee dat de tomaten in de Brandenburger klei groeien. Ik hielp ze uit hun droom. Wees blij dat de tomaten in een beschermde kas groeien en niet in de giftige, Brandenburgse grond waar het ongedierte amper bestreden kan worden en bij biologische tomaten al helemaal niet. Ik vroeg hun ook: 'Waarom vertrouwen jullie de Duitse telers die jullie ook helemaal niet kennen wel en Nederlandse telers met al hun kennis en ervaring niet?'
Met haar boek en alle media-aandacht hoopt Annemieke de Duitse en Oostenrijkse consument meer realiteitsbesef bij te brengen. "Het is heel lastig om mensen van vooropgezette ideeën af te brengen, zelfs als je de waarheid spreekt. Boven een interview met Annemieke dat in een groot Duits dagblad verscheen, prijkte de kop: 'Wasserbombe aus Amsterdam'. Belachelijk, vindt Annemieke. "Die kop had helemaal niets met de inhoud van het artikel te maken. Je kunt schrijven wat je wilt, de misvattingen blijven hardnekkig. Dat zie je ook aan de reacties op zo'n artikel waarin mensen zeggen tomaten van Nederlandse komaf niet te vertrouwen zijn en toch maar liever blijven kiezen voor een tomaat uit Brandenburg. Hoewel die net zo goed van Nederlands zaad komt en de hele technologie meestal ook uit Nederland stamt."
Gebrek aan openheid
Begrijpelijk vindt Annemieke het wel. "Consumenten krijgen een stroom van informatie van allerlei kanten. Op de verpakkingen van de Duitse tomaten staat dat de groenten gegarandeerd niet genetisch gemanipuleerd zijn. Dat is even waar als suggestief en dus onzin. Mensen trekken dan de conclusie dat de Nederlandse tomaten dus wel genetisch gemanipuleerd zijn. Daarnaast worden mensen ook bang gemaakt door allerlei voedingswebsites.
Een evenement als Kom in de kas, kennen de Duitsers niet. "Die openheid, die we in Nederland kennen, zie je daar niet terug. De kas wordt juist buiten beeld gehouden voor de consument. Met plaatjes op de verpakkingen die suggereren dat de tomaten op het veld groeien, houdt de handel de mythes graag in stand. Er is een enorme technologieangst als het om voeding gaat."
Nuanceverschillen
De waarheid over de voedingsindustrie blijft lastig. Niet alleen voor Duitsers en Oostenrijkers, ook Nederlandse media hebben soms moeite met de nuanceverschillen. "In januari werd ik naar aanleiding van het boek en de Grüne Woche geïnterviewd door de Telegraaf. Ik vertelde dat het goed mogelijk is dat Duitse tomaten worden gekweekt met Nederlands zaad. In het artikel werd gesuggereerd dat Nederlandse tomaten in Duitsland als Duitse tomaten worden verkocht. Dat is een verkeerd getrokken conclusie."
Ondanks haar uitgebreide onderzoek wil Annemieke zichzelf zeker niet de tomatendeskundige van Nederland noemen, zoals de Telegraaf deed. "Als buitenstaander van de sector weet ik er misschien veel van, qua kennis zijn de Nederlandse telers, wetenschappers en de handel me natuurlijk veruit de baas. Ik ben ook geen ambassadeur voor de Nederlandse tomaat, maar ik doe wel mijn best om de waarheid te verspreiden." Het boek is ook zeker geen promotie voor de Nederlandse tomaat, benadrukt Annemieke. Maar omdat er veel misvattingen over de Nederlandse producten zijn, komt het wel vaak uit in het voordeel van de Nederlanders.
Dankbaar
Annemieke gaat graag op pad om over haar bevindingen te vertellen. De komende maanden staan er nog meer lezingen gepland in Duitsland. "Het houdt me scherp om de nieuwe ontwikkelingen te blijven volgen. Dat de gaskraan in Groningen wordt dichtgedraaid en dat de focus steeds meer verlegd wordt naar aardwarmte, volg ik bijvoorbeeld met grote interesse."
Meer boeken over groenten en fruit komen er echter niet. De onderzoeksjournalist gaat zich weer storten op allerlei andere onderwerpen. "Ik was ook nooit een voedingsfreak", verduidelijkt ze. "De tomaat was een aanleiding om onderzoek te doen naar de voedingsindustrie. Die vormt een prachtig symbool voor die wereld die voor mij onbekend was. Ik ben de Nederlandse tuinbouwbranche heel erg erkentelijk. Ik heb veel gesproken met zaadbedrijven, veredelaars, telers, mensen uit de handel en wetenschappers. Ik heb ze veel kritische vragen gesteld en ze hebben me heel eerlijk en open antwoorden gegeven. Daardoor heb ik een beeld van de waarheid kunnen schetsen."